Το μεσημέρι της περασμένης Τετάρτης ο κατηγορούμενος πήγε προς τον ανακριτή και όχι το αντίθετο, όπως είχε γίνει με τους 17 προηγούμενους κατηγορουμένους: ο Γιάννης Σερίφης είχε φθάσει στον 7ο όροφο του Εφετείου πριν την ώρα του και απευθύνθηκε προς τον εφέτη-ανακριτή κ. Ζερβομπεάκο λέγοντάς του ότι είναι εκεί αλλά ο δικηγόρος του δεν έχει φθάσει ακόμη. Ο ανακριτής δεν έδειχνε να ξαφνιάζεται, του ζήτησε να περιμένει και λίγο αργότερα τον δέχθηκε στο γραφείο του. Ο συνήγορος του κατηγορουμένου ζήτησε από τον εφέτη-ανακριτή να έχει πρόσβαση στη δικογραφία, αλλά ο τελευταίος φαίνεται να του επεσήμανε ότι από την ογκώδη δικογραφία μόνο οι απολογίες τριών μελών της 17Ν αφορούν τη δραστηριότητα του 63χρονου εργάτη.


Μαζί με τον κ. Γιάννη Σερίφη περνάει σήμερα στις 11 π.μ. την πόρτα του Εφετείου και η 28χρονη ιστορία του ελληνικού αριστερισμού από το 1974 ως σήμερα, αλλά τόσο ο ανακριτής όσο και ο 18ος κατηγορούμενος για τη δράση της «ΕΟ 17Ν» γνωρίζουν ότι εδώ δεν δικάζονται πεποιθήσεις αλλά πράξεις. Και οι δύο φαίνεται ότι αντιλαμβάνονται κάτι ακόμη: το 2002 δεν είναι 1977. Τον Οκτώβριο του 1977, πριν από 25 ακριβώς χρόνια, ο Γιάννης Σερίφης συνελήφθη από άνδρες της Ασφάλειας Πειραιά για τη συμμετοχή του στη συμπλοκή της AEG, κατηγορία από την οποία απηλλάγη το 1979. Αυτό ακριβώς το προηγούμενο βαραίνει περισσότερο στους ώμους του κ. Λ. Ζερβομπεάκου και λιγότερο του Σερίφη και των συνηγόρων του κκ. Φυτράκη και Κοτέα. Το ότι ο 18ος κατηγορούμενος είναι κάτι το ιδιαίτερο φάνηκε και από το γεγονός ότι έλαβε την κλήση του κ. Ζερβομπεάκου στο σπίτι του, όπως άλλωστε και το κατηγορητήριο, το μεσημέρι της περασμένης Πέμπτης.


* Ο ιδρυτικός πυρήνας


Ο εφέτης-ανακριτής θεωρεί στο κατηγορητήριο ότι η συμμετοχή του Γιάννη Σερίφη στη σύσταση της «ΕΟ 17Ν» είναι ταυτόσημη και ταυτόχρονη με τη συμμετοχή στη δολοφονία του Ρίτσαρντ Γουέλς. Η συμμετοχή σε αυτήν έχει παραγραφεί και η αναφορά στην πρώτη κιόλας σελίδα του κατηγορητηρίου έχει την έννοια όχι τόσο της απόδοσης ευθυνών γι’ αυτήν στον Σερίφη όσο της επιβεβαίωσης ότι αυτός ανήκε στον ιδρυτικό πυρήνα της οργάνωσης. Ο ισχυρισμός αυτός βασίζεται στην απολογία του Παύλου Σερίφη, κάτι που είπε μεν ο κ. Ζερβομπεάκος στον 18ο κατηγορούμενο, δεν αποτυπώνεται όμως στο κείμενο της κατηγορίας.


Αυτό εξάλλου συνέβη και με άλλα κατηγορητήρια που στηρίχθηκαν σε πληροφορίες «εκ των έσω». Ο κ. Σερίφης επιβεβαίωσε λίγο προτού παρουσιαστεί στον κ. Ζερβομπεάκο ότι αρνείται αυτή την κατηγορία. «Δεν έχω καμία απολύτως σχέση» είπε. Ο κ. Σερίφης δεν θα σχολιάσει τις απολογίες άλλων μελών της οργάνωσης ούτε και πρόκειται να κρίνει δημοσίως την «πολιτική» της 17Ν, παρά τις περί του αντιθέτου συμβουλές ανθρώπων του «χώρου» που θεωρούσαν ότι η δική του δημόσια εμφάνιση θα έπρεπε να συνδυαστεί τόσο με μια γενικότερη κριτική τόσο της στάσης των αρχών στην παρούσα πολιτική συγκυρία όσο και με μια γενικότερη πολιτική τοποθέτηση για το φαινόμενο του «ενόπλου».


* Το πολιτικό στίγμα


Πάγια θέση του είναι ότι με εισαγγελείς και αστυνομικούς δεν συζητούνται οι πολιτικές διαφορές των χώρων της Αριστεράς. Ο 18ος κατηγορούμενος θα μιλήσει σήμερα το μεσημέρι αποκλειστικά για τον εαυτό του και θα δώσει το δικό του πολιτικό στίγμα. Ο κ. Σερίφης έχει κατά καιρούς ασκήσει κριτική στην ηγεσία της 17Ν αλλά και πιο πρόσφατα, μετά την εξάρθρωση της 17Ν, με δημόσια κριτική του για τη δολοφονία Μπακογιάννη και τον «σταλινικό συγκεντρωτικό χαρακτήρα της 17Ν», αλλά δεν απορρίπτει την ένοπλη πάλη ως μορφή αγώνα ενός ευρέος, δημόσιου και μαζικού λαϊκού κινήματος. Από αυτή την άποψη ο συντάκτης του κατηγορητηρίου φαίνεται να αποδέχεται ότι ο κ. Σερίφης ήταν μέλος της ιδρυτικής ομάδας της 17Ν – «μιας οργάνωσης με ιεραρχική δομή», όπως αναφέρει ο κ. Ζερβομπεάκος στο κατηγορητήριο – και ότι παρέμεινε μέλος της κατά τη διάρκεια της προφυλάκισής του ως μέλους του ΕΛΑ, από το 1977 ως τον Ιανουάριο του 1979, και ως τις 31 Ιουλίου 2002, παρά το γεγονός ότι, όπως μπορεί να αποδείξει ο ίδιος ο κ. Σερίφης, μετά τη συνταξιοδότησή του από τα ΗΛΠΑΠ, έλειψε για ένα διάστημα πολλών μηνών εργαζόμενος στη Γερμανία. Κατά τον κ. Ζερβομπεάκο, υπό την ιδιότητά του ως μέλους της 17Ν, μαζί με τους Γιωτόπουλο, Ψαραδέλλη, Παύλο Σερίφη, Παπαναστασίου, τους αδελφούς Ξηρού «και άλλους», προμηθεύτηκε και κατείχε εκρηκτικές ύλες και όπλα στις δύο γιάφκες της οργάνωσης, στις οδούς Πάτμου και Δαμάρεως. Από την πλευρά του, ο Γιάννης Σερίφης είναι περισσότερο από κατηγορηματικός:


«Οσο και αν ψάξουν στις γιάφκες δεν θα βρουν τίποτα δικό μου» δεν κουράζεται να επαναλαμβάνει. Και στη δίκη του 1978, οπότε η ανάκριση είχε κρίνει ότι ο Γιάννης Σερίφης έπρεπε να παραπεμφθεί για τον θάνατο του Χρήστου Κασσίμη έξω από το εργοστάσιο της AEG στου Ρέντη, η Εισαγγελία κατάφερε να παρουσιάσει δύο μάρτυρες κατηγορίας αστυνομικούς, χωρίς άλλα αποδεικτικά στοιχεία που να τεκμηριώνουν τους ισχυρισμούς της.


* Η κατοχή εκρηκτικών


Ο εφέτης-ανακριτής διαβεβαίωσε προφορικά τον συνήγορο του κ. Σερίφη ότι το κατηγορητήριο στηρίχθηκε στις απολογίες του Σάββα και του Χριστόδουλου Ξηρού και του εξαδέλφου του Γιάννη, του Παύλου Σερίφη. Η κατηγορία της κατοχής εκρηκτικών διατυπώνεται για το διάστημα που αρχίζει από το 1987 και εκτείνεται ως το 2002. Ο κ. Σερίφης είναι βέβαιον ότι στους ισχυρισμούς των αδελφών Ξηρών και του Παύλου Σερίφη θα αντιτείνει πως πολύς κόσμος τον γνώριζε αλλά εκείνος δεν σημαίνει ότι γνώριζε όλον τον κόσμο.


ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ Αναπάντητα τα μεγάλα ερωτήματα


Ο ανακριτής κ. Λ. Ζερβομπεάκος γνωρίζει ότι με την κλήτευση του 18ου κατηγορουμένου η δικαστική αποτίμηση του τρομοκρατικού φαινομένου αρχίζει να κινείται προς την κατεύθυνση της διαλεύκανσης και άλλων οργανώσεων, όπως του ΕΛΑ και των Επαναστατικών Πυρήνων. Αλλά και γι’ αυτή την πτυχή της δράσης του τρομοκρατικού φαινομένου ο κ. Γιάννης Σερίφης έχει δηλώσει προκαταβολικά ότι «δεν γνωρίζει το παραμικρό».


Η κίνηση αυτή πάντως γίνεται ενώ οι αρχές έχουν φθάσει στα όρια των δυνατοτήτων τους σχετικά με την έρευνα για το ποιοι απετέλεσαν την ιδρυτική ομάδα της οργάνωσης και το ποιες σχέσεις διατηρούσαν με τη «μητέρα όλων των οργανώσεων», τον Επαναστατικό Λαϊκό Αγώνα (ΕΛΑ). Είναι χαρακτηριστική η προσπάθεια του εφέτη-ανακριτή να αποσπάσει από τον κ. Παύλο Σερίφη απάντηση στο ερώτημα «ποια είναι η Αννα της 17Ν;» στο πλαίσιο της συμπληρωματικής ανάκρισής του την περασμένη Πέμπτη. Ο κ. Παύλος Σερίφης περιορίστηκε να απαντήσει με ένα μειδίαμα.


Ετσι επανέρχεται στο προσκήνιο μια δυσκολία που φάνηκε από την αρχή της εξάρθρωσης της οργάνωσης ότι θα είχαν οι αρχές με τον εντοπισμό και τον καταλογισμό ποινικών ευθυνών στην πρώτη ιδρυτική γενιά της οργάνωσης. Μια σειρά κεντρικά ερωτήματα για τη δομή της ελληνικής τρομοκρατίας εκείνη την εποχή παραμένουν ακόμη ισχυρά: Ποιες και πόσες οργανώσεις την αποτελούσαν; Πότε ακριβώς ιδρύθηκαν; Τι σχέσεις είχαν μεταξύ τους; Σε ποιες ενέργειες και με ποιον τρόπο συνεργάστηκαν και πότε άρχισε η αντιπαράθεση γύρω από τα διάφορα οργανωτικά εγχειρήματα; Σε αυτού του είδους τα ερωτήματα το διάστημα από τις 29 Ιουνίου δεν φαίνεται να έχει συμβάλει με νέες πληροφορίες, κυρίως με εκείνες που θα μπορούσαν να έχουν κάποια βαρύτητα ενώπιον του δικαστηρίου.