Πόσα ήταν τα παιδιά του Αδάμ και της Εύας; «Είκοσι οκτώ» απαντούν οι σημερινοί βιολόγοι και διευκρινίζουν ότι πρόκειται για «δέκα αγόρια και δεκαοκτώ κορίτσια», τα οποία ξεκίνησαν από την Αφρική, για την οποία όλα τα αρχαιολογικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι υπήρξε η γενέτειρα του ανθρωπίνου είδους, και κυρίευσαν τον πλανήτη.


Καθώς η αποκωδικοποίηση του ανθρωπίνου γονιδιώματος ολοκληρώνεται, οι επιστήμονες έχουν στα χέρια τους ένα υλικό το οποίο αποδεικνύεται το καλύτερο αρχείο του ανθρωπίνου είδους. Αξιοποιώντας το, είναι σε θέση όχι μόνο να απαριθμήσουν τους απογόνους του Αδάμ και της Εύας αλλά και να δώσουν τις ημερομηνίες που αυτοί έζησαν. Και, ίσως το σημαντικότερο, να καταδείξουν χωρίς αμφισβήτηση ότι όλοι οι άνθρωποι πάνω στη Γη είμαστε αδέλφια!



Ο πρώτος ανθρώπινος πληθυσμός, ο οποίος υπολογίζεται ότι έζησε την Αφρική πριν από 140.000 χρόνια, δεν αποτελούνταν παρά από 1.500


-2.000 άτομα. Και όσο και αν ακούγεται απίθανο, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι όλοι οι άνδρες που ζουν σήμερα προήλθαν από έναν και μόνον έναν άνδρα αυτού του αρχικού πληθυσμού!


Το παραπάνω συμπέρασμα προέκυψε από τις μελέτες του χρωμοσώματος Υ το οποίο καθορίζει το φύλο στο ανθρώπινο είδος. (Οι γυναίκες διαθέτουν δύο χρωμοσώματα Χ ενώ οι άνδρες ένα χρωμόσωμα Χ και ένα Υ. Ετσι τα κοριτσάκια προκύπτουν όταν ένα ωάριο το οποίο πάντα περιέχει το χρωμόσωμα Χ συντηχθεί με ένα σπερματοζωάριο το οποίο επίσης περιέχει το χρωμόσωμα Χ. Οταν όμως το σπερματοζωάριο περιέχει το χρωμόσωμα Υ, το προκύπτον έμβρυο είναι γένους αρσενικού. Με άλλα λόγια, το χρωμόσωμα Υ περνά πάντοτε από τον πατέρα στον γιο.)


* Το κληρονομικό υλικό


Εκτός από αυτή την κληρονομικότητα «αρσενικού» γενετικού υλικού, υπάρχει και κληρονομικότητα «θηλυκού» γενετικού υλικού. Πρόκειται για το μιτοχονδριακό DNA, το DNA το οποίο εντοπίζεται στα μιτοχόνδρια, τα κυτταρικά οργανίδια που αποτελούν τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας του κυττάρου. Τα μιτοχόνδρια αφθονούν στο μεγάλου μεγέθους ωάριο ενώ περιορίζονται στην ουρά του μικρού σπερματοζωαρίου (προκειμένου αυτό να διαθέτει την ενέργεια που απαιτείται για το ταξίδι του προς το ωάριο) και είναι αμφίβολο αν κάποια από αυτά εισέρχονται μαζί με τα χρωμοσώματα στο εσωτερικό του ωαρίου.


Για διαφορετικούς λόγους το καθένα, τόσο το μιτοχονδριακό DNA όσο και το χρωμόσωμα Υ δεν υφίστανται τον ανασυνδυασμό (το ανακάτεμα) που υφίσταται το υπόλοιπο γενετικό υλικό μετά τη σύντηξη του ωαρίου και του σπερματοζωαρίου. Ετσι παραμένουν άθικτα από γενιά σε γενιά, με εξαίρεση τυχαίες αλλαγές (μεταλλάξεις, στη γλώσσα των βιολόγων), οι οποίες οφείλονται σε παράγοντες εξωκυτταρικούς, όπως η ακτινοβολία, ή ενδοκυτταρικούς, όπως τα λάθη κατά την αντιγραφή, τον πολλαπλασιασμό των μορίων του DNA. Αυτή ακριβώς η ιδιότητα του μιτοχονδριακού DNA και του χρωμοσώματος Υ να μην αλλάζουν τα καθιστά πολύτιμα στη μελέτη της ιστορίας του ανθρωπίνου είδους.


Στην πράξη, όλοι (άνδρες και γυναίκες) θα είχαμε το ίδιο μιτοχονδριακό DNA και όλοι οι άνδρες θα έφεραν το ίδιο Υ χρωμόσωμα, αν δεν συνέβαιναν τα λάθη. Τα οποία λάθη συμβαίνουν σε περιοχές του DNA οι οποίες δεν περιέχουν γονίδια και για τον λόγο αυτό δεν επηρεάζουν τον οργανισμό που τα φέρει. Ταυτόχρονα δε αποτελούν και τα σημεία στα οποία αναζητούν οι βιολόγοι την ιστορία του ανθρωπίνου είδους. Αν, π.χ., μια μετάλλαξη στο Υ χρωμόσωμα ενός άνδρα συμβεί σήμερα και ο άνδρας αυτός κάνει δύο γιους, αυτοί θα τη φέρουν και θα τη μεταφέρουν στους δικούς τους γιους. Και ίσως σε χίλια χρόνια ο βιολόγος του μέλλοντος να είναι σε θέση να πει πως κάποιος από τους γιους ή τους εγγονούς του άνδρα μετοίκησε στην Αμερική ή, γιατί όχι, στη Σελήνη.


Αναζητώντας λοιπόν τα σημάδια των μεταλλάξεων στο κατά τα άλλα μη ανασυνδυασμένο γενετικό υλικό των ανθρώπων, οι επιστήμονες δημιούργησαν ένα γενεαλογικό δένδρο το οποίο μας πάει πίσω στους γενετικούς πατέρες μας. Σύμφωνα με αυτό, ο Αδάμ και η Εύα έζησαν στην Αφρική, και από εκεί οι απόγονοί τους μετέβησαν στις υπόλοιπες ηπείρους. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις ενδείξεις του μιτοχονδριακού DNA, οι πρώτες κόρες της Εύας πέρασαν από την Αφρική στην Ασία και από εκεί στη Βόρεια και στη Νότια Αμερική, ενώ στις νεότερες οφείλεται ο εποικισμός της Γηραιάς Ηπείρου. Αντίστοιχες είναι οι πληροφορίες που εξάγονται από τις μελέτες του χρωμοσώματος Υ.


Αξίζει να διευκρινισθεί ότι όταν οι βιολόγοι αναφέρονται στον Αδάμ και στην Εύα δεν εννοούν απαραιτήτως ένα ζευγάρι. Αντίστοιχα, όταν αναφέρονται στους απογόνους τους, δεν εννοούν την πρώτη γενιά αυτών. Παρά το γεγονός ότι ο πρώτος ανθρώπινος πληθυσμός αποτελούνταν από 2.000 μέλη (εκ των οποίων τουλάχιστον περίπου 1.000 ήταν άνδρες), όλοι οι σημερινοί άνδρες είναι απόγονοι ενός μόνον από τους πρώτους εκείνους άνδρες. Οι επιστήμονες εξηγούν το γεγονός υποθέτοντας ότι οι υπόλοιποι είτε δεν έκαναν καθόλου παιδιά είτε έκαναν κορίτσια. Αντίστοιχα, όλες οι σημερινές γυναίκες είναι απόγονοι μιας και μόνο γυναίκας του πρωτόγονου πληθυσμού, γεγονός που αποδίδεται στην εξαφάνιση των απογόνων των υπολοίπων.


* Η έξοδος από τον Παράδεισο


Η έξοδος των πρώτων ανθρώπων από την Αφρική υπολογίζεται ότι άρχισε πριν από 50.000 χρόνια, όταν μικρές ομάδες οι οποίες γνώριζαν την τέχνη του κυνηγιού άρχισαν να πορεύονται προς όλες τις κατευθύνσεις ξεπερνώντας δυσκολίες όπως οι κλιματολογικές συνθήκες και η έλλειψη τροφής. Σύμφωνα με το γενεαλογικό δένδρο το οποίο δημιουργήθηκε από τη μελέτη του χρωμοσώματος Υ, όλοι οι άνδρες της Αφρικής ανήκουν στον κυρίως κορμό του, ο οποίος διαθέτει τρία κλαδιά. Το νεότερο από αυτά, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και άνδρες που κατοικούν σήμερα στην Ανατολική Αφρική, διακλαδίζεται προς την Ασία και την Ευρώπη.


Αντίστοιχοι είναι και οι υπολογισμοί για τις μετακινήσεις των γυναικών, οι οποίες ξεκίνησαν από την Αφρική. Σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο του Μπράιαν Σάικς, καθηγητή Γενετικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, από τις δεκαοκτώ κόρες της Εύας επτά μετοίκησαν στην Ευρώπη και παιδιά αυτών είμαστε όλοι μας. Ο Σάικς, ο οποίος έδωσε και ονόματα στις επτά ευρωπαίες κόρες της Εύας, περιέγραψε την ακριβή διαδρομή των απογόνων των γυναικών αυτών, οι οποίοι έπρεπε να μεταναστεύουν συνεχώς αναζητώντας τροφή ή αποφεύγοντας τις κακές κλιματολογικές συνθήκες. Η διαδρομή της Ούρσουλας, της πρώτης κόρης της Εύας που άφησε την Αφρική πριν από 45.000 χρόνια, περνά από τη χώρα μας. Σύμφωνα με τον βρετανό γενετιστή, επρόκειτο για μια λεπτή και ψηλή φιγούρα η οποία ξεχώριζε ανάμεσα στους Νεάντερταλ με τους οποίους συνυπήρξε. Γνώριζε να χρησιμοποιεί πέτρινα εργαλεία και οι απόγονοί της ταξίδευσαν ως τη Γαλλία και τη Βρετανία. Αλλά και η μικρότερη κόρη της Εύας, η Γιασμίν, η οποία γεννήθηκε στη θέση της σημερινής Συρίας πριν από 10.000 χρόνια, πέρασε στη χώρα μας.


Ενώ ο Σάικς αναζητεί τη διαδρομή των υπόλοιπων ένδεκα θυγατέρων της Εύας, μελέτες διαφορετικών επιστημόνων ανά τον κόσμο καθιστούν σαφές το γεγονός ότι όλοι οι κάτοικοι αυτού του πλανήτη είμαστε πράγματι αδέλφια. Μόλις την περασμένη Δευτέρα αμερικανοί ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τούσον στην Αριζόνα έδωσαν στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα της δικής τους ανάλυσης του χρωμοσώματος Υ, όπου περιλαμβάνονταν δείγματα από 29 διαφορετικούς πληθυσμούς της Γης, η οποία κατεδείκνυε μεταξύ άλλων ότι οι Αραβες και οι Εβραίοι προήλθαν από τον ίδιο γιο του Αδάμ. Οπως χαρακτηριστικά σημειωνόταν στην ανακοίνωση, «οι Αραβες και οι Εβραίοι αποδεικνύονται πραγματικά παιδιά του Αβραάμ». Δεν είναι καθόλου βέβαιον ότι η επιστημονική απόδειξη της αδελφικής σχέσης που συνδέει τους Αραβες με τους Εβραίους θα αποτελέσει κίνητρο επίλυσης των διαφορών τους. Ωστόσο δεν είναι λίγοι οι επιστήμονες που τονίζουν ότι η μελέτη της προέλευσης και της εξέλιξης του ανθρωπίνου είδους και η δημιουργία του γενεαλογικού δένδρου του ξεπερνά τα όρια του απλού επιστημονικού ενδιαφέροντος. Μοιάζει με εσωτερική ανάγκη τους την οποία θέλουν να μοιραστούν με την κοινή γνώμη. Και οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η συνειδητοποίηση της κοινής μας καταγωγής ίσως να αποτελέσει ευκαιρία για μια νέα θεώρηση του κόσμου…