Φανταστείτε ότι έχετε μπροστά σας έναν μεγαλέμπορο ναρκωτικών και τον πείθετε να υποδείξει τον καλύτερο πελάτη του. Του υποβάλλετε λοιπόν την εξής ερώτηση: «Σε ποιο κατάστημα γίνεται η μεγαλύτερη διακίνηση ναρκωτικών;». Δεν θα τον δείτε να σκέφτεται πολύ για να σας απαντήσει. «Μα φυσικά στο σωφρονιστικό κατάστημα Κορυδαλλού»!


Αν στη συνέχεια θελήσετε να απευθυνθείτε στο διευθυντικό και στο φυλακτικό προσωπικό των φυλακών ­ προκειμένου να μάθετε πώς είναι δυνατόν τα ναρκωτικά να περνούν τις επτασφράγιστες πόρτες, τους πολυάριθμους σωματικούς ελέγχους και να καταλήγουν στα κελιά των εγκλείστων ­, στην καλύτερη περίπτωση θα τους δείτε να δοκιμάζουν τη νοημοσύνη σας επικαλούμενοι τις απίθανες εφευρετικές και ταχυδακτυλουργικές μεθόδους που χρησιμοποιούν, καθ’ υπόδειξιν των κρατουμένων, οι συγγενείς και οι φίλοι τους.


Αυτό που δεν θα σας πουν ποτέ είναι ότι ενεργό συμμετοχή στη διακίνηση ναρκωτικών στις φυλακές, εκούσια ή ακούσια, έχουν οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι και οι εργαζόμενοι της υγειονομικής υπηρεσίας των φυλακών. Μπορεί η επινοητικότητα των εγκλείστων πολλές φορές να ξεπερνάει και τα πιο σύγχρονα συστήματα ασφαλείας, αλλά δεν είναι αυτή το… βαποράκι.


Αν θελήσετε τώρα να τους αναπτύξετε την προαναφερόμενη συλλογιστική, και, ελλείψει μαρτύρων, δεχτείτε απειλές μηνύσεων, μνημονεύστε τους την άκρως ενδιαφέρουσα έρευνα για τις γυναικείες φυλακές Κορυδαλλού του διακεκριμένου καθηγητή Εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ν. Κουράκη, την οποία παρουσιάζει σήμερα «Το Βήμα». Οι αποκαλυπτικές περιγραφές για τα όσα διαδραματίζονται στο μεγαλύτερο κατ’ επίφασιν σωφρονιστικό κατάστημα της χώρας παίρνουν τη μορφή ενός βαρύ κατηγορώ.


Ο «τόπος μεγάλου πόνου» όπως ευστόχως σχολίασε προσφάτως ο Αρχιεπίσκοπος κ. Χριστόδουλος, κατά την επίσκεψή του στις γυναικείες φυλακές, είναι και «τόπος μεγάλης διαφθοράς». Ο άδικος θάνατος της 18χρονης κρατούμενης Σεβαστής Λαπάδη από ηρωίνη ­ κατά τραγική σύμπτωση την ημέρα της επίσκεψης του κ. Χριστόδουλου ­ ήρθε με τραγικό τρόπο να αναδείξει τα Τάρταρα του σύγχρονου κόσμου.


Κατ’ εικόνα και ομοίωσιν των πιο σκληρών φυλακών, οι γυναικείες φυλακές Κορυδαλλού έχουν τις δικές τους «φυλές», τις δικές τους ηγετικές ομάδες που ελέγχουν τις υπόλοιπες κρατούμενες. Εκεί θα βρείτε τις «σκληρές», τις «ναρκομανείς», τα «καρφιά», τις «μεταπράτες», τις «καλλιεργημένες». Εκεί θα δείτε τις ομάδες που διακινούν τα ναρκωτικά να ελέγχουν τις φυλακές. Ασκώντας βία και ηθικούς καταναγκασμούς και χορηγώντας ναρκωτικές ουσίες εξασφαλίζουν υλικά ανταλλάγματα και την αγόγγυστη συμμετοχή τους σε ομοφυλοφιλικές πράξεις.



«Η φυλακή θα μπορούσε να είναι σχολείο. Δυστυχώς όμως οι συνθήκες είναι απάνθρωπες. Εχω δει κρατούμενες να πεθαίνουν, άλλες από ξύλο και άλλες από ναρκωτικά, χωρίς αυτά να γίνονται γνωστά παραέξω. Είμαι άρρωστη. Δεν ξέρω αν θα βγω ποτέ από εδώ μέσα».


Η Ευρυδίκη είναι τρόφιμος των γυναικείων φυλακών. Σε αντίθεση με τις μαρτυρίες της, το όνομά της δεν είναι αληθινό. Για ευνόητους λόγους οι 40 ερευνητές του Πανεπιστημίου Αθηνών, που συμμετείχαν στην πραγματοποίηση της πολυετούς έρευνας «Οι γυναικείες φυλακές Κορυδαλλού», με επιστημονικό υπεύθυνο τον κ. Νέστορα Κουράκη και συντονίστρια την κυρία Φωτεινή Μηλιώνη, προτίμησαν να δώσουν ψευδώνυμα στις 102 κρατούμενες που συμμετείχαν οικειοθελώς στην εργασία.


Απαντώντας σε ένα ευρύτατο ερωτηματολόγιο (94 ερωτήσεων) και μέσα από πολύωρες συζητήσεις (συνεντεύξεις) οι κρατούμενες κλήθηκαν να σκιαγραφήσουν την εικόνα των φυλακών, να δώσουν το αληθές στίγμα του σωφρονιστικού συστήματός μας. Οι μαρτυρίες τους, παρ’ ότι δοσμένες με έντονο το αίσθημα της αδικίας σε βάρος τους, σοκάρουν και τον πλέον υποψιασμένο. Ακόμη και η πιο ανατριχιαστική περιγραφή αποδίδεται ως αναφορά ενός συνήθους γεγονότος.


Ηταν μία από τις σπάνιες φορές όπου οι κρατούμενες «έσπασαν» τον κανόνα «άκου, βλέπε, σώπα» που σκιάζει τις φυλακές, και μίλησαν για τη διακίνηση των ναρκωτικών, τις «κάστες», τις ζώνες επιρροής, τις σχέσεις εξουσίας και συναλλαγής μεταξύ εγκλείστων και σωφρονιστών, διατύπωσαν τα παράπονά τους, ψιθύρισαν τα όνειρά τους. Πάνω απ’ όλα με τη λιτή γλώσσα τους περιέγραψαν τις φυλακές Κορυδαλλού σαν να πρόκειται για το μεγαλύτερο διαφθορείο της χώρας.


* Κλοπές και εξαπατήσεις


«Μπαίνοντας στη φυλακή σε πλευρίζουν τρία διαφορετικά είδη ατόμων. Οι πρώτες είναι εκείνες οι κρατούμενες που σε παρενοχλούν σε κάθε ευκαιρία. Στην ουρά αναμονής για το τηλέφωνο, για το μεσημεριανό ή και στους διαδρόμους επιθυμώντας αφορμή για καβγά» θα πει μια 25χρονη κοπέλα.


Στο επόμενο βήμα οι νέες τρόφιμοι των φυλακών θα βρεθούν αντιμέτωπες με τις κλοπές και τις εξαπατήσεις. Κάποιες υπόσχονται προνόμια επικαλούμενες προσωπικές γνωριμίες. Μεταγωγή στο νοσοκομείο ή καλύτερο κελί «αποσπώντας ακόμη και εκατομμύρια από εύπιστες κρατούμενες».


Στη συνέχεια θα έρθουν αντιμέτωπες με τις ισοβίτισσες. «Ιδιαίτερη είναι η πίεση που ασκούν όσες ισοβίτισσες έχουν δικό τους κελί στις νέες κρατούμενες για σύναψη ομοφυλοφιλικών σχέσεων» σημειώνουν οι ερευνητές. Η περίπτωση της νεαρής τσιγγάνας μαρτυρεί του λόγου το αληθές. «Στο σύντομο χρονικό διάστημα των δύο ημερών που βρέθηκε στη φυλακή δέχθηκε τουλάχιστον δύο επίμονες προτάσεις».


Οταν οι νεαρές κρατούμενες προσπεράσουν τους προαναφερόμενους σκοπέλους, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, θα κληθούν, ανάλογα με τις δυνατότητές τους, να αποκτήσουν έναν από τους παρακάτω ρόλους. Να γίνουν «καρφιά», «μεταπράτες» ή «τσιράκια» και να επιδείξουν τον δέοντα σεβασμό στις «σκληρές» που υπάρχουν σε επίπεδο θαλάμου και ακτίνας.


* Ο ρόλος του προσωπικού


Πάνω απ’ όλα θα πρέπει να εκφράσουν την απόλυτη υποταγή στις ισοβίτισσες που ελέγχουν το κύκλωμα διακίνησης ναρκωτικών και ψυχοφαρμάκων των φυλακών. Οπως επισημαίνει ο κ. Κουράκης, «ο πραγματικός έλεγχος της φυλακής γίνεται διαμέσου των τοξικομανών κρατουμένων. Η απόλυτη «εξουσίαση» αυτών σημαίνει και τη διατήρηση της τάξης. Κρατούμενη αποκάλυψε ότι ολόκληρη η πτέρυγα των τοξικομανών πριν από καιρό είχε εφοδιασθεί με κολόνιες, αποσμητικά, ουίσκι και άλλα απαγορευμένα (ως και κινητά τηλέφωνα) και επενέβη η αστυνομία για να επιβάλει την τάξη!».


Πολλές κρατούμενες, όπως αναφέρουν οι ερευνητές, κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων ήταν ημιναρκωμένες, ενώ παρατηρήθηκαν άλλες με στερητικά σύνδρομα. «Ορισμένοι πλουτίζουν κάνοντας εμπόριο με τα προβλήματα των άλλων» λένε οι κρατούμενες, οι οποίες αποκαλύπτουν ότι σε ποσοστό 17,6% εθίστηκαν στα ναρκωτικά κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού τους!


Την ίδια στιγμή οι καταγγελίες των γυναικών κρατουμένων για τον ρόλο του προσωπικού δημιουργεί σύγχυση, κατά την αναζήτηση το σωφρονιστική και το σωφρονιζόμενο. Οπως σημειώνουν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Αθηνών, «καταγγέλλονται ακραίες περιπτώσεις ξυλοδαρμών, όπου καλούνται σε βοήθεια οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι της απέναντι ανδρικής φυλακής, οι οποίοι «λόγω φύλου» επιβάλλουν καλύτερα το «σωφρονιστικό» μέτρο του ξυλοδαρμού, όπως επίσης και κάποιες απομονώσεις στο πειθαρχείο». Κρατούμενες περιέγραψαν τη συγκλονιστική ιστορία κάποιας κοπέλας που «αυτοκτόνησε» στην απομόνωση και της οποίας το αίμα βρίσκεται ακόμη στους τοίχους του δωματίου. Αναφορά γίνεται και σε σεξουαλική παρενόχληση που υφίστανται κάποιες κρατούμενες από τους άντρες υπαλλήλους.


Περισσότερο κατατοπιστικές είναι, ωστόσο, οι καταγγελίες για την οικονομική αφαίμαξη που υφίστανται οι κρατούμενες. «Η φυλακή εμφανίζεται ως πηγή πλουτισμού και οι υπάλληλοι «θυσιάζουν» τα πάντα στον βωμό του διεφθαρμένου και διαβρωμένου χρήματος» υπογραμμίζει ο κ. Κουράκης. Οι υπερβολικές τιμές, ακόμη και τριπλάσιες της τιμής του εμπορίου, των προϊόντων που διακινούνται από την καντίνα της φυλακής δεν προκαλούν την περιέργεια των ερευνητών, καθώς διαπιστώνουν ότι η διαχείρισή τους έχει ανατεθεί σε στενό συγγενή υψηλόβαθμου υπαλλήλου της φυλακής.


* Εφιαλτική ανάμνηση


Δυστυχώς όσον αφορά τις περιπτώσεις των υπαλλήλων «οι οποίοι καταβάλλουν φιλότιμες προσπάθειες να αγγίξουν τα προβλήματα των κρατουμένων και να σταθούν δίπλα τους» είναι λίγες, λίγες ακόμη και να στηρίξουν την εξαίρεση.


Ισως γι’ αυτούς δεν αποτελεί έκπληξη η εφιαλτική ανάμνηση της φυλακής για τις γυναίκες κρατούμενες, οι οποίες, σε ορισμένες περιπτώσεις, βλέπουν την έξοδο προς την ελευθερία σαν το χάσμα στο κενό. Η περίπτωση της κρατούμενης που κάνοντας χρήση της πενθήμερης άδειας βρέθηκε στην πύλη των φυλακών είναι αποκαρδιωτική. Με δάκρυα στα μάτια γύρισε φοβισμένη στο κελί της αρνούμενη να… ξεστρατίσει, να βρεθεί εκτός της φυλακής!


Συγκλονιστικές εκμυστηρεύσεις


Η Πηνελόπη είναι μια νεαρή τσιγγάνα, 17 ετών, άγνωστη σε εμάς. Κατά την ερευνήτρια κυρία Εφη Λάππα ­ συνεργάτιδα του καθηγητή εγκληματολογίας κ. Κουράκη ­ είναι ένα κορίτσι με γλυκά στοχαστικά μάτια και ένα στόμα που δεν χάνει αφορμή να χαμογελά. Αντιμετωπίζει τη ζωή με σοβαρότητα, αλλά και με αισιοδοξία. Δεν γνωρίζει να διαβάζει και να γράφει, αλλά αυτό δεν της στερεί το δικαίωμα να εκφράζει την άποψή της με παρρησία.


Παντρεύτηκε, στην πραγματικότητα «κλέφτηκε», σε ηλικία 12 ετών. Με ποινή φυλάκισης δύο μηνών για κλοπή δύο δαχτυλιδιών βρέθηκε στις γυναικείες φυλακές Κορυδαλλού. Κατά τη σύλληψή της, όπως καταγγέλλει, οι αστυνομικοί της περιοχής όπου συνελήφθη τής άσκησαν σωματική βία με χτυπήματα στα πόδια και στο πρόσωπο. Τόσο την ίδια όσο και την κουνιάδα της τις απειλούσαν ότι θα τις αφήσουν στο έλεος των αλβανών κρατουμένων που βρίσκονταν στο κρατητήριο του αστυνομικού τμήματος. Η απειλή δεν έμεινε σε θεωρητικό επίπεδο. Πράγματι τις οδήγησαν μόνες τους στο κρατητήριο όπου και παρέμειναν με αρκετούς Αλβανούς, οι οποίοι τις υποδέχθηκαν με ύβρεις, χυδαίες και απροκάλυπτες επιθετικές σεξουαλικές διαθέσεις. Παραμένει άγνωστο αν τα κλάματα, οι οδυρμοί και οι φωνές στάθηκαν η αφορμή για να τις… απεγκλωβίσουν άρον-άρον οι αστυνομικοί ή λόγοι ανωτέρας βίας.


* Η «ωραία» του Κορυδαλλού


Η Κλεοπάτρα είναι η «όμορφη» της φυλακής και δείχνει να το γνωρίζει. Ντύσιμο επιμελημένα ατημέλητο, σε σκούρο χρώμα, μάτια ζωηρά, με πρόσωπο που διατηρεί ακόμη τη λάμψη της κοπέλας των 20 ετών ­ ηλικία εισόδου της στις φυλακές Κορυδαλλού. Αυτή την εικόνα σχημάτισε ο ερευνητής κ. Βαγγέλης Κεχριώτης κατά τις συναντήσεις που είχε μαζί της.


Καταδικάστηκε με την εσχάτη των ποινών ­ η ίδια κάνει λόγο για δικαστική πλάνη. Η δίκη της είχε «συγκλονίσει» το πανελλήνιο. Θεωρείται μία από τις αρχηγούς της φυλακής και δεν διστάζει να μιλήσει για ομάδες και ξυλοδαρμούς, προβλήματα με τους φύλακες και τις αδιάφορες σχέσεις της με τις συγκρατούμενες.


* Την «τσάκισαν» στο ξύλο


Η μαρτυρία της Ελπίδας θυμίζει ότι η ζωή έχει πολλές όψεις, με εμφανέστερες τις πιο σκληρές. Είναι 27 ετών, αλλά δείχνει μεγαλύτερη. Το πρόσωπό της έχει σπάσει. Πριν από τον εγκλεισμό της είδε τον άνδρα της να διαβαίνει πρώτος το κατώφλι των φυλακών ­ ήταν η αρχή του τέλους. Χωρίς καμία οικονομική στήριξη βρίσκεται με δύο παιδιά και εν αναμονή τρίτου. Από το μαιευτήριο είδε το δεύτερο παιδί της να πέφτει θύμα τροχαίου δυστυχήματος. Λεχώνα βγαίνει στον δρόμο και πουλάει μικροαντικείμενα. «Οταν μου έλεγαν τα παιδιά μου ότι πεινάνε, όταν δεν είχαν παπούτσια να φορέσουν δεν άντεξα, είπα θα βγω έξω και δεν ξέρω τι θα κάνω. Ετσι έκλεψα και κοίτα τώρα που κατάντησα». Τα υγρά μάτια της γίνονται δύο δίδυμες λίμνες.


Και η ίδια δηλώνει στην ερευνήτρια κυρία Σταθούλα Γκίκα ότι στην Ασφάλεια την «τσάκισαν» στο ξύλο. Και όλα αυτά μπροστά στα μάτια της μικρής της κόρης, η οποία υπέστη σοκ. Χρειάστηκε, μάλιστα, να κάνει ράμματα στα χείλη για να κλείσουν οι πληγές. Για τις συνθήκες διαβίωσης στις φυλακές Κορυδαλλού λέει ότι δεν ασχολείται. Καταδικάζει, ωστόσο, τους ξυλοδαρμούς, τις κλοπές και τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις που υφίστανται στις φυλακές. Μιλάει για ελεύθερη διακίνηση ναρκωτικών και γνωρίζει καλά τις ομάδες που έχουν σχηματισθεί στους κόλπους των κρατουμένων. Η ίδια παρουσιάζεται να είναι αμέτοχη απ’ όλα αυτά λέγοντας: «Μόνο μια φορά έδειρα κάποια διότι με έσπρωξε ενώ είχα τη μικρή μου κόρη στην αγκαλιά, με αποτέλεσμα το παιδί να χτυπήσει στο κεφάλι».


* Σέβονται τη γερόντισσα


Η κυρία Ρέα είναι μία από τις αγαπημένες γερόντισσες της φυλακής. Είναι η μάνα που λείπει, η ζεστασιά του σπιτιού που λείπει. «Δεν έχω χρόνο να βαρεθώ. Ολες έρχονται σε εμένα να τους σιδερώσω ένα ρούχο, να τους ράψω, με έχουν σαν μαμά τους». Αν κάποια προσβάλει τη Ρέα «θα φάει το ξύλο της αρκούδας» από τις άλλες. Παιδί εύπορης οικογένειας, στερήθηκε την αγάπη των γονιών της. Στον Κορυδαλλό βρέθηκε για λόγους που δεν εκμυστηρεύεται.


Δείχνει γυναίκα έμπειρη, ικανή να ελίσσεται και να επιβιώνει. Οπως αναφέρει στην ερευνήτρια κυρία Αλεξάνδρα Μοσχοπούλου, κατορθώνει να διατηρήσει τις ισορροπίες στη φυλακή, να έχει φιλικές σχέσεις με το φυλακτικό προσωπικό χωρίς να γίνει «ρουφιάνα». Τις σχέσεις με τις συγκρατούμενές της τις ορίζει υπό το πρίσμα της αρχής «όπως φέρεσαι θα σου φερθούν».


* Αντιμέτωπη με τις συμμορίες


Η Θέλμα ήταν υπόδικη όταν μίλησε στην ερευνήτρια κυρία Φωτεινή Καλτσίκη. «Τι να σου πω. Εδώ γίνεται η νεκροποίηση του ατόμου» θα πει με τον δικό της τρόπο. Οι νόμοι της φυλακής είναι σκληροί και αδυσώπητοι. Από τις πρώτες ημέρες του εγκλεισμού της η Θέλμα βρέθηκε αντιμέτωπη με συμμορίες και ιεραρχίες. Αγριοι και αναίτιοι ξυλοδαρμοί τής έμαθαν πολύ γρήγορα, όπως αναφέρει, ότι «στη βία απαντάς με βία για να επιβιώσεις, γιατί εδώ επικρατεί το δίκαιο της πυγμής». Η ισχύς στηρίζεται σε πρώτο στάδιο στην αρχαιότητα και έπειτα στη μυϊκή υπεροχή.


Για τα ναρκωτικά λέει ότι «περνούν μέσα με αρκετή ευκολία». Για τις δεσμοφύλακες η γνώμη της είναι εμφανώς αρνητική. «Είναι ξεπουλημένες συνειδήσεις των 112.500 δρχ. στον βωμό του διεφθαρμένου και του διαβρωμένου κράτους». Δεν δίστασε, μάλιστα, να κατονομάσει μία από αυτές ως υπεύθυνη για την αυτοκτονία μιας συγκρατούμενής της πριν από μερικά χρόνια. «Αντί να τη θέσουν σε διαθεσιμότητα, την έστειλαν για δύο χρόνια σε άλλη φυλακή και τώρα την ξαναφέρανε εδώ. Την έχουνε στην πτέρυγα των μητέρων, γιατί αν ήταν στις άλλες πτέρυγες θα τη λιντσάρανε»!