Με νέα καθυστέρηση απειλείται η διαδικασία αδειοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών εθνικής εμβέλειας, αν η κυβέρνηση προχωρήσει σε αλλαγές στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για τη λειτουργία των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης. H κομβική τροποποίηση αφορά την πολυσυζητημένη ρύθμιση για τον «βασικό μέτοχο», μια έννοια που εισήχθη και στο Σύνταγμα κατά την τελευταία αναθεώρηση. Εν ολίγοις, βάσει του συγκεκριμένου «εκτελεστικού» του Συντάγματος νόμου (3021/2002) προβλέπεται ότι επιχειρηματίες που κατέχουν άνω του 5% του μετοχικού κεφαλαίου ραδιοτηλεοπτικών εταιρειών έχουν ασυμβίβαστο με την ανάληψη έργων και την παροχή υπηρεσιών στον δημόσιο τομέα. Επιπλέον προβλέπεται και μια σειρά ποιοτικά κριτήρια για τον ορισμό του «βασικού μετόχου», ενώ οι περιορισμοί αφορούν και συγγενικά πρόσωπα μέχρι τετάρτου βαθμού, αν δεν είναι σε θέση να αποδείξουν την οικονομική αυτοτέλειά τους.
Το ζήτημα του «βασικού μετόχου» είχε θέσει η Νέα Δημοκρατία και ως αντιπολίτευση, προειδοποιώντας ότι θα προβεί σε τροποποιήσεις όταν γίνει κυβέρνηση, συνδέοντας άμεσα τη θέση της αυτή με τη διασφάλιση της διαφάνειας και το χτύπημα της διαπλοκής. Μάλιστα, προεκλογικώς, το τότε κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε διακηρύξει ότι η αλλαγή του συγκεκριμένου νόμου αποτελεί μία από τις άμεσες προτεραιότητες.
Ηδη από τις πρώτες ημέρες ανάληψης της εξουσίας η κυβέρνηση προανήγγειλε ότι η σχετική ρύθμιση θα περιλαμβάνεται σε νομοσχέδιο για τη διαφάνεια στον δημόσιο τομέα. Ως σήμερα όμως δεν έχει καταρτιστεί η ρύθμιση αν και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι «βρίσκεται στα σκαριά».
* Ευρωπαϊκή βοήθεια
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η νέα ρύθμιση θα βασίζεται σε παλαιότερη πρόταση νόμου που είχε εισηγηθεί η Νέα Δημοκρατία ως αντιπολίτευση. Δηλαδή το ασυμβίβαστο να ισχύει για τους επιχειρηματίες που κατέχουν το 1% του μετοχικού κεφαλαίου ραδιοτηλεοπτικών επιχειρήσεων, αλλά και για τα συγγενικά τους πρόσωπα ανεξαρτήτως αν είναι σε θέση να αποδείξουν την οικονομική τους αυτοτέλεια. Ακόμη στις προθέσεις της κυβέρνησης φαίνεται ότι είναι να τεθούν αυστηρά πλαίσια για να εμποδιστούν οι «εξωχωρικές» – οι γνωστές και ως «off shore» – εταιρείες να κατέχουν ραδιοτηλεοπτικά μέσα.
Φυσικά μια τέτοια εξέλιξη στη ρύθμιση για τον «βασικό μέτοχο» θα δημιουργήσει νέα δεδομένα στο ραδιοτηλεοπτικό στερέωμα, ανατρέποντας τη σημερινή εικόνα. Ετσι ειδικοί περί τα ραδιοτηλεοπτικά εκφράζουν αμφιβολίες αν η ρύθμιση αυτή θα μπορέσει να «σταθεί» και δεν θα εκπέσει ύστερα από προσφυγές σε εγχώρια και ευρωπαϊκά δικαστήρια. Στην πραγματικότητα το όλο ζήτημα του «βασικού μετόχου» βρίσκεται σε εκκρεμότητα στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο φαίνεται να έχει ζητήσει εμμέσως και τη βοήθεια της ευρωπαϊκής δικαιοσύνης.
Στην πραγματικότητα το ζήτημα είναι ιδιαίτερα σύνθετο. Και αυτό γιατί στο ευρωπαϊκό δίκαιο δεν προβλέπονται τέτοιου είδους περιορισμοί στη δραστηριοποίηση επιχειρηματιών στον χώρο των μέσων ενημέρωσης, αν και υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες στα μείζονα θέματα της συγκέντρωσης και της «δεσπόζουσας θέσης» στην αγορά. Οπως ανέφεραν νομικοί κύκλοι που ασχολούνται με τον τομέα των μέσων ενημέρωσης, η εναρμόνιση της ελληνικής με την κοινοτική νομοθεσία στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι τόσο απλό θέμα, αφού υπάρχει ήδη συνταγματική πρόβλεψη για τον «βασικό μέτοχο». Ετσι θα πρέπει να ξεκαθαριστεί αν οι κοινοτικές προβλέψεις υπερισχύουν του ελληνικού νομοθετικού πλαισίου που στηρίζεται στον ανώτατο καταστατικό χάρτη της χώρας.
«Τα ζητήματα αυτά αφορούν την κυβέρνηση, η οποία πρέπει να βρει τη λύση» σχολίαζαν στελέχη του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, υπενθυμίζοντας παράλληλα με νόημα ότι η Ανεξάρτητη Αρχή «εφαρμόζει τον νόμο και δεν νομοθετεί».
* Τι έχει ζητήσει το ΕΣΡ
H κυβερνητική πρωτοβουλία για αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου θα έχει, όπως προαναφέρθηκε, επιπτώσεις στη διαδικασία αδειοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών, η οποία έχει ήδη «ξεφύγει» και από τα τελευταία χρονοδιαγράμματα. Και αυτό σε μια φάση που όλα έδειχναν ότι επιτέλους υπάρχει κινητικότητα. Οι εμπειρογνώμονες του ΕΣΡ έχουν ολοκληρώσει τους νομικούς και οικονομικούς ελέγχους στους φακέλους των καναλιών που έχουν καταθέσει αιτήσεις για εκχώρηση άδειας εθνικής εμβέλειας και το Συμβούλιο θα έμπαινε στη φάση της αξιολόγησης και της μοριοδότησης.
H τροποποίηση του νόμου αλλάζει τους ρυθμούς, καθώς οι νέες προβλέψεις επιβάλλουν την προσκόμιση πρόσθετων στοιχείων και ενδεχομένως αλλαγών και στη μετοχική σύνθεση εταιρειών. Τις προθέσεις της κυβέρνησης διερευνά και ο πρόεδρος του ΕΣΡ κ. Ιωάννης Λασκαρίδης, ο οποίος είχε προγραμματισμένη συνάντηση την Παρασκευή 30 Απριλίου με τον υπουργό Επικρατείας κ. Θεόδωρο Ρουσόπουλο. Το ΕΣΡ έχει ήδη αποφασίσει να ζητήσει νέα διορία για την εξέταση των φακέλων (από έναν ως έξι μήνες αναλόγως του αν πρόκειται για σταθμούς εθνικής, περιφερειακής ή τοπικής εμβέλειας), στην περίπτωση που οι αλλαγές στον νόμο προωθηθούν συντόμως.
