Τρία χρόνια στη διακυβέρνηση της χώρας συμπληρώνει αυτό τον μήνα η κυβέρνηση Σημίτη παρουσιάζοντας ένα αξιόλογο νομοθετικό έργο στη Βουλή.


Στα τρία αυτά χρόνια ψηφίστηκαν από τη Βουλή 132 νομοσχέδια, εκ των οποίων όμως πολλά άλλαξαν φυσιογνωμία από το πλήθος των τροπολογιών που ενσωματώθηκαν στις διατάξεις τους. Η νομοθέτηση μέσω τροπολογιών παραμένει ακόμη «ανοιχτή πληγή» του νομοθετικού συστήματος της χώρας, παρά τα βήματα προόδου που σημειώθηκαν την τελευταία διετία.


Οι τροπολογίες είχαν και την τελευταία τριετία πρωταγωνιστικό ρόλο στο νομοθετικό έργο, αν και το φαινόμενο αυτό περιορίστηκε σημαντικά, κυρίως μετά το 1997.


* Τι δείχνουν οι αριθμοί


Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που παρουσιάζει σήμερα «Το Βήμα», τα μέλη της κυβέρνησης συνεχίζουν να καταθέτουν κατά μέσον όρο τέσσερις τροπολογίες σε κάθε νομοσχέδιο, εκ των οποίων αρκετές είναι άσχετες με το αντικείμενο του νομοθετήματος, ενώ άλλες κατατίθενται κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή.


Από τις 382 τροπολογίες που κατέθεσαν μέλη της κυβέρνησης στη Βουλή τα τελευταία τρία χρόνια (Οκτώβριος 1996 – Σεπτέμβριος 1999) μόνο οι 164 κατατέθηκαν σε νομοσχέδια που βρίσκονταν στο στάδιο της επεξεργασίας τους από τις διαρκείς κοινοβουλευτικές επιτροπές.


Αντιθέτως, 218 τροπολογίες κατατέθηκαν όταν το νομοσχέδιο βρισκόταν στο τελικό στάδιο της ψήφισής του από την Ολομέλεια της Βουλής, δηλαδή μία ή δύο ημέρες προτού ολοκληρωθεί η συζήτησή του!


Αλλά και από τις ελάχιστες τροπολογίες των βουλευτών που έγιναν δεκτές τα τελευταία χρόνια σχεδόν όλες ψηφίστηκαν με κατάφωρη παραβίαση του Συντάγματος που προβλέπει ότι δεν μπορεί να γίνει δεκτή τροπολογία βουλευτών που θα προκαλέσει δαπάνη εις βάρος του Δημοσίου.


Τα τρία τελευταία χρόνια έγιναν δεκτές 148 τροπολογίες βουλευτών από τις 2.505 που κατατέθηκαν συνολικά (ποσοστό 6,5%) και από αυτές οι περισσότερες ψηφίστηκαν χωρίς να συνοδεύονται από έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που να προσδιορίζει τη δαπάνη που θα προκαλούσαν στο Δημόσιο.


Η συντριπτική πλειονότητα των τροπολογιών αυτών άλλωστε κατατέθηκε κατόπιν προσυνεννοήσεως των βουλευτών με τους αρμόδιους υπουργούς γιατί οι υπουργοί δεν ήθελαν να αναλάβουν το κόστος μιας τέτοιας πρωτοβουλίας!


Η ευθύνη λοιπόν της νομοθέτησης μέσω των τροπολογιών βαραίνει αποκλειστικά τα μέλη της κυβέρνησης, οι οποίοι συνεχίζουν να καταθέτουν και να δέχονται τροπολογίες, παρά τις αυστηρές οδηγίες του Πρωθυπουργού.


Στις 21 Νοεμβρίου 1996 ο κ. Κ. Σημίτης εξέδωσε εγκύκλιο που κοινοποιήθηκε σε όλους τους υπουργούς και στον Πρόεδρο της Βουλής για την καλύτερη οργάνωση της νομοθετικής λειτουργίας.


* Ενταση του φαινομέμου


Στην εγκύκλιο αυτή και σε ό,τι αφορά τις τροπολογίες επισημαίνεται:


«Εκτενείς τροπολογίες πρέπει οπωσδήποτε να τυγχάνουν επεξεργασίας από την ΚΕΝΕ. Τροπολογίες άσχετες με το αντικείμενο του υπό συζήτηση νομοσχεδίου δεν προωθούνται. Κατ’ εξαίρεση δεκτές γίνονται τροπολογίες απολύτως αναγκαίες για την αντιμετώπιση εξαιρετικά επείγοντος θέματος. Η συνδρομή του επείγοντος πρέπει να εκτίθεται και να εξηγείται στην αιτιολογική έκθεση της οικείας τροπολογίας. Τροπολογίες που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις αυτές επιστρέφονται.


Ολες οι τροπολογίες κατατίθενται πριν από τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή. Μετά το πέρας της συζήτησης στην επιτροπή τροπολογίες προωθούνται μόνο μετά από προηγούμενη έγκριση του Πρωθυπουργού. Οι υπουργοί οφείλουν να εφαρμόζουν ανάλογα τις παραπάνω αρχές και ως προς τις προτεινόμενες από τους βουλευτές τροπολογίες κατά τη συζήτηση των νομοσχεδίων στη Βουλή».


Ωστόσο τους τελευταίους μήνες οι τροπολογίες που κατατίθενται απευθείας στην Ολομέλεια της Βουλής άρχισαν να αυξάνονται, ενώ κάποιοι υπουργοί για να παρακάμψουν τις εντολές του Πρωθυπουργού ζητούν από βουλευτές να καταθέσουν τροπολογίες των οποίων το περιεχόμενο έχουν συντάξει οι ίδιοι!


Εκτιμάται μάλιστα ότι τα φαινόμενα αυτά θα ενταθούν όσο πλησιάζουμε και στην τυπική έναρξη της προεκλογικής περιόδου, όπου οι πιέσεις του εκλογικού σώματος για ρύθμιση ρουσφετολογικών θεμάτων θα πολλαπλασιαστούν.


«Σκούπες» και «κουρελούδες»


Και τα ίδια τα νομοσχέδια όμως που κατατίθενται στη Βουλή τους τελευταίους μήνες αντιμετωπίζουν προβλήματα συνοχής καθώς όλο και συχνότερα τα άρθρα τους αποτελούν συρραφή ανομοιογενών διατάξεων.


Οι βουλευτές θυμούνται ακόμη τον υπουργό Ανάπτυξης κ. Ευ. Βενιζέλο να υπερηφανεύεται στη Βουλή ότι το νομοσχέδιό του περιέχει 1.000 διατάξεις! Θυμούνται επίσης ότι τα τελευταία χρόνια έχουν κατατεθεί στη Βουλή αρκετά νομοσχέδια με τίτλο «Ρυθμίσεις διαφόρων θεμάτων», νομοθετήματα τα οποία κατά κανόνα αποκαλούνται «σκούπες» ή πολυνομοσχέδια από την κυβερνητική πλειοψηφία και «κουρελούδες» ή «φρουτιέρες» (επειδή περιέχουν κάθε λογής φρούτο) από τους βουλευτές της αντιπολίτευσης. Το πρόβλημα ίσως να μην ήταν τόσο σοβαρό αν υπήρχε σχετική άνεση χρόνου στη συζήτηση των νομοσχεδίων αυτών. Οπως προκύπτει όμως από τα στατιστικά στοιχεία των συνεδριάσεων, η κυβέρνηση αφιέρωσε κατά μέσον όρο λιγότερες από τρεις συνεδριάσεις για την ψήφιση κάθε νομοσχεδίου (2,8 συνεδριάσεις για την ακρίβεια) τους τελευταίους μήνες. Καθ’ όλη τη διάρκεια της τριετίας εξάλλου αφιερώθηκαν τρεις συνεδριάσεις ανά νομοσχέδιο, γεγονός που σημαίνει ότι οι βουλευτές είχαν συνήθως στη διάθεσή τους ελάχιστα λεπτά (μερικές φορές και δευτερόλεπτα) για να εκφράσουν όλοι μαζί τις απόψεις τους για κάθε άρθρο.