Σ
ΥΜΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΙ εφέτος 100 χρόνια από τη γέννηση του Πέτρου Κόκκαλη, ο οποίος ήταν μία από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες της ελληνικής ιατρικής επιστήμης. Με τα πειράματά του άνοιξε νέους δρόμους στη χειρουργική και στην αγγειολογία. Το μεγαλύτερο μέρος της πρωτότυπης επιστημονικής εργασίας του έγινε στο Βερολίνο, όπου ανέλαβε διευθυντής του Ινστιτούτου της Ακαδημίας Επιστημών για την Πειραματική Καρδιοχειρουργική και Αγγειοχειρουργική. Από το 1955 ως τον θάνατό του, το 1962, διεξήγαγε εκτεταμένες έρευνες, τις οποίες παρουσίασε σε διεθνείς επιστημονικές συναντήσεις και συνέδρια. Ο θάνατος τον βρήκε στο γραφείο του, στο Ινστιτούτο.


Λίγες εβδομάδες νωρίτερα ο προσωπικός του γιατρός του είχε συστήσει ξεκούραση, αλλά ο Πέτρος Κόκκαλης δεν έδωσε ιδιαίτερη προσοχή. Με την υπερεντατική εργασία προσπαθούσε να κερδίσει τα χρόνια που είχαν περάσει μέσα στη θύελλα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου. Εκείνο το απόγευμα της 15ης Ιανουαρίου ένιωσε μια αδιαθεσία και κάλεσε τη γραμματέα του, αλλά η καρδιά του δεν άντεξε. Εγειρε πάνω στο γραφείο του και άφησε την τελευταία του πνοή. Εφυγε ικανοποιημένος γιατί είχε επιστρέψει στην επιστήμη του.


Η ιατρική τού είχε λείψει. Την είχε εγκαταλείψει από το 1946. Τότε ήταν τακτικός καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής της δεύτερης Χειρουργικής Πανεπιστημιακής Κλινικής. Στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης ήταν μέλος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης. Στον Εμφύλιο (1946-1949) ανέλαβε υπουργός Υγιεινής και Παιδείας στην Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση. Μετά, το 1950, ως πολιτικός πρόσφυγας στην Ουγγαρία, ανέλαβε την ευθύνη των χιλιάδων παιδιών που είχαν εκκενωθεί μαζί με τον Δημοκρατικό Στρατό κατά την υποχώρησή του. Την ίδια περίοδο συμμετέχει στο συνέδριο του 1950, που ίδρυσε το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ειρήνης και αναδεικνύεται μέλος του. Στο Συμβούλιο Ειρήνης συμμετείχαν επίσης ο Πάμπλο Πικάσο, ο Λουί Αραγκόν, η Μαρί Κιουρί, ο Υβ Μοντάν και άλλες προσωπικότητες παγκόσμιας ακτινοβολίας.


Μια συνεδρίαση του Συμβουλίου Ειρήνης, το 1954, έγινε στη Βιέννη και το ταξίδι του εκεί αποδείχθηκε «γούρικο». Συναντήθηκε με τον υπουργό Επιστημών της τότε Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, ο οποίος τον κάλεσε στο Βερολίνο. Ο Πέτρος Κόκκαλης ήταν γνωστός στον γερμανόφωνο επιστημονικό κόσμο καθώς είχε σπουδάσει στο Βερολίνο, στη Ζυρίχη, στη Βέρνη, όπου είχε και τις επιστημονικές δημοσιεύσεις του. Η πρόσκληση διαβιβάστηκε στο Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ, το οποίο τον χρησιμοποιούσε ως γιατρό των ανώτατων κομματικών στελεχών που ήταν εγκατεστημένα στο Βουκουρέστι. Τελικά η έγκριση δόθηκε και ο Πέτρος Κόκκαλης εγκαταστάθηκε στο Βερολίνο. Ηταν τα πιο παραγωγικά επιστημονικά χρόνια του. Γι’ αυτό και το Πανεπιστήμιο Χούμπολντ τον τίμησε αναδεικνύοντάς τον καθηγητή στην έδρα της Χειρουργικής.


Παρ’ όλα αυτά η Γερμανία ήταν ξενιτιά. Η σύζυγός του κυρία Νίκη Κόκκαλη γνώριζε την επιθυμία του να ταφεί στην Ελλάδα και απευθύνθηκε στον κ. Κ. Καραμανλή, τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας. Με επιστολή της του ζήτησε να δώσει άδεια εισόδου στην ίδια και στα παιδιά της (την Αυγή και τον Σωκράτη) ώστε να φέρουν πίσω και τον Πέτρο Κόκκαλη. Ο κ. Καραμανλής είχε γνωρίσει τον Πέτρο Κόκκαλη το 1944 στη Σοσιαλιστική Ενωση, την οποία είχαν ιδρύσει ο Αγγελος Αγγελόπουλος, ο Κωσταντίνος Τσάτσος και ο κ. Ξ. Ζολώτας. Υπήρχε όμως και μία ακόμη, πιο προσωπική, πτυχή. Η μητέρα της Αμαλίας Κανελλοπούλου, τότε συζύγου του κ. Καραμανλή, είχε χειρουργηθεί από τον Πέτρο Κόκκαλη, που αναγνωριζόταν ως ένας από τους καλύτερους, ίσως ο καλύτερος γιατρός της προπολεμικής Αθήνας. Ο κ. Καραμανλής ανταποκρίθηκε αμέσως στο αίτημα και η άδεια εξεδόθη.


Ο Πέτρος Κόκκαλης με διάφορες αφορμές έλεγε στη σύζυγό του Νίκη: «Πρέπει να πεθάνουμε συνεπείς με τον εαυτό μας…». Ο ίδιος το κατόρθωσε τόσο στο επιστημονικό όσο και στο πολιτικό πεδίο.