Ζέστη, ξηρασία και ακραία καιρικά φαινόμενα. Ετσι περιγράφουν οι επιστήμονες το κλίμα της περιόδου 2021-2050 στην Ελλάδα. Η ζωή στα μεγάλα αστικά κέντρα θα είναι αφόρητη και οι «hot» τουριστικοί προορισμοί στην κυριολεξία καυτοί, οι αποδόσεις των γεωργικών καλλιεργειών θα μειωθούν, τα δάση και οι εθνικοί δρυμοί θα κινδυνεύουν από καταστροφή. Αυτά προέκυψαν από έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και το WWF Ελλάς. Τα ίδια επισημαίνονται για την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και στην 4η έκθεση αξιολόγησης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (ΙΡCC).
Αλλά και τα κλιματικά μοντέλα των ευρωπαϊκών προγραμμάτων- ειδικά του CΙRCΕ- καταδεικνύουν ότι τις επόμενες πέντε δεκαετίες στις νότιες περιοχές της Ελλάδας και της Ιταλίας αναμένεται αύξηση της μέσης θερμοκρασίας κατά περίπου 1,5 C. Μάλιστα στη Βόρεια Ελλάδα η αύξηση μπορεί να φθάσει και τους 3 C. Η άνοδος της θερμοκρασίας θα δοκιμάσει και την ενεργειακή επάρκεια της χώρας. Ως το 2080 αφού προβλέπεται αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας για κλιματισμό τα καλοκαίρια στην Αθήνα κατά 30%.
Η Ελλάδα, αν και δεν συγκαταλέγεται στους μεγάλους ρυπαντές του πλανήτη, προβλέπεται ότι θα πληγεί υπέρμετρα από την αλλαγή του κλίματος. Οπως λέει ο ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών δρΧρ. Γιαννακόπουλος, οι κάτοικοι σε μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα, η Λαμία και η Λάρισα, θα ζουν σε συνθήκες καύσωνα (θερμοκρασίες άνω των 35 C) για επιπλέον 20 ημέρες τον χρόνο. Η συνολική βροχόπτωση στην Αθήνα και στον Βόλο, αλλά και σε Θεσσαλονίκη, Λαμία και Λάρισα, όπως δείχνουν τα κλιματικά μοντέλα, θα μειωθεί. Θα αυξηθούν όμως κατά 10%-20% οι ακραίες βροχοπτώσεις. Αυξάνεται δηλαδή ο κίνδυνος τόσο για πλημμυρικά φαινόμενα όσο και για την εκδήλωση πυρκαϊών στα περιαστικά δάση.
Σύμφωνα με υπολογισμούς των επιστημόνων της ΙΡCC, κατά προσέγγιση, ο ανεφοδιασμός των υπόγειων νερών μειώνεται δραματικά (κατά περισσότερο από 70%) στη νότια άκρη της Μεσογείου.
Οι συνθήκες διαβίωσης στις μεγάλες πόλεις την περίοδο 2021-2050 θα επιδεινωθούν (σε σύγκριση με την τριακονταετία 1961-1990). Οι επιστήμονες του Αστεροσκοπείου και του WWF σκιαγραφούν τη ζωή για τους Αθηναίους ως εξής:
* Θα βιώνουν περισσότερους καύσωνες (επιπλέον 10-15 ημέρες κατ΄ έτος με θερμοκρασίες άνω των 35 C).
* Θα νιώθουν μεγαλύτερη δυσφορία καθώς επιπλέον 30 νύχτες τον χρόνο το θερμόμετρο θα δείχνει πάνω από 20 C. * Θα ζουν με τον φόβο των πλημμυρών καθώς αναμένεται αύξηση κατά 10% του ύψους βροχής σε διάστημα τριών συνεχόμενων ημερών.
* Θα κάνουν μεγαλύτερη χρήση ηλεκτρισμού ή άλλων ενεργειακών πόρων το καλοκαίρι. Οι ανάγκες για ψύξη θα είναι αυξημένες για επιπλέον 10 ημέρες τον χρόνο.
Το καλό νέο είναι ότι αναμένεται να περιοριστούν, κατά 15 ημέρες τον χρόνο, οι ανάγκες για ενέργεια τον χειμώνα.
«Καυτοί» προορισμοί
Τουρισμός και κλίμα είναι δύο έννοιες στενά συνδεδεμένες, ιδιαιτέρως στην Ελλάδα. Παρ΄ ότι στη Βόρεια Ευρώπη οι καιρικές συνθήκες για ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας αναμένεται να ευνοηθούν με την κλιματική αλλαγή, στη χώρα μας η ζήτηση προβλέπεται ότι θα πέσει. Και αυτό διότι την τριακονταετία 2021-2050 στους ελληνικούς τουριστικούς προορισμούς οι περίοδοι καύσωνα θα είναι μεγαλύτερες κατά 5 έως και 15 ημέρες.
Επίσης, σε νησιωτικές περιοχές όπως η Ρόδος και τα Χανιά θα αυξηθούν οι νύχτες κατά τις οποίες ο υδράργυρος δεν θα πέφτει κάτω από τους 20 C. Τα βράδια με υψηλές θερμοκρασίες επιτείνουν τις συνθήκες δυσφορίας. Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Γιαννακόπουλο, υπολογίζεται ότι οι ημέρες με θερμοκρασία άνω των 25 C θα αυξηθούν κατά σχεδόν έναν μήνα τον χρόνο, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.
Ερημος οι αγροτικές περιοχές
Μεγάλες θαείναι οι αλλαγές στους δέκα μεγαλύτερους αγροτικούς νομούς της χώρας (Ηρακλείου, Αιτωλοακαρνανίας, Μεσσηνίας, Λάρισας, Ηλείας, Αχαΐας, Εύβοιας, Σερρών, Φθιώτιδας, Πέλλας) εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Οπως αναφέρει ο κ. Γιαννακόπουλος, στις περιοχές αυτές θα αυξηθούν οι ημέρες καύσωνα και οι συνεχόμενες ημέρες χωρίς βροχή, ενώ θα μειωθούν οι χειμερινές βροχοπτώσεις, με συνέπεια να αυξηθεί ο κίνδυνος πυρκαϊάς.
Στην Εύβοια αναμένονται κατ΄ έτος επιπλέον 25 ξηρές ημέρες (ίσως και περισσότερες) σε σχέση με σήμερα. Οι Σέρρες και η Λάρισα θα ζήσουν την περίοδο 2021-2050 επιπλέον 20 ημέρες καύσωνα τον χρόνο, ενώ στο Ηράκλειο και στην Πέλλα οι βροχοπτώσεις τον χειμώνα θα μειωθούν κατά 15%.«Προβλέψεις για πιθανές βλάβες στις καλλιέργειες είναι παρακινδυνευμένες. Εν τούτοις τα γενικά ευρήματα φανερώνουν αυξημένο κίνδυνο για ερημοποίηση νέων εδαφών και μείωση στη διαθεσιμότητα νερού»επισημαίνει ο κ. Γιαννακόπουλος μιλώντας στο «Βήμα».
Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε πριν από περίπου δύο χρόνια από το Εργαστήριο Λαχανοκομίας της Γεωπονικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με επιστημονικό υπεύθυνο τον αναπληρωτή καθηγητή της Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ κ.Α.Σιώμο, η παραγωγή και η ποιότητα σημαντικών ειδών για την αγροτική οικονομία της χώρας- όπως το σπαράγγι, το φασόλι, το κρεμμύδι, το μπρόκολο, το κουνουπίδι, το λάχανο, η τομάτα, η πιπεριά, το αγγούρι, το καρπούζι και το πεπόνι- αναμένεται να επηρεασθούν σημαντικά από την κλιματική αλλαγή.
Η αντοχή των δασών
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου πλήττει ήδη σε σταθερή βάση τις δασικές περιοχές. Στους εθνικούς δρυμούς προβλέπεται την περίοδο 2021-2050 αύξηση της μέσης μεγίστης θερινής θερμοκρασίας κατά 1,5-2 C. Οι περιοχές που αναμένεται να επηρεαστούν περισσότερο είναι όσοι εθνικοί δρυμοί βρίσκονται στο εσωτερικό της χώρας, δηλαδή οι εκτάσεις που δεν δέχονται την ευεργετική επίδραση της θαλάσσιας αύρας, όπως είναι οι εθνικοί δρυμοί Βίκου- Αώου, Πίνδου, Ολύμπου, Οίτης, Πρεσπών.
Σοβαρές θα είναι οι συνέπειες και από τις αλλαγές στον υδρολογικό κύκλο. Υπολογίζεται ότι η μείωση των βροχοπτώσεων θα φτάσει το 15% στους δρυμούς του Ολύμπου, των Λευκών Ορέων, του Αίνου και των Πρεσπών.
