ΑΝ «ΠΑΝΤΡΕΨΟΥΜΕ»: την ελεύθερη πρόσβαση στα ΑΕΙ με τον αριθμό εισακτέων, την παραπαιδεία με τις εξετάσεις, τον αιώνιο φοιτητή με τους Ελεύθερους Κύκλους Σπουδών (ΕΛ.ΚΥ.Σ.) και τον επαγγελματικό προσανατολισμό με το Ανοικτό Πανεπιστήμιο: τότε… «κηδεύουμε» την Παιδεία; Είναι πολύ νωρίς για να απαντήσει κανείς, αλλά και πολύ αργά για να μην προσέξει πού χτίζει και… πού πατά. Αυτό που μετράει είναι να έχουν δει όλοι οι ενδιαφερόμενοι και τις δύο όψεις του νομίσματος, το κεφάλι και τα γράμματα, τον μύθο και την αλήθεια.
Ιδού λοιπόν εννέα μύθοι και άλλες τόσες αλήθειες για της Παιδείας τις παλαιές και επερχόμενες συνήθειες.
* Ελεύθερη πρόσβαση στα πανεπιστήμια: Ακούγεται πολύ γλυκό για να ‘ναι αληθινό. Ακόμη και εκείνοι οι λίγοι που ενδεχομένως αρχικώς να το πίστεψαν αργότερα κατάλαβαν πως πρόκειται απλώς για… άνθρακες και όχι για θησαυρό.
Η πικρή αλήθεια είναι ότι στις περιζήτητες σχολές, όπως οι ιατρικές, οι νομικές και τα Πολυτεχνεία, θα εισάγονται τελικώς λιγότεροι από όσους εισάγονται σήμερα. Διότι σήμερα τον αριθμό εισακτέων τον προσδιορίζει το υπουργείο Παιδείας, το οποίο υποχρεώνει τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ) να δέχονται τις περισσότερες φορές ακόμη και διπλάσιους φοιτητές από όσους έχουν δηλώσει ότι μπορούν να… αντέξουν.
Οταν όμως τίθεται ως κριτήριο για την εισαγωγή στα ΑΕΙ ο βαθμός του Εθνικού Απολυτηρίου, ενώ παράλληλα η αρμοδιότητα για το πόσοι θα εισαχθούν περνάει στα ίδια τα πανεπιστήμια, αντιλαμβάνεται κανείς ότι η ιατρική για παράδειγμα δεν έχει κανένα λόγο ούτε κίνητρο να πάρει έστω και έναν παραπανίσιο φοιτητή, όχι από τους 200 που μπορεί να πήρε πέρυσι αλλά από τους 100 που εκτιμά ότι είναι σε θέση να εκπαιδεύσει.
* Βάση εισαγωγής: Η κατάργηση της βάσης θα ήταν η αρχή μιας νέας… φάσης. Η αλήθεια είναι όμως αυτό που μπορεί να καταλάβει όλος ο κόσμος. Οτι δηλαδή και με το νέο σύστημα, αν και οψέποτε εφαρμοσθεί, θα υπάρχουν βάσεις, μόνο που θα τις προσδιορίζουν τα ίδια τα πανεπιστήμια. Βάση εισαγωγής τώρα αποτελεί το σύνολο των μονάδων του τελευταίου επιτυχόντος σε κάθε τμήμα, βάσει του αριθμού εισακτέων που έχει ορίσει το υπουργείο Παιδείας.
Βάση εισαγωγής με το νέο σύστημα θα αποτελεί και πάλι ο βαθμός απολυτηρίου του τελευταίου εισαγομένου, βάσει του αριθμού εισακτέων που θα προσδιορίζουν όμως τα ίδια τα πανεπιστημιακά τμήματα.
* Εξετάσεις: Είτε ελέγχουν την ικανότητα αποστήθισης, είτε ελέγχουν την κρίση, πάντοτε δημιουργούν ταχυπαλμία και φέρνουν ιδρώτα στην παλάμη. Ολοι τις στηλιτεύουν αλλά όλοι τις χρησιμοποιούν. Το θέμα είναι πώς.
Η αλήθεια είναι όμως ότι όταν κάνεις εξετάσεις και μάλιστα θέλεις ο βαθμός αυτών των εξετάσεων να αποτελεί κριτήριο για είσοδο στο πανεπιστήμιο, στο πλαίσιο προσέξτε παροχής ίσων ευκαιριών, τότε καλό είναι αυτές να γίνονται κυρίως σε πανελλαδικό επίπεδο. Η υποδομή, η μέθοδος, ο τρόπος υπάρχει και σημειώστε ότι είναι το μόνο χαρακτηριστικό του συστήματος των Γενικών Εξετάσεων όπου όλοι συμφωνούν «εξασφαλίζεται το απόρρητο».
Και εδώ όμως υπάρχει ένα πρόβλημα που θα εμφανισθεί ακόμη εντονότερο σε εξετάσεις περιφερειακού επιπέδου και που θα πρέπει να αντιμετωπισθεί. Ξέρετε, για παράδειγμα, ότι καθηγητές βαθμολογητές ενός εξεταστικού κέντρου υποβαθμισμένης περιοχής, όταν έρχονται γραπτά από… σικ περιοχές τα βαθμολογούν… ανελέητα και το αντίθετο; Φαντασθείτε τι έχει να γίνει όταν η ανταλλαγή βαθμολογητών θα γίνεται σε μικρότερες περιοχές, όπου το προσωπικό στοιχείο κυριαρχεί.
* Αιώνιοι φοιτητές: Ευτυχώς που υπάρχουν και αυτοί να τους ρίχνουμε το ανάθεμα για την κακοδαιμονία της ανώτατης εκπαίδευσης και να ανακουφιζόμαστε.
Η αλήθεια είναι ότι εδώ και καιρό οι αιώνιοι ή διαφορετικά οι «συνταξιούχοι φοιτητές» μοιάζουν με τους «συλλόγους – σφραγίδες». Δεν υπάρχουν πια. Τους θυμούνται όλοι όποτε τους βολεύει.
Οι αρμόδιοι υπουργοί έχουν πάντοτε μια θέση γι’ αυτούς, στις εισηγήσεις τους για την αναβάθμιση της Παιδείας, ενώ οι πρυτάνεις τούς συμπεριλαμβάνουν πάντοτε στους υπολογισμούς τους, όταν πρόκειται να πάρουν επιχορήγηση κατά φοιτητική κεφαλή.
Στην πραγματικότητα ο όρος αιώνιος φοιτητής και οι σχετικοί αριθμοί, που έρχονται κατά καιρούς στο φως της δημοσιότητας, αφορούν φοιτητές που δεν έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους στο προβλεπόμενο χρονικό διάστημα (τέσσερα χρόνια νομική, έξι χρόνια ιατρική κ.ο.κ.) και φοιτητές, κυρίως θεωρητικών και οικονομικών σχολών όπως το Οικονομικό Πανεπιστήμιο και τα Πανεπιστήμια Πειραιώς και Μακεδονίας, που η μόνη σχέση τους με τα ιδρύματα είναι ότι βρίσκονται εγγεγραμμένοι στους καταλόγους.
Η πρώτη κατηγορία αιωνίων φοιτητών είναι πλασματική διότι είναι κοινό μυστικό ότι πολύ λίγοι είναι οι φοιτητές που παίρνουν πτυχίο στην πρώτη εξεταστική περίοδο, ενώ η συντριπτική πλειονότητα παίρνει πτυχίο στο προσδιορισμένο χρονικό διάστημα συν κάτι λιγότερο από το μισό (πτυχίο νομικής στα πέντε χρόνια ή ιατρικής στα επτά ή σπανιότερα στα οκτώ χρόνια).
Η δεύτερη κατηγορία εκ των πραγμάτων αποτελεί μουσειακόν είδος. Οι φοιτητές βιάζονται πολύ περισσότερο από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας να πάρουν πτυχίο και να βγουν στην αγορά εργασίας. Η «λυκειοποίηση» του πανεπιστημίου σε συνδυασμό με το από έτη πολλά λιπόθυμο φοιτητικό κίνημα δεν έχουν τίποτα να τους προσφέρουν. Η ζωή είναι αλλού…
* Αλλο πτυχίο, άλλο εργασία: Ακούγεται «κάτι σαν αγώνας για τη χαρά του αγώνα ανεξαρτήτως του αν θα… τερματίσετε», με την υπόθεση βεβαίως ότι θα ανοίξουν τα πανεπιστήμια για όλους.
Η αλήθεια είναι ότι κανείς ή αν θέλετε ελάχιστοι είναι οι γονείς που θα στείλουν το παιδί τους στο πανεπιστήμιο μόνο και μόνο για να πάρει γνώσεις, ανεξαρτήτως του αν θα βρει μετά δουλειά. Θα το κάνουν ενδεχομένως οι κατέχοντες. Αν και οι περισσότεροι από αυτούς «δρομολογούν» ήδη σπουδές για τα παιδιά τους στο εξωτερικό, «για να έχουμε σίγουρο το κεφάλι μας». Η μεγάλη μάζα όμως που πληρώνει «της Παναγιάς τα μάτια» για φροντιστήρια δεν πρόκειται να «τσιμπήσει» γιατί την «τσιμπάει και πονάει πολύ η οικονομική δυσπραγία».
Υπάρχει όμως και ένα ερώτημα που ζητάει απάντηση εδώ: η ελληνική κοινωνία, που ζητάει σπουδές και πτυχία, είναι έτοιμη να αντέξει και άλλους μηχανικούς – ταξιτζήδες, και άλλους καθηγητές – σουβλατζήδες, κι άλλους γιατρούς φασονατζήδες στα τσεκ-απ-ατζίδικα;
* Επαγγελματικός προσανατολισμός: Οσο μεγάλη είναι η σημασία του για τους μαθητές άλλο τόσο τεράστια είναι και η απόσταση που τους χωρίζει από αυτόν.
Η αλήθεια είναι ότι συνήθως διδάσκεται από θεολόγους, γυμναστές, φιλολόγους και από άλλους διαφόρων ειδικοτήτων καθηγητές, ενίοτε δε και κάποια τάξη μπορεί να σταθεί τυχερή και να αποκτήσει έναν καθηγητή που να έχει παρακολουθήσει αν μη τι άλλο ένα ειδικό σεμινάριο. Τι να σου κάνει η απεγνωσμένη προσπάθεια των λίγων καλών καθηγητών που προσπαθούν να πείσουν τους αρμοδίους ότι χρειάζονται ενισχύσεις; Για να δουλέψει λοιπόν το σύστημα Αρσένη και να επέλθει προοδευτικά μια σχετική ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης για σπουδές θα πρέπει να λειτουργήσει ουσιαστικά ο επαγγελματικός προσανατολισμός, έτσι ώστε κάθε παιδί προτού αποφασίσει να δηλώσει προτίμηση για οποιαδήποτε σχολή να γνωρίζει και τη μικρότερη δυνατή λεπτομέρεια για τις επαγγελματικές δυνατότητες που του δίνονται και πάνω απ’ όλα να έχει μετρηθεί με τον εαυτό του.
* Ελεύθεροι Κύκλοι Σπουδών: ΕΛ.ΚΥ.Σ., για φοιτητές… «ελευθέρας βοσκής». Το εύρημα ανήκει σ’ έναν από τους πρυτάνεις των 18 ΑΕΙ της χώρας και συνδυάζει δύο σε ένα. Μαζί και ταυτοχρόνως διαλύει τον μύθο και αποκαλύπτει την ωμή αλήθεια.
Διότι η αλήθεια είναι ότι στους ΕΛΚΥΣ θα βρίσκουν πανεπιστημιακό καταφύγιο όσοι δεν καταφέρουν να εισαχθούν στα λεγόμενα Συμβατικά Προγράμματα Σπουδών (ΣΠΣ), εν γνώσει τους ότι θα παίρνουν ανά χείρας άλλης βαρύτητας πτυχίο. Αφήστε που και στους ΕΛΚΥΣ δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα βρει κανείς θέση. Διότι μη φαντασθείτε μαζικούς ΕΛΚΥΣ σε κεντρικά πανεπιστήμια. Θα λειτουργήσουν και εκεί, αλλά κυρίως ελπίζεται ότι θα δράσουν σαν… αυξητική ορμόνη για τα περιφερειακά πανεπιστήμια. Δεν είναι καθόλου τυχαία η πρόταση να λειτουργήσουν οι ΕΛΚΥΣ το καλοκαίρι. Για σκεφτείτε ΕΛΚΥΣ και Πανεπιστήμιο Αιγαίου μες στο κατακαλόκαιρο. Σίγουρα πρόκειται για το τερπνόν μετά του ωφελίμου. Κάτι τέτοιο άραγε να έχουν στο μυαλό τους οι 150.000 υποψήφιοι που ζητούν μια θέση στα πανεπιστήμια;
* Ανοιχτό Πανεπιστήμιο:
Σπουδές για όλους, δι’ αλληλογραφίας και μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών. Ολα αυτά έναντι αμοιβής, καθώς εδώ δεν φαίνεται να υπεισέρχεται το άρθρο 16 του Συντάγματος.
Η αλήθεια είναι ότι όσο ωραίο μπορεί να ακούγεται τόσο απόμακρο είναι το Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Μπορεί να ικανοποιήσει τη ζήτηση για σπουδές, που προέρχεται από εργαζόμενους ενηλίκους, από ανθρώπους κάποιας ηλικίας, που έχουν τώρα πια την πολυτέλεια να ανιχνεύσουν τη γνώση χωρίς πίεση και άγχος. Σίγουρα το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο δεν μπορεί να είναι η πρώτη επιλογή ενός νέου ανθρώπου, που ναι μεν θέλει να σπουδάσει, αλλά ταυτόχρονα θέλει να περιπλανηθεί, να κοινωνικοποιηθεί περισσότερο και τελικά να ζήσει με όλη τη σημασία της λέξης. Πώς θεριεύει η παραπαιδεία
Την ονομάζουν παραπαιδεία οι αρμόδιοι νομίζοντας ότι θα την ξορκίσουν και θα εξαφανισθεί. Ως διά μαγείας όμως συνεχώς θεριεύει, καθώς νομίζουν μεν ότι την ποτίζουν δηλητήριο, ενώ στην πραγματικότητα της προσφέρουν την πιο υγιεινή τροφή: τις εξετάσεις.
Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για παράλληλη παιδεία αν όχι, όπως λένε τα ίδια τα παιδιά, για την… πραγματική παιδεία. Εδώ και τρεις εβδομάδες οι τελειόφοιτοι του λυκείου πανηγυρίζουν με την απεργία των καθηγητών γιατί δεν χάνουν τον χρόνο τους τα πρωινά στο… σχολείο και έτσι μπορούν με την άνεσή τους να μελετήσουν τα του φροντιστηρίου. Αυτή είναι η πραγματικότητα.
Στην περίπτωση δε όπου εφαρμοσθούν μαζί και ταυτοχρόνως συνεχείς εξετάσεις και στις τρεις τάξεις του λυκείου και ενδεχομένως ελεύθερη εισαγωγή σε ένα είδος προπαρασκευαστικού έτους, εκεί να δείτε πιένες η παραπαιδεία. Διότι το φροντιστήριο θα αρχίζει από το Δημοτικό και θα ολοκληρώνεται στο Πανεπιστήμιο.
