Η αλλαγή στη διατροφή των ζώων έχει επιφέρει τεράστιες αλλαγές στην ποιότητα του κρέατος και των γαλακτοκομικών
Τον τελευταίο καιρό τις στήλες των εφημερίδων απασχόλησε το διατροφικό σκάνδαλο με το νοθευμένο με μελαμίνη γάλα στην Κίνα. Ο ρόλος της μελαμίνης είναι ο εξής: λόγω της μεγάλης της περιεκτικότητας σε άζωτο η μελαμίνη αυξάνει «τεχνητά» το ποσοστό πρωτεϊνών που περιέχει το γάλα. Η ανάλυση των πρωτεϊνών βασίζεται σε μια αναγωγή: αρχικά αναλύεται η περιεκτικότητα σε ολικό άζωτο, η οποία στη συνέχεια ανάγεται σε ποσοστό επί τοις εκατό πρωτεϊνών, και έτσι ένα γάλα με μελαμίνη έχει πιο υψηλή περιεκτικότητα αζώτου άρα και πρωτεϊνών. Είναι ένα ξεκάθαρο σκάνδαλο νοθείας αλλά το μεγαλύτερο σκάνδαλο είναι η αποσιώπησή του για πολλές εβδομάδες!
Το σκάνδαλο της μελαμίνης μπορούμε να το συνδέσουμε και με μια ανακοίνωση του ΟΗΕ (της διακυβερνητικής επιτροπής του ΟΗΕ για την αλλαγή του κλίματος) που μας είπε: ο καλύτερος τρόπος για να ελεγχθεί και να μειωθεί η κλιματική αλλαγή είναι οι άνθρωποι να μην τρώνε κρέας τουλάχιστον μία ημέρα την εβδομάδα. Η επιτροπή αυτή δεν είναι κάποια τυχαία επιτροπή. Θυμίζουμε ότι το περυσινό Νομπέλ Ειρήνης δόθηκε σε αυτή την επιτροπή. Αποδεικνύεται, όμως, ότι μάλλον κάποιο επιστημονικό λαθάκι έκανε η Σουηδική Ακαδημία των Νομπέλ. Διότι η δήλωση περί κλίματος και κρέατος του κ. Ρachauri καταδεικνύει διατροφική αφέλεια και επιστημονική άγνοια.
Διότι δεν είναι το κρέας που ευθύνεται για τα αέρια του θερμοκηπίου αλλά ο τρόπος που παράγεται αυτό το κρέας.
Δεν ευθύνεται η κατανάλωση κρέατος αν ο σύγχρονος τρόπος ζωοτεχνίας απαιτεί τα 2/3 του ενεργειακού κόστους να αντιστοιχούν στην παραγωγή και στη μεταφορά των ζωοτροφών. Επεξηγηματικά, στις δεκαετίες του ΄60 και του ΄70 το κρέας προερχόταν από ζώα που έτρωγαν χορτάρι στους αγρούς ή αποθηκευμένο χορτάρι στους στάβλους. Το χορτάρι αυξάνει τα ποσοστά άνθρακα και αζώτου που αποθηκεύει το έδαφος και αντίστοιχα μειώνει τα επίπεδα του CΟ 2 στην ατμόσφαιρα! Ετσι, η παραγωγή ποιοτικού κρέατος αυξάνεται χωρίς να είναι αναγκαία η χρήση λιπασμάτων πλούσιων σε νιτρικά ιόντα εφόσον οι αγελάδες αφήνονται να βοσκήσουν φυσιολογικά σε έναν αγρό!
Σήμερα, όμως, οι αγρότες σε παγκόσμια κλίμακα έχουν γυρίσει την πλάτη τους στο χορτάρι. Προτιμούν να έχουν τα ζώα τους σε στάβλους και να τα θρέφουν με δημητριακά και σπόρους. Εντατικοποίηση παραγωγής λέγεται αυτό στις ανεπτυγμένες χώρες. Δεν είναι τυχαίο ότι μία αγελάδα παρήγαγε 3.000 λίτρα γάλα/έτος πριν από 3 δεκαετίες, ενώ σήμερα παράγει 10.000 λίτρα γάλα/έτος! Αυτή η αλλαγή στη διατροφή των ζώων έχει επιφέρει τεράστιες αλλαγές τόσο στην ποιότητα του κρέατος και των γαλακτοκομικών όσο και στη ζημιά που γίνεται στο περιβάλλον.
Αρα, αν ο ΟΗΕ θέλει πραγματικά να προτείνει λύσεις για το πρόβλημα της υπερθέρμανσης τότε ας ασχοληθεί με το πώς παράγονται οι ζωοτροφές σε παγκόσμια κλίμακα. Πόσα κιλά λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων χρησιμοποιούνται ανά κιλό παραγόμενης ζωοτροφής; Και πόσα από αυτά τα κιλά καταλήγουν στο πιάτο μας; Με την αποκάλυψη του σκανδάλου με τη μελαμίνη είναι πλέον ξεκάθαρο ότι το γάλα που παράγεται σήμερα είναι φτωχό σε πρωτεϊνικό περιεχόμενο. Κάποιοι απατεώνες βρήκαν τη λύση: προσθήκη μελαμίνης… Το πρόβλημα που προκύπτει για τις ελεγκτικές αρχές είναι μεγάλο διότι η σκόνη γάλακτος χρησιμοποιείται σε δεκάδες προϊόντων, από μείγματα για ζαχαροπλαστική και αρτοποιία ως καραμέλες. Οι έλεγχοι πρέπει να εντατικοποιηθούν και επιτέλους η πολιτεία πρέπει να κατανοήσει την ανάγκη στελέχωσης με επιστημονικό δυναμικό των ελεγκτικών μηχανισμών. Διότι σήμερα ο ΕΦΕΤ δεν δύναται να πράξει τα δέοντα, αλλά η κυβέρνηση αντί να προωθήσει μια ολοκληρωμένη διατροφική πολιτική προτιμά να ανταλλάσσει εκτάσεις χρυσοβούλλων.
Ο κ. Ι. Ζαμπετάκης είναι Λέκτορας της Χημείας Τροφίμων στο Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
