Το πανό ενός κόμματος έξω από τα γραφεία του ΟΑΕΔ στην παραλία του Ναυπλίου διακηρύσσει ότι το πρόβλημα της ανεργίας δεν θα λυθεί με υποκρισία και διγλωσσία. Από το ίδιο το παράθυρο του οργανισμού είναι κρεμασμένο ένα άλλο πανό. Ρωτάμε τον υπάλληλο του οργανισμού γιατί άφησαν να το κρεμάσουν: «Μα, συμφωνώ με τα αιτήματα» λέει, για να προσθέσει ότι οι διαδηλωτές «καταδικάζουν τη σημερινή πραγματικότητα χωρίς να προτείνουν το παραμικρό». Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ καλεί τους διαδηλωτές στα γραφεία του ΟΑΕΔ να διαμαρτυρηθούν «ενάντια στην ελαστικοποίηση της εργασίας» που «εφαρμόζουν οι απάνθρωπες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις». Αλλά ειδικά στην Αργολίδα η «ελαστικοποίηση της εργασίας» είναι πραγματικότητα εδώ και περίπου δύο δεκαετίες, όπως λέει μιλώντας στο «Βήμα» η διευθύντρια του τοπικού ΟΑΕΔ κυρία Σταυρούλα Σγούρου. Οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, μεγαλύτερος κλάδος πλέον στην περιοχή, δουλεύουν ως το τέλος της σεζόν και τον χειμώνα ζητούν και παίρνουν το επίδομα ανεργίας (279,75 ευρώ τον μήνα). Οταν «συγκεντρώνονται τα Σαββατοκύριακα οι τουρίστες που κατεβαίνουν από την Αθήνα, τα ξενοδοχεία ανοίγουν για δύο μέρες ακόμη και τον χειμώνα και χρειάζονται προσωπικό» λέει ο κ. Ραφαήλ Μπαρού, πρόεδρος του τοπικού Εργατικού Κέντρου. Ο νόμος δίνει τη δυνατότητα στους ξενοδοχοϋπαλλήλους να διακόψουν την «κατάσταση ανεργίας» ως και 12 φορές τον μήνα. Τα μεροκάματα που παίρνουν αφαιρούνται από το συνολικό ύψος του επιδόματος ανεργίας που δικαιούνται. Στην πράξη η μερική απασχόληση και η ελαστικοποίηση της εργασίας εφαρμόζονται στον νομό χωρίς διακοπή και με αρκετή επιτυχία: «Οποιος θέλει μαζεύει τα πορτοκάλια και τις ελιές του» λέει ο κ. Μπαρού «καθώς είναι αλήθεια ότι όποιος έχει δουλειά τον χειμώνα θεωρείται τυχερός».
Και ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Ναυπλίου διαδήλωσε την Παρασκευή για μια διαφορετική διαχείριση της παγκοσμιοποίησης, όλοι όμως στην πόλη γνωρίζουν ότι οι θέσεις εργασίας δεν εξαρτώνται από υπουργούς ή από διαδηλωτές αλλά από επιχειρήσεις που επενδύουν. Ο μεγαλύτερος εργοδότης στην πρώτη πρωτεύουσα της χώρας είναι η εταιρεία «Αργολικός Ηλιος», στο ξενοδοχείο της οποίας «Ναυπλία Παλάς» φιλοξενήθηκε από την ελληνική προεδρία το Συμβούλιο Υπουργών Εργασίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
* Ελλειψη ειδικοτήτων
Η εταιρεία από την Κρήτη ανακαινίζει για πρώτη φορά από το 1981 ξενοδοχεία σε μια από τις πιο τουριστικές περιοχές της χώρας με στόχο να προσελκύσει τουρίστες με υψηλά εισοδήματα. Αλλά η «ψυχή» του εγχειρήματος, ο κ. Χρίστος Κοϊμάς, οικοδεσπότης του συμβουλίου υπουργών, είχε σημαντικές δυσκολίες στο να βρει εξειδικευμένους εργαζομένους για να προσλάβει 73 άτομα στο καινούργιο ουσιαστικά ξενοδοχείο: «Το βασικό προσωπικό καλύπτεται, αλλά θα παιδευτείς αν ζητήσεις κάτι παραπάνω. Ολοι ξέρουν λίγο κομπιούτερ και λίγα αγγλικά και όλοι ζητούν δουλειά υπό προϋποθέσεις». Ο κ. Κοϊμάς, ο οποίος προσέλαβε για το διήμερο του Συμβουλίου 50 άτομα – ελαστική απασχόληση -, «έφερε κάτι περίεργους μάγειρους από άλλα μέρη του κόσμου» λέει η κυρία Σταυρούλα Σγούρου. Ενας από τους «περίεργους μάγειρους» είναι ο κ. Γιάννης Μπαξεβάνης, από τους γνωστούς σεφ της αθηναϊκής σκηνής, ο οποίος μαγείρεψε για τους προσκεκλημένους του κ. Δ. Ρέππα. Μάγειροι για γιαπωνέζικη, πολυνησιακή και ιταλική κουζίνα ήλθαν από το εξωτερικό. Αλλά ακόμη σερβιτόροι οι οποίοι να γνωρίζουν μια δεύτερη γλώσσα είναι δύσκολο να βρεθούν, κατά τον κ. Κοϊμά. Ο νομός διακηρύσσει ότι προσφέρει τουριστικές υπηρεσίες, αλλά είναι ακόμη μακριά από το να εγγυάται την ποιότητα των επαγγελματιών για αυτές. Από την άλλη πλευρά, πολλά άτομα από άλλες περιοχές της χώρας με περισσότερα προσόντα ζητούν δουλειά στο Ναύπλιο, όπως ο απόφοιτος Πολυτεχνείου, κάτοχος μερικών ευρωπαϊκών γλωσσών, ο οποίος έστειλε το βιογραφικό του στον κ. Κοϊμά με την παράκληση-ένδειξη: «Χρησιμοποιήστε με όπου θέλετε». Στις εργοδοτικές καταστάσεις για την ελαστική απασχόληση του χειμώνα δεν έχουν όλοι οι εργοδότες τα στάνταρντ των καινούργιων επενδυτών. Πολλές μικρότερες μονάδες απασχολούν αλλοδαπούς χωρίς ασφάλιση όχι μόνο στον τουρισμό αλλά και στα συσκευαστήρια των φρούτων. Στις μικρές μονάδες εργοδότες απασχολούν ανέργους χωρίς να το δηλώνουν. Η «μαύρη εργασία» συμφέρει και τους δύο. Οι εργοδότες δεν πληρώνουν ΙΚΑ, οι άνεργοι παίρνουν το επίδομα ανεργίας ολόκληρο. «Τι να σου κάνει η Επιθεώρηση Εργασίας» λέει ο κ. Μπαρού «όταν έχει μόνο δύο υπαλλήλους. Δεν προλαβαίνουν ούτε το Ναύπλιο να καλύψουν». Οι «προσλήψεις» σε αυτές τις μονάδες γίνονται ως εξής: Ο εργοδότης βγαίνει και ρωτάει: «Ποιοι θέλουν ΙΚΑ καθήστε δεξιά, ποιοι δεν θέλουν ΙΚΑ καθήστε αριστερά». Και φυσικά παίρνει αυτούς που δεν θέλουν ΙΚΑ.
Ο νομός ήταν κάποτε ο έβδομος πλουσιότερος νομός της χώρας, τώρα είναι τέταρτος από το τέλος. Του έμειναν μόνο οι τουρίστες του Σαββατοκύριακου από την Αθήνα και τα υπολείμματα της μεγάλης «αυτοκρατορίας» του πορτοκαλιού. Αλλά έχουν όλα αυτά σχέση με μια «διαφορετική διαχείριση της παγκοσμιοποίησης»; Ιδιωτικά, όλοι οι συνομιλητές του «Βήματος της Κυριακής» διαβεβαιώνουν πως όχι. Οταν μιλούν δημόσια, τα πράγματα γίνονται πιο σύνθετα.
* Κοινωνική ακινησία
Εν τω μεταξύ η κυρία Σγούρου προσπαθεί να κάνει κάτι για να επανεκπαιδεύσει τους εργαζομένους της περιοχής, παρά το γεγονός ότι στην Αργολίδα δεν δόθηκαν αρκετά χρήματα για τους λεγομένους ανθρώπινους πόρους – «αν δεν έχεις υπουργό από τον νομό είσαι χαμένος» λέει ο κ. Μπαρού. Τα κονδύλια που διατέθηκαν δεν φαίνεται να χρησιμοποιούνται σωστά πάντοτε: όλοι μαθαίνουν ηλεκτρονικούς υπολογιστές «και στη συνέχεια πάνε στο σπίτι τους αφού εισπράξουν το επίδομα», σύμφωνα με την κυρία Σγούρου. Σταδιακά αναπτύσσεται μια κατηγορία ανθρώπων που ζουν από τα σεμινάρια. Σταθερά οι ειδικότητες με τη μεγαλύτερη απορρόφηση είναι ζαχαροπλάστες, μάγειροι και φουρνάρηδες. Κάτι καινούργιο είναι ένα πρόγραμμα για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας από 21 μετανάστες. «Θα έρθουν, θα μάθουν και τα λεφτά μας θα πιάσουν τόπο πολύ περισσότερο από εκείνα που δίναμε στο ΚΠΣ-2 για τους Ελληνες» λέει ένας αξιωματούχος της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης που θέλει να παραμείνει ανώνυμος. «Αν δεν υπήρχαν οι ξένοι σε αυτή την πόλη – οι Ελληνες που ήρθαν από άλλες περιοχές και οι αλλοδαποί – θα είχαμε πεθάνει από ακινησία. Οι διαδηλώσεις και το Συμβούλιο των Υπουργών είναι τα σκηνικά, αλλά η πραγματική παράσταση είναι η αγορά!».
ΠΑΡΑΚΜΗ Το τέλος της αυτοκρατορίας του πορτοκαλιού
Ολες οι μεγάλες μονάδες μεταποίησης έκλεισαν τα τελευταία χρόνια. Οι κονσερβοποιίες έκλεισαν για να ανοίξουν σε περιοχές πιο κοντά στην πρώτη ύλη (τομάτα, ροδάκινο). Το άλλοτε πανίσχυρο σωματείο των κονσερβοποιών περιορίστηκε στα 150 από τα 700 μέλη. «Δεν έχουμε πια βιομηχανικούς εργάτες» λέει ο κ. Μπαρού, που βλέπει τα μέλη του Εργατικού Κέντρου να μειώνονται. Στην πόλη του Ναυπλίου οι επιδοτούμενοι άνεργοι είναι 1.042 από 8.000 περίπου οικονομικά ενεργούς κατοίκους. Το πιο δυναμικό κομμάτι είναι οι αλλοδαποί: ξοδεύουν λίγα, αρχίζουν να γίνονται επιχειρηματίες και είναι πολύ πιο σκληροί εργοδότες από τους ντόπιους, απασχολώντας συνήθως συμπατριώτες τους. Σταδιακά αρχίζουν να αγοράζουν μαγαζιά στις πόλεις και συγκροτούν τις δικές τους επιχειρήσεις.
Λίγο έξω από τον Ιναχο βρίσκουμε τον αντιπρόεδρο του τοπικού αγροτικού συνεταιρισμού κ. Γιάννη Φλώρο, που πετάει με τη γυναίκα του τα σαπισμένα από την υγρασία πορτοκάλια. Στην περιοχή κάνει τον γύρο το ανέκδοτο για τις τρεις νταλίκες με πορτοκάλια που προορίζονταν για την ουγγρική αγορά. Οι Ούγγροι γύρισαν τα πορτοκάλια πίσω επειδή ήταν… σάπια. Ο κ. Φλώρος λέει – και έχει δίκιο – ότι δύο χρόνια είναι απλήρωτος για ζημιές που έπαθε στις καλλιέργειές του. Τα πορτοκάλια κατευθύνονται τα τελευταία χρόνια στη χαβούζα πλάι στις Μυκήνες. Αυτή παρέμεινε κλειστή μόνο κατά τις ημέρες της συνεδρίασης των υπουργών – προφανώς για να μην καταγραφούν άσχημες για την… εικόνα της χώρας καταστάσεις. Αλλά υπάρχουν έτσι και αλλιώς. «Δεν έχουμε αγορά για τα πορτοκάλια» λέει ο κ. Φλώρος, καθώς η ρωσική αγορά που απορροφούσε κάποτε το σύνολο της παραγωγής εδώ, ανακάλυψε άλλους, καλύτερους προμηθευτές. «Πρέπει να βάλεις μέσο υπουργό για να σου πάρουν τα πορτοκάλια οι μεταποιητές» λέει ο κ. Μπαρού, για να συμπληρώσει: «Ας προσέχαμε: όταν μας έλεγαν να αλλάξουμε τις ποικιλίες κάναμε τους αδιάφορους, τώρα το παραμύθι τελείωσε».
