Η πρόταση του εκδότη τής 4π ήταν το λιγότερο έκπληξη: Να γράψω την εισαγωγή στον «Μιχαήλ Στρογκόφ», ένα από τα βιβλία του Ιουλίου Βερν που η εταιρεία του επανεξέδιδε στα ελληνικά από το πρωτότυπο. «Τι το επιστημονικό,ή έστω τεχνολογικό, έχει το βιβλίο αυτό ώστε να είμαι εγώ ο κατάλληλος;» αναρωτήθηκα, και του το είπα. Με άφησε να το ανακαλύψω μόνος μου. Και έτσι βρέθηκα να ξαναδιαβάζω τον Βερν, κάπου 40 χρόνια μετά τη μεθυστική πρώτη γνωριμία με τις περιπέτειές του.

Οφείλω να ομολογήσω ότι δικαιώθηκε. Ακόμη και αυτός ο ταχυδρόμος της στέπας, ο Στρογκόφ, έκρυβε πίσω του χίλιεςδυο πολύτιμες πληροφορίες για το πώς εξελίχθηκε ο κόσμος μας, πώς άλλαξε μέσα σε δύο αιώνες. Πόσω μάλλον τα υπόλοιπα βιβλία του, αυτά που χάραξαν ανεξίτηλα τα όνειρα των επόμενων γενεών για πτήσεις στους αιθέρες, εξερευνήσεις των βυθών, ταξίδια προς το κέντρο της Γης ή τη Σελήνη… Ακόμη και στα πιο «πεζά από πλευράς φαντασίας» διηγήματά του ο Βερν υπήρξε ένας αστείρευτος περιηγητής που μας εξηγούσε ήθη και έθιμα, μας έδειχνε τον τρόπο κατασκευής και πλοήγησης πλοίων, μας μυούσε στα μυστικά των φυτών κάθε τόπου. Αναμφίβολα, ήταν το «Νational Geographic» της εποχής του. Αλλά το ερώτημα επανέρχεται: Γιατί τώρα; Για ποιους αναγνώστες;

Δεν θα μπορούσα να βρω την απάντηση αν δεν είχα αποδεχθεί εκείνη την πρόσκληση-πρόκληση. Επειτα από το ξαναδιάβασμα τουλάχιστον έξι βιβλίων του Βερν, συνειδητοποίησα τη διαχρονικότητα εκείνου του πιονιέρου της εκλαΐκευσης των επιστημών και της τεχνολογίας. Σίγουρα ο τρόπος γραφής του είναι πια βερμπαλιστικός για την εποχή μας- βλέπετε, στα τέλη του 18ου αιώνα, μόνο με λέξεις μπορούσε να περιγράψει όσα τώρα δείχνει η ΤV με δύο πλάνα. Ωστόσο, εκείνο που δεν μπορούν να βρουν τώρα τα παιδιά μας στις οθόνες της τηλεόρασης ή των υπολογιστών το δίνει απλόχερα ο Βερν: ο μόχθος, το συναίσθημα, ο αγώνας για την επίτευξη του στόχου, η θυσία, το ξεπέρασμα του εαυτού μας για το καλό των άλλων… Αξίες τόσο παραμελημένες στην εποχή μας, τόσο δύσκολο να μεταδοθούν από αυτή την εξουθενωμένη γενιά γονιών στα παιδιά τους!

Το έργο που ανέλαβε να κάνει η 4π δεν ήταν απλό. Οχι μόνο γιατί περιλαμβάνει σχεδόν τα άπαντα του Βερν (37 τίτλοι βιβλίων, τους οποίους θα βρείτε στην ιστοσελίδα http://www.verne.gr/volumes.php), αλλά κυρίως διότι πάσχισε να γεφυρώσει το χάσμα γνώσεων των δύο αιώνων που μεσολάβησαν με πλούσιες υποσημειώσεις σε κάθε σελίδα. Ετσι ο αναγνώστης δεν ζει απλά τις περιπέτειες του τότε, αλλά μαθαίνει τις λεπτομέρειες κατασκευής κάθε τεχνουργήματος και χρήσης κάθε φυτού, ή το υπόβαθρο εξερευνητών και ανακαλύψεων.

Εν κατακλείδι, με κόστος αγοράς εξόχως ταπεινό, αποκτά κανείς βιβλία τα οποία υπερβαίνουν τον στόχο που είχε θέσει ο ίδιος ο συγγραφέας τους. Και αυτό διότι διαβάζοντάς τα τα παιδιά μας δεν θα μεθύσουν απλά με κάποιες ακόμη περιπέτειες, αλλά θα προσγειωθούν σε μια πραγματικά ανθρώπινη πραγματικότητα. Σας φαίνεται λίγο, στην εποχή μας;

a.kafantaris@gmail.com
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ