Μεγάλη γιορτή του Ελληνισμού εντός και εκτός των ορίων της χώρας – με εκκλησιασμό, τήρηση των εθίμων και οικογενειακές συναθροίσεις – είναι το Πάσχα, σύμφωνα με τα ευρήματα της μεγάλης έρευνας που διενήργησε η εταιρεία Κάπα Research σε συνεργασία με το in.gr για λογαριασμό τoυ «Βήματος της Κυριακής» σε παγκόσμιο δείγμα άνω των 7.200 ατόμων, τα δύο τρίτα των οποίων συμμετείχαν στην έρευνα μέσω ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου. Το βασικό συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι η πληθώρα ηθών και εθίμων των ημερών συνεχίζει να χαρακτηρίζει τη σύγχρονη ελληνική συνείδηση. H συντριπτική πλειονότητα όσων μετείχαν – το 95% των Ελλήνων του μητροπολιτικού κέντρου και το 93,2% των Ελλήνων του εξωτερικού – απαντά «ναι» και «μάλλον ναι» στην ερώτηση αν θεωρούν ότι ο εορτασμός του Πάσχα συμβάλλει στη διατήρηση της ελληνικής παράδοσης και στη μεταφορά της στις νεότερες γενιές. Από αυτό οι ερευνητές συνάγουν το συμπέρασμα ότι το Πάσχα, εκτός από μια σημαίνουσα θρησκευτική περίοδος, είναι αναπόσπαστο και συνθετικό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας των Ελλήνων που τους διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους λαούς.
Ως γιορτή εκφράζει στον μέγιστο βαθμό το θρησκευτικό συναίσθημα των Ελλήνων και αναδεικνύει την ανάγκη διατήρησης της ελληνικής παράδοσης. Στην ερώτηση «ποια από τις παρακάτω φράσεις για το Πάσχα σάς εκφράζει καλύτερα;» τα μεγαλύτερα ποσοστά (51,2% στην Ελλάδα και 45,7% στο εξωτερικό) συγκεντρώνει η απάντηση «μια περίοδος θρησκευτικής κατάνυξης». Επίσης σε διάφορες ερωτήσεις αναφορικά με τα έθιμα της πασχαλινής περιόδου που επιλέγουν να τηρήσουν οι Ελληνες είναι ενδιαφέρον ότι τα υψηλότερα ποσοστά συγκεντρώνουν τα αμιγώς εκκλησιαστικά έθιμα. Π.χ., το 86% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι εκκλησιάζεται την Ανάσταση και το 80,4% τη Μεγάλη Παρασκευή, ενώ το 71,8% νηστεύει τη Μεγάλη Εβδομάδα. Με μεγάλη πλειοψηφία οι μετέχοντες στην έρευνα υποστηρίζουν ότι γνωρίζουν «πολύ» και «αρκετά» τα εκκλησιαστικά κείμενα και το τελετουργικό της περιόδου του Πάσχα.
Συγκρίνοντας τη συμπεριφορά του ελλαδικού κέντρου και των αποδήμων προκύπτει ότι ο τρόπος που αντιμετωπίζουν το Πάσχα δεν παρουσιάζει μεγάλες αποκλίσεις. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν επί μέρους θέματα όπου οι απόδημοι εμφανίζεται ότι τηρούν με μεγαλύτερη προσήλωση το εθιμοτυπικό της περιόδου. Π.χ., το 42,4% των Ελλήνων του εξωτερικού δηλώνει ότι το βράδυ της Ανάστασης παρακολουθεί ολόκληρη τη Λειτουργία σε αντίθεση με τους Ελλαδίτες, όπου μόνο το 24% παρακολουθεί τη Λειτουργία ως το τέλος. Το 28,8% των αποδήμων παρακολουθεί τη Λειτουργία την ημέρα του Πάσχα, ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό ανέρχεται μόλις στο 19,5%. Επίσης η πλειονότητα – 54,3% των αποδήμων και 56,4% των Ελλαδιτών – δηλώνει ότι η καθημερινότητά τους αυτή την εποχή επηρεάζεται από το γεγονός πως είναι Ελληνες και ορθόδοξοι.
Στο τμήμα της έρευνας που αφορά τους αποδήμους πρέπει να τονισθούν δύο σημεία. Πρώτον, ότι το 45,9% των ερωτηθέντων δηλώνει πως το – μη ορθόδοξο συνήθως – περιβάλλον της χώρας όπου ζουν δεν έχει επηρεάσει καθόλου τον τρόπο που γιορτάζουν το Πάσχα. Αν στο ποσοστό αυτό προστεθεί και το 20% όσων αποδήμων απαντούν ότι έχουν επηρεασθεί αλλά λίγο, προκύπτει ότι δύο στους τρεις Ελληνες του εξωτερικού προσπαθούν να γιορτάζουν ακριβώς σαν να βρίσκονταν στην Ελλάδα. Δεύτερον, περίπου το 95% γνωρίζει πότε είναι το ορθόδοξο Πάσχα και περίπου οι μισοί γιορτάζουν στις ενορίες τους ή στις ελληνικές κοινότητες επειδή το εκλαμβάνουν ως επιπλέον ευκαιρία σύνδεσης με την Ελλάδα. Ενα ακόμη συμπέρασμα αφορά την «οικογενειακή φύση» της γιορτής, που επανασυνδέει την οικογένεια με την ευρεία έννοια. Το 38,2% των Ελλαδιτών και το 40,5% των αποδήμων δηλώνουν ότι επιλέγουν να γιορτάσουν το Πάσχα με συγγενείς και με τον στενό οικογενειακό τους κύκλο.
Ταυτότητα έρευνας
H έρευνα πραγματοποιήθηκε από την Κάπα Research AE για λογαριασμό της εφημερίδας «Το Βήμα».
* Περίοδος διεξαγωγής: H συλλογή των στοιχείων έγινε από τις 14 ως και τις 17 Απριλίου 2006.
* Περιοχή διεξαγωγής: Σε όλον τον κόσμο.
* Πληθυσμός: Ανδρες και γυναίκες, 18 ετών και άνω.
* Δείγμα: 7.209 Ελληνες από όλον τον κόσμο.
* Τεχνική συλλογής πληροφοριών: H συλλογή των στοιχείων έγινε με τη μέθοδο των τηλεφωνικών συνεντεύξεων και μέσω ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου στο Internet. Η υλοποίηση της έρευνας ως προς το κοινό του Internet έγινε σε συνεργασία με τον in.gr. Τα αποτελέσματα της έρευνας σταθμίστηκαν ώστε να είναι αντιπροσωπευτικά του γενικού πληθυσμού.
* Μέθοδος δειγματοληψίας: Τυχαία δειγματοληψία με χρήση quota ως προς τη γεωγραφική κατανομή του πληθυσμού, το φύλο και την ηλικία.
H Κάπα Research ανήκει στην Κων. Σ. Ρουτζούνης AE, είναι μέλος της ESOMAR και του ΣΕΔΕΑ και τηρεί τους κώδικες δεοντολογίας για τη διεξαγωγή και δημοσιοποίηση ερευνών κοινής γνώμης.
