Καισαρικές τομές για «ψύλλου πήδημα», υπερχρέωση αναλώσιμων υλικών, διαμόρφωση της αμοιβής του μαιευτήρα-γυναικολόγου σύμφωνα με τον θάλαμο νοσηλείας που θα «υποδεχθεί» τη νέα οικογένεια… Τα ιδιωτικά μαιευτήρια έχουν μετατραπεί σε… χρηματιστήρια, εφευρίσκοντας διαρκώς νέους τρόπους για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Το «προϊόν» όμως που ουσιαστικά εμπορεύονται είναι η ίδια η ζωή. «Γέννησα με φυσιολογικό τοκετό σε κλινική του Λονδίνου. Λίγες ώρες αργότερα βρισκόμουν στο σπίτι μου» δηλώνει στο «Βήμα» η αγγλικής καταγωγής Κέιτ M. Ελληνες επιστήμονες υποστηρίζουν ότι, αν και αυτό είναι εφικτό σε θεωρητικό επίπεδο, ελλοχεύουν κίνδυνοι για την υγεία της μητέρας. «Είναι πιθανόν η γυναίκα να εκδηλώσει ένα εικοσιτετράωρο μετά τον τοκετό τοξιναιμία της λοχείας (αυξημένη αρτηριακή πίεση). Θα ήταν υπερβολικό να φύγει από το μαιευτήριο λίγες ώρες μετά τον τοκετό» δηλώνει ο πρόεδρος της Ενωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθήνας και Πειραιά (ΕΙΝΑΠ), γιατρός του μαιευτηρίου «Ελενα Βενιζέλου» κ. Στ. Τσούκαλος. Ακόμη όμως κι αν θεωρείται υπερβολή από τους έλληνες επιστήμονες, η παραπάνω ενέργεια δείχνει ότι, σε αντίθεση με τις Ελληνίδες, πολλές Βρετανίδες εξακολουθούν να γεννούν όπως οι πρόγονοί τους. Μάλιστα, η δεύτερη μεγαλύτερη ιδιωτική ασφαλιστική εταιρεία της Βρετανίας έπαψε να δικαιολογεί τις δαπάνες των καισαρικών τομών, αφενός διότι δεν μπορούσε να ελέγξει το ακριβές κόστος τους, αφετέρου για να συμβάλει στη μείωση του ποσοστού που υπολογίζεται ότι ανέρχεται στο 19%. Στην Ελλάδα το ποσοστό των καισαρικών τομών εκτιμάται ότι αγγίζει το 47,3%! Οπερ σημαίνει ότι οι μισοί τοκετοί στη χώρα μας γίνονται με αυτή τη μέθοδο. Παρ’ ότι το θέμα είχε θίξει ο πρώην υπουργός Υγείας κ. Αλ. Παπαδόπουλος μιλώντας στη Βουλή στις αρχές του 2001, προκαλώντας μεγάλο θόρυβο, η εικόνα δεν βελτιώθηκε στο ελάχιστο. Μάλλον το αντίθετο συνέβη… Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από έρευνα που δημοσιεύθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιθεώρηση Δημόσιας Υγείας (European Journal of Public Health) τον περασμένο Μάιο. H έρευνα, η οποία βασίστηκε σε στοιχεία που συγκέντρωσαν οι συντάκτες της από δύο κρατικά και ένα ιδιωτικό μαιευτήριο της Ελλάδας, διενεργήθηκε από ομάδα επιστημόνων της London School of Economics (LSE), με επικεφαλής τον καθηγητή κ. H. Μόσιαλο.


Τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας της London School of Economics δείχνουν ότι:


* Το ποσοστό των καισαρικών τομών που διενεργούνται στην Ελλάδα ανέρχεται στο 47,3%, όταν στη Βραζιλία δεν ξεπερνά το 36%, στο Μεξικό το 30%, στην Ιταλία το 31%, στις ΗΠΑ το 23% και στο Ηνωμένο Βασίλειο το 19%. Στις περισσότερες χώρες το ποσοστό κυμαίνεται μεταξύ 15% και 25%.


* Στην Ελλάδα διενεργούνται κατά 27,4% περισσότερες καισαρικές τομές στα ιδιωτικά μαιευτήρια.


* Στα ιδιωτικά μαιευτήρια οι γυναίκες που διαθέτουν ιδιωτική ασφάλιση έχουν 7,73 φορές περισσότερες πιθανότητες να γεννήσουν με τη μέθοδο της καισαρικής τομής σε σχέση με εκείνες που πληρώνουν οι ίδιες (όχι μέσω Ταμείου) το κόστος του τοκετού.


* Οι Ελληνίδες γεννούν με καισαρική τομή σε ποσοστό 52,5%, έναντι 26% των αλλοδαπών.


* Στα δημόσια μαιευτήρια οι περισσότερες καισαρικές τομές πραγματοποιούνται την Τετάρτη και την Παρασκευή και στα ιδιωτικά την Τρίτη και το Σάββατο. Παρατηρείται ότι η Κυριακή είναι «νεκρή» ημέρα τόσο για τις δημόσιες όσο και για τις ιδιωτικές κλινικές. Στα δε δημόσια μαιευτήρια η κίνηση είναι «πεσμένη» και το Σάββατο.


«Τα Σαββατοκύριακα εργάζεται μικρός αριθμός ειδικευμένων γιατρών στα νοσοκομεία» εξηγούν οι συντάκτες της μελέτης. Αυτός μπορεί να είναι όμως και ο λόγος που τις Κυριακές αυξάνεται ο αριθμός των φυσιολογικών τοκετών στα δημόσια μαιευτήρια. «Ισως επειδή τις Κυριακές εργάζονται ως επί το πλείστον ειδικευόμενοι γιατροί» εκτιμά ο κ. Μόσιαλος.


* Ο χρόνος νοσηλείας


Από τα παραπάνω στοιχεία εξάγεται το συμπέρασμα ότι το μεγάλο ποσοστό των καισαρικών τομών στην Ελλάδα σχετίζεται άμεσα με τη διαφορά στο περιθώριο κέρδους των δύο μεθόδων. H καισαρική απαιτεί την εισαγωγή της γυναίκας στο χειρουργείο, μπορεί να προγραμματιστεί – σε αντίθεση με τον φυσιολογικό τοκετό – και αφήνει στον γιατρό περισσότερο χρόνο για άλλες επεμβάσεις. Ο χρόνος που μπορεί να διαρκέσει ένας φυσιολογικός τοκετός δεν μπορεί να προβλεφθεί…


«Αυτό που δεν έχει εξεταστεί είναι αν προτιμούν και οι Ελληνίδες την καισαρική τομή» επισημαίνει ο κ. Μόσιαλος. «Χρειάζεται πιο εκτεταμένη έρευνα, η οποία θα περιλαμβάνει όλα τα μαιευτήρια της χώρας» σημειώνει. «Πρέπει επίσης να υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια σε ό,τι αφορά τα στοιχεία, να μπορεί η ερευνητική κοινότητα να έχει πρόσβαση στα στοιχεία τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών νοσοκομείων, υπό την προϋπόθεση ότι θα διασφαλίζεται η προστασία των προσωπικών δεδομένων των ασθενών. Πρέπει κάποια στιγμή» προσθέτει «να συγκροτηθεί ο οργανισμός για τον έλεγχο της ποιότητας των υπηρεσιών Υγείας, την αξιολόγηση των ιατρικών πράξεων και την προστασία των ασθενών. Ο οργανισμός πρέπει να λειτουργεί ως ανεξάρτητη διοικητική αρχή ώστε να μην ασκούνται πολιτικές ή άλλες πιέσεις».


* Ιατρικές πράξεις και αναλώσιμα


Το κόστος των περισσοτέρων εξετάσεων σε ιδιωτικά μαιευτήρια και εργαστήρια εκτιμάται ότι είναι από τρεις ως έξι φορές μεγαλύτερο. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η αμνιοπαρακέντηση, η εξέταση που γίνεται στον τέταρτο μήνα της εγκυμοσύνης για να διαπιστωθεί αν το έμβρυο αντιμετωπίζει κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας, σε κρατικά μαιευτήρια κοστίζει περίπου 100 ευρώ (η λήψη και η καλλιέργεια του υγρού). Το κόστος της εξέτασης σε ιδιωτικό εργαστήριο ανέρχεται σε 300 – 350 ευρώ (μόνον η καλλιέργεια του υγρού) και σε μεγάλο ιδιωτικό μαιευτήριο υπερβαίνει τα 600 ευρώ. Επίσης, μια σερβιέτα και λίγο βαμβάκι σε ιδιωτικό μαιευτήριο της Αθήνας μπορεί να στοιχίσει ακόμη και 200 ευρώ! Το ποσόν αυτό δεν καλύπτεται από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία.


H τακτική των διοικήσεων των ιδιωτικών μαιευτηρίων να τιμολογούν τις ιατρικές πράξεις και τα αναλώσιμα υλικά κατά βούληση, αλλά και η προτίμηση που δείχνει σε αυτά η πλειονότητα των Ελλήνων, έχουν μετατρέψει τις εν λόγω κλινικές σε σωστά χρυσωρυχεία. Μελέτη που διενήργησε προσφάτως ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή Κοινωνικής Ιατρικής κ. I. Τούντα δείχνει ότι τα κέρδη των ιδιωτικών μαιευτικών κλινικών έχουν αυξηθεί μέσα στην τελευταία πενταετία κατά 229,8%! Στα ιδιωτικά νοσοκομεία η αντίστοιχη αύξηση είναι μικρότερη και ανέρχεται σε ποσοστό 108%.


Τεράστια όμως είναι τα κέρδη και για τους γιατρούς, οι οποίοι, πέραν του μισθού τους ή των ποσοστών που παίρνουν για κάθε «πελάτη» από το μαιευτήριο, δικαιούνται και έξτρα νόμιμη αμοιβή, η οποία διαμορφώνεται ανάλογα με τη θέση νοσηλείας. Το ποσόν που σχετίζεται με το δωμάτιο νοσηλείας και συμπληρώνει την αμοιβή του γιατρού μπορεί να φθάσει ακόμη και τα 200 ευρώ…


Μίζες σε γιατρούς από ασφαλιστικές εταιρείες * H ασφαλιστική κάλυψη των νεογνών μετατρέπεται σε παζάρι για μεγαλύτερες προμήθειες σε ιδιωτικές μαιευτικές κλινικές


Νέες μεθόδους για να αυξήσουν τα κέρδη της επιχείρησης και τα έσοδα των γιατρών, εις βάρος των πελατών τους, έχουν «εφεύρει» ορισμένες ιδιωτικές μαιευτικές κλινικές. Σε συνεργασία με ασφαλιστικές εταιρείες «προσφέρουν» νοσοκομειακή κάλυψη των νεογνών. Επίσης, δίνουν τη δυνατότητα στις οικογένειες να δημιουργήσουν τον «κουμπαρά» των παιδιών τους. H προμήθεια της κλινικής φθάνει τα 200 ευρώ, εκ των οποίων τα μισά αποδίδονται στον γιατρό που… μεσολαβεί.


Δεν είναι λίγοι οι γονείς που ακούγοντας τη συγκεκριμένη… προσφορά αγανάκτησαν. Μίλησαν για «καινούργια κόλπα-έσοδα των γιατρών των ιδιωτικών μαιευτηρίων με επίσημες μίζες ακόμη και από ασφάλειες νεογέννητων» και αναρωτήθηκαν: «Από πού θα φυλαχτούμε;». Και δεν έχουν άδικο… Το κόστος του φυσιολογικού τοκετού σε ιδιωτικό μαιευτήριο ξεκινά από 2.000 ευρώ, αν η αμοιβή του γιατρού δεν ξεπεράσει τα… 500 ευρώ και η γυναίκα δεν κάνει επισκληρίδιο αναισθησία. Το ποσόν ανεβαίνει αν η γυναίκα γεννήσει με καισαρική τομή ή νοσηλευθεί σε τρίκλινο, δίκλινο ή μονόκλινο θάλαμο.


* Το συμβόλαιο


Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί η νέα «προσφορά» ορισμένων μαιευτικών κλινικών. Το πρόγραμμα, το οποίο – όπως αναφέρεται στο φυλλάδιο ενός μαιευτηρίου – εφαρμόζεται «με γνώμονα την αύξηση των κερδών της εταιρείας και τη μεγιστοποίηση των εισοδημάτων των γιατρών», είναι νοσοκομειακό και αποταμιευτικό.


Συγκεκριμένα, προβλέπει:


* Νοσοκομειακή κάλυψη του νεογέννητου αποκλειστικά στην παιδιατρική κλινική του μαιευτηρίου. Το πρόγραμμα καλύπτει το 70% των συνολικών εξόδων νοσηλείας και παρέχεται δωρεάν (δώρο τα ασφάλιστρα) για το πρώτο έτος της ηλικίας του παιδιού. Τα ασφάλιστρα (στο 1/3 του κόστους του προγράμματος στην αγορά) θα αρχίσουν να καταβάλλονται από το δεύτερο ως και το έκτο έτος ζωής του παιδιού, αν ο γονιός θελήσει να συνεχίσει το πρόγραμμα. «Είναι σημαντική παροχή προς τους πελάτες μας και φυσικά μια κίνηση που προσδοκάμε να κατευθύνει ευκολότερα πλέον την πελατεία του μαιευτηρίου στην παιδιατρική κλινική» αναφέρεται στο φυλλάδιο.


* Τον πρώτο «κουμπαρά» του νεογέννητου. Ενα πρόγραμμα αποταμιευτικό-επενδυτικό το οποίο εγγυάται – με την καταβολή ενός συμφωνηθέντος ποσού σε ετήσια βάση – ένα συγκεκριμένο ποσό στη λήξη του προσαυξημένο με το προϊόν που θα προκύψει από τις επενδυτικές κινήσεις της εταιρείας. Το μαιευτήριο «δωρίζει» στον «κουμπαρά» 20% του ποσού που θα αποταμιευθεί κατά το πρώτο έτος.


Την αντίθεσή τους με αυτές τις μεθόδους εκφράζουν γιατροί-εκπρόσωποι του Ιατρικού Συλλόγου Αθήνας (ΙΣΑ) και της Ενωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθήνας – Πειραιά (ΕΙΝΑΠ), καθώς θεωρούν ότι θα ασκείται με έμμεσο τρόπο πίεση από τους γιατρούς προς τους πελάτες τους.


«Αυτό το πρόγραμμα εφαρμόζεται για να βάλουν πόδι οι ασφαλιστικές εταιρείες στην αγορά, να δημιουργήσουν νέους πελάτες» σχολιάζει ο πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΣΑ κ. Στ. Τσούκαλος.


H άποψη του αντιπροέδρου της ΕΙΝΑΠ και μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΣΑ κ. Θ. Νησιώτη είναι ότι «δεν επιτρέπεται να γίνονται διαφημίσεις τέτοιου είδους. H υγεία και η περίθαλψη των πολιτών» σημειώνει «αποτελούν κοινωνικά αγαθά, τα οποία θα ‘πρεπε να εξασφαλίζονται από τα ασφαλιστικά ταμεία».


* Εμπορευματοποίηση


Από την πλευρά του ο κ. H. Σιώρας, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΙΝΑΠ, μιλάει για ακραίο παράδειγμα εμπορευματοποίησης της υγείας, ως αποτέλεσμα της έλλειψης κρατικής μέριμνας. «Σε αυτόν τον χώρο» τονίζει «οι γιατροί χρησιμοποιούνται ουσιαστικά ως μοχλοί πίεσης. H κυβέρνηση από την πλευρά της βοηθάει στην παραπέρα εμπορευματοποίηση της υγείας, αφού δεν επαρκούν οι μονάδες φροντίδας των νεογνών και τα κρατικά μαιευτήρια. Επίσης, οι υπάρχουσες μαιευτικές κλινικές υπολειτουργούν. H κατάσταση αυτή συμφέρει την κυβέρνηση, η οποία «σπρώχνει» τα βάρη στους ίδιους τους εργαζομένους. Το ερώτημα είναι τι κάνουν οι πλειοψηφίες των ιατρικών συλλόγων. Αποδέχονται αυτή την κατάσταση;».


Πάντως εκπρόσωποι του ΙΣΑ αναφέρουν ότι θα φέρουν το θέμα προς συζήτηση στο Διοικητικό Συμβούλιο του συλλόγου.