Με την Αλβανία να δημοσιοποιεί στις αρχές του περασμένου Οκτωβρίου την πρόθεσή της να εισέλθει στο πυρηνικό κλαμπ για παραγωγή ενέργειας και την Τουρκία να ανακοινώνει προ μηνός την απόφασή της να προχωρήσει στην αγορά και εγκατάσταση τριών πυρηνικών αντιδραστήρων ως το 2012, οι αλυσιδωτές κοινωνικές αντιδράσεις στην… αποπυρηνικοποιημένη Ελλάδα άρχισαν. Το Αντιπυρηνικό Παρατηρητήριο Μεσογείου επισημαίνει τον αδιέξοδο και επικίνδυνο δρόμο στον οποίο οδηγείται η ευρύτερη περιοχή από τέτοιες άφρονες αποφάσεις και μαζί με 160 ευρωπαϊκές οργανώσεις στέλνει στις 5 Νοεμβρίου για δεύτερη φορά επιστολή στον επίτροπο Περιβάλλοντος κ. Στ. Δήμα. Σε αυτήν εκφράζονται οι ανησυχίες για την ασφάλεια των ευρωπαίων πολιτών. «Μη διακινδυνεύετε ένα δεύτερο Τσερνόμπιλ στην Ευρώπη, χρηματοδοτώντας τον νέο πυρηνικό σταθμό στη Βουλγαρία» καταλήγουν στην επιστολή τους. Ως σήμερα απάντηση δεν έχουν λάβει. Στις επτά πληγές που κληροδοτηθεί στη νέα χρονιά η προηγούμενη – σαν να μην πέρασε μια μέρα – μια όγδοη απειλεί να εξελιχθεί σε πληγή για τη χώρα στο άμεσο μέλλον.


Στη «ραδιενεργό» γειτονιά μας οι Βούλγαροι με ήδη δύο αντιδραστήρες κοντά στα βορειοανατολικά σύνορά μας προωθούν την κατασκευή άλλων δύο ως το 2013, συνολικής ισχύος 2 γιγαβάτ στην πόλη Μπέλενε. Και αυτό την ίδια στιγμή που ο δρ Γκεόργκι Κατσίεφ, πρώην πρόεδρος της Βουλγαρικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, δήλωνε στις 23 Νοεμβρίου στις Βρυξέλλες ότι το πρόγραμμα του Μπέλενε εμπεριέχει αφόρητα ρίσκα για την ασφάλεια και το περιβάλλον. «Αν κάποιος υπολογίσει την υψηλή σεισμικότητα της τοποθεσίας και τη χαμηλού επιπέδου αίσθηση περί πυρηνικής ασφάλειας στη Βουλγαρία μπορεί να οδηγηθεί σε ένα μόνο συμπέρασμα: το πρόγραμμα δεν πρέπει να προχωρήσει» τόνιζε ο κ. Κατσίεφ, ο άνθρωπος που το 2006 αποκάλυψε το πυρηνικό ατύχημα στο Κοζλοντούι, το οποίο οι βουλγαρικές αρχές είχαν προσπαθήσει να αποσιωπήσουν.


Επιστολή που επεσήμαινε τους κινδύνους που ενέχει το πυρηνικό πρόγραμμα της Βουλγαρίας στο Μπέλενε είχαν στείλει πρόσφατα προς τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, όπως και στους επιτρόπους Ενέργειας Α. Πίμπαλγκς, Περιβάλλοντος Στ. Δήμα και Υγείας Μ. Κυπριανού, το Δίκτυο Mediterranean No Nuclear Neighbourhood-ΜΝ3 – ιδρύθηκε πρόσφατα στη Ρόδο με τη συμμετοχή 20 οργανώσεων από 8 χώρες της περιοχής.


Ωστόσο, οι προσπάθειες επέκτασης του πυρηνικού προγράμματος της Βουλγαρίας δεν αποτελούν παρά μια σταγόνα στην… πυρηνική δεξαμενή των Βαλκανίων. Αλλοι δύο αντιδραστήρες, ισχύος 1,355 MW, λειτουργούν στη Ρουμανία και άλλοι δύο στην Τσεχία, η οποία αυτή τη στιγμή κατασκευάζει άλλους δύο. Δύο αντιδραστήρες ετοιμάζεται να προσθέσει στο πυρηνικό της «οπλοστάσιο» και η Σλοβακία, η οποία διαθέτει ήδη έξι. Στον χορό με… βήμα σταθερό συνεχίζουν η Ουγγαρία με τέσσερις αντιδραστήρες και η Ουκρανία που μετά το Τσερνόμπιλ «προχωρεί» με 15 αντιδραστήρες. Την πρόθεσή της για κατασκευή πυρηνικού αντιδραστήρα έχουν εκφράσει ακόμη η Αίγυπτος και η Λιβύη. Αλλά και η πΓΔΜ συνομιλεί με εταιρείες κατασκευής πυρηνικών αντιδραστήρων. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) λειτουργούν σήμερα περί τους 147 αντιδραστήρες.


Η κλιματική αλλαγή και η ανάγκη απεξάρτησης από τα ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα αποτελούν τα άλλοθι για την κατασκευή πυρηνικών εργοστασίων. Η πυρηνική ενέργεια εμφανίζεται ως η «καθαρή λύση». Ωστόσο, με άλυτα τα προβλήματα ασφαλούς λειτουργίας και διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων, με τον πρόσθετο κίνδυνο μιας ολοκληρωτικής καταστροφής από ένα ατύχημα ή ένα «τυφλό» χτύπημα, παραμένει μια τεράστια απειλή για τη ζωή, το περιβάλλον και την ειρήνη. Αλλωστε σύμφωνα με πρόσφατη αναφορά της Greenpeace (2007), ούτε ως «καθαρή ενέργεια» μπορεί πλέον να προβάλλεται, καθώς μελέτη που έγινε στη Βραζιλία μέτρησε σημαντικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (το σημαντικότερο αέριο του θερμοκηπίου) κατά τη διάρκεια όλων των δραστηριοτήτων (π.χ. εξόρυξη, μεταφορά, εμπλουτισμός ουρανίου) ενός πυρηνικού εργοστασίου.


Αλλά και τα επιχειρήματα για οικονομικά οφέλη από τη χρήση πυρηνικής ενέργειας καταρρίπτονται. Οπως αναφέρεται στα πρακτικά της κοινής συνεδρίασης του WEC (World Energy Council), του ΤΕΕ (Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος) και του ΣΕΒ (Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών) για θέματα Ενέργειας, η οποία είχε πραγματοποιηθεί πριν από περίπου έναν χρόνο, «η Πυρηνική Ενέργεια ειδικά για τις χώρες της Νοτίου Βαλκανικής και της Τουρκίας είναι εξαιρετικά αντιοικονομική και ασύμφορη σε σχέση με τις λοιπές συμβατικές πηγές ενέργειας».


Μάλιστα, από τα πεπραγμένα ημερίδας που οργάνωσε ο Βρετανικός Σύνδεσμος Ενέργειας (British Energy Association) στο Λονδίνο προέκυψε ότι τυποποιημένες μονάδες της τάξεως των 1.500 MW εκάστη, έχουν οριακή πρόβλεψη για σεισμική επιτάχυνση ασφαλούς κρατήσεως στη βάση έδρασης του σταθμού, που δεν ξεπερνά τα 0,4 g (επιτάχυνση βαρύτητας) σε αντίθεση με τις απαιτήσεις της περιοχής (Νότια Βαλκάνια, Τουρκία), που είναι κατ’ ελάχιστον 0,75 g. Πάνω από τα 0,4 g απαιτείται ολική και ριζική επανασχεδίαση με άδηλο κόστος κατασκευής (κόστος δηλαδή που όχι απλά θα υπερβεί το προαναφερθέν αλλά δεν μπορεί καν, αυτή τη στιγμή, να εκτιμηθεί πού θα φτάσει). Οπως παρατηρεί ο πρόεδρος του Αντιπυρηνικού Παρατηρητηρίου Μεσογείου κ. Θ. Αναπολιτάνος «τα κόστη πολλαπλασιάζονται αν συνυπολογιστεί το κόστος αποξήλωσης και ειδικότερα το κόστος ασφαλούς αποθήκευσης των πυρηνικών αποβλήτων υψηλής ραδιενέργειας».


Επιπλέον, σύμφωνα με τη γιατρό και πρόεδρο της Πανελλήνιας Ιατρικής Εταιρείας κατά της πυρηνικής και βιοχημικής απειλής κυρία Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου, καμία χώρα ως σήμερα δεν έχει βρει ασφαλή τόπο για την αποθήκευση των ραδιενεργών καταλοίπων. Οι τόποι πυρηνικών δοκιμών και τα παλιά πυρηνικά εργοστάσια χρησιμοποιούνται σαν εκτεταμένες, αχαρακτήριστες «χωματερές» για υψηλού κινδύνου ραδιενεργά απόβλητα, ενώ η περιοχή όπου ήταν εγκαταστημένος ένας πυρηνικός αντιδραστήρας παραμένει επικίνδυνη για πολλές δεκαετίες μετά την αποδόμησή του. Οπως σημειώνει η ίδια, μελέτες αμερικανών και ρώσων γιατρών (Bertrell-Υacovlοf) αναφέρουν ότι παγκοσμίως οι βιομηχανικές πυρηνικές δραστηριότητες και οι ατμοσφαιρικές πυρηνικές δοκιμές έχουν ως σήμερα προκαλέσει:


500 εκατομμύρια αποβολές,


5 εκατομμύρια θανάτους νεογέννητων,


376 εκατομμύρια καρκίνους,


235 εκατομμύρια γενετικές βλάβες,


587 εκατομμύρια τερατογενέσεις.


Συνολικά πάνω από 1,5 δισεκατομμύριο άνθρωποι σκοτώθηκαν, παραμορφώθηκαν ή αρρώστησαν ως σήμερα από την πυρηνική τεχνολογία.