ΚΛΕΙΔΩΝΕΙ η ισοτιμία της δραχμής και σφίγγει ακόμη περισσότερο το πλαίσιο παρακολούθησης του ρυθμού με τον οποίο η Ελλάδα θα συγκλίνει προς τα κριτήρια του Μάαστριχτ και τις χώρες του σκληρού πυρήνα των ευρωπαϊκών χωρών που πρώτες θα δημιουργήσουν το εύρο, το κοινό νόμισμα. Αυτό θα είναι το αποτέλεσμα των οριστικών αποφάσεων που θα λάβουν οι ηγεσίες των 15 κρατών της Ευρωπαϊκής Ενωσης κατά τη συνάντηση κορυφής στο Δουβλίνο, τον προσεχή Δεκέμβριο. Την προετοιμασία των αποφάσεων θα κάνουν οι υπουργοί Οικονομίας στη διάρκεια του άτυπου συμβουλίου Eco/Fin, που θα γίνει στην ιρλανδική πρωτεύουσα την επόμενη Παρασκευή.
Οι αποφάσεις αυτές αποτελούν για την Ελλάδα και την εθνική οικονομία μια πρόσθετη ευκαιρία συμμετοχής στον κύκλο των ισχυρών χωρών που θα ανταλλάξουν το εθνικό τους νόμισμα με το εύρο. Ταυτοχρόνως, όμως, ενισχύουν το αυστηρό πλαίσιο παρακολούθησης του βαθμού στον οποίο η ελληνική οικονομία θα επιτυγχάνει τους στόχους της ονομαστικής σύγκλισης.
Οι επιπτώσεις για τα ελληνικά οικονομικά πράγματα από τις αποφάσεις που θα προετοιμάσουν την εβδομάδα αυτή οι οικονομικοί υπουργοί μπορούν να κωδικοποιηθούν ως εξής:
* Η δραχμή θα αποκτήσει μια συγκεκριμένη και σταθερή ισοτιμία με το εύρο. Θα ανήκει, μαζί με τα άλλα νομίσματα που θα παραμείνουν εκτός, στον νέο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ισοτιμιών. Η ισοτιμία αυτή δεν θα μπορεί να αλλάξει, δεν θα μπορεί δηλαδή να αποφασισθεί από την ελληνική κυβέρνηση μονομερώς η υποτίμηση του νομίσματος.
Μετά το κλείδωμα της ισοτιμίας με το εύρο, η τιμή των άλλων διεθνών νομισμάτων (δολάριο, γεν κλπ.) και όσων ευρωπαϊκών θα είναι εκτός της περιοχής του εύρου, θα επηρεάζεται άμεσα από τη διακύμανση της ισοτιμίας του εύρου με αυτά. Η κεντρική ισοτιμία της δραχμής θα αλλάζει μέσα στο περιθώριο που θα αποφασισθεί, το οποίο θα είναι σχετικά μεγάλο. Στην πράξη όμως η διακύμανση θα είναι πολύ μικρή.
* Το κρατικό έλλειμμα θα πρέπει να προσεγγίζει όσο το δυνατόν περισσότερο τον στόχο του Μάαστριχτ, που προβλέπει ότι δεν θα ξεπερνά το ποσοστό 3% του εθνικού προϊόντος. Σε περίπτωση απόκλισης, η κυβέρνηση θα καλείται από τα όργανα της Ε.Ε. να λαμβάνει αμέσως μέτρα περιορισμού των ελλειμμάτων. Αν δεν το πράττει ή αν τα μέτρα που λαμβάνει δεν έχουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα, η χώρα, σε διάστημα δύο περίπου ετών, θα υποχρεούται να δεσμεύει ατόκως ένα κεφάλαιο. Το «πρόστιμο» αυτό πιθανότατα θα ορίζεται ως ποσοστό του εθνικού προϊόντος (με πιθανή οροφή το 0,5% του ΑΕΠ) και θα διαφέρει ανάλογα με το μέγεθος της απόκλισης.
Οι αποφάσεις των επόμενων εβδομάδων δημιουργούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθεί η ελληνική οικονομία από το 1998 ως το 2002. Υπενθυμίζεται ότι, εφόσον προσεγγισθούν οι στόχοι του προγράμματος σύγκλισης που ακολουθείται σήμερα, η Ελλάδα θα είναι πολύ κοντά στο σημείο να ικανοποιεί τα περισσότερα από τα κριτήρια του Μάαστριχτ. Η νομισματική σταθερότητα, η τιθάσευση του πληθωρισμού και ο περιορισμός του κρατικού ελλείμματος κοντά στο 4% θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για να επιδιώξει την ένταξη της δραχμής στο σκληρό πυρήνα των χωρών που θα έχουν ήδη δημιουργήσει το εύρο. Ο κατάλληλος χρόνος, εκτιμούν έγκυροι τεχνοκρατικοί κύκλοι, θα είναι στην αυγή του επόμενου αιώνα, αφού άλλωστε το 2002 προβλέπεται η απόσυρση των εθνικών νομισμάτων και η αντικατάστασή τους με το εύρο.
Τα μέλη της ισχυρής Νομισματικής Επιτροπής, στην οποία η χώρα εκπροσωπείται από τους κκ. Νίκο Γκαργκάνα, υποδιοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος, και Γιάννη Στουρνάρα, πρόεδρο του συμβουλίου εμπειρογνωμόνων στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, συμφώνησαν στα περισσότερα σημεία. Παρέμειναν όμως και ορισμένα τεχνικά ερωτήματα στα οποία θα κληθούν να απαντήσουν οι υπουργοί.
Το «σύμφωνο σταθερότητας» θα προστεθεί στο Πρωτόκολλο της Συνθήκης του Μάαστριχτ ώστε να μην τεθεί θέμα αναθεώρησής της.
Αυτό μπορεί να γίνει με ομόφωνη γνώμη των κρατών – μελών. Οι Γερμανοί, που έφεραν την ιδέα του συμφώνου, εμφανίζονται ικανοποιημένοι για τα όσα ως σήμερα έχουν συμφωνηθεί παρά ορισμένες επιμέρους διαφωνίες τους.
Οι μικρότερες χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, θεωρούν θετικό το γεγονός ότι η τα νομίσματά τους, παρ’ ότι θα είναι σε τροχιά περί το εύρο, θα υποστηρίζονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που θα δημιουργηθεί με τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, εφόσον βεβαίως η χώρα της οποίας το νόμισμα δέχεται την κερδοσκοπική επίθεση τηρεί με επιμονή το συμφωνημένο πρόγραμμα σύγκλισης.
