«Μύθος, μουσική και δράμα» είναι ο τίτλος της διεθνούς μουσικής συνάντησης που οργανώνεται από μεθαύριο και ως την ερχόμενη Κυριακή στο πλαίσιο των θερινών εκδηλώσεων του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών. Με δεδομένη αφετηρία την καθοριστική σημασία των αρχαίων μύθων από την εποχή της αναβίωσης του μουσικού θεάτρου με τη μορφή της όπερας και επιχειρώντας μια αναδρομή στις απαρχές του είδους, η πρώτη όπερα στον κόσμο, η «Ευρυδίκη» του Πέρι παρουσιάζεται μεθαύριο για μία και μοναδική παράσταση στο Αρχαίο Στάδιο Δελφών. Το πρώιμο αυτό έργο, βασισμένο σε λιμπρέτο του Οτάβιο Ρινουτσίνι, πρωτοπαρουσιάστηκε στη Φλωρεντία του 1600, στους γάμους του βασιλιά της Γαλλίας και της Ναβάρας Ερρίκου Δ’ με τη Μαρία των Μεδίκων. Στην τωρινή του παραγωγή που είναι και η πανελλήνια πρώτη του έργου τη σκηνοθεσία υπογράφει η Μαρία Γυπαράκη, τη μουσική διεύθυνση ο Νίκος Παναγιωτίδης, τα κοστούμια η Λιλή Κεντάκα, ενώ στους πρωταγωνιστικούς ρόλους εμφανίζεται μια σειρά από νέους λυρικούς ερμηνευτές.
Η όπερα βασίζεται στον γνωστό αρχαιοελληνικό μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης. Ωστόσο το γεγονός ότι σκοπός του ήταν να λαμπρύνει τους βασιλικούς γάμους επέτρεψε στους δημιουργούς να αυθαιρετήσουν ως προς την τελική κατάληξή του. Εδώ ο θάνατος δεν είναι ικανός να χωρίσει τους δύο ερωτευμένους. Ο Ορφέας καταφέρνει να επαναφέρει και να κρατήσει την αγαπημένη του στη ζωή, ενώ το έργο κλείνει θριαμβευτικά με τους μελωδικούς τόνους της ευτυχίας που δεν έχει οριστικά χαθεί.
«Πειραματική» χαρακτηρίζει την παράσταση των Δελφών η σκηνοθέτις Μαρία Γυπαράκη, εξηγώντας το νόημα που δίνει στον όρο: «Στη χώρα μας, παρ’ ότι όπως διαπιστώνω στις πρόβες υπάρχει πολύ καλό έμψυχο υλικό, δεν υπάρχει αντίστοιχη παράδοση στο ανέβασμα πρώιμης όπερας. Είναι λοιπόν μια ευκαιρία για μας τους συντελεστές να δούμε πού και πώς λειτουργούν κάποια πράγματα. Στη δική μου περίπτωση, το ζήτημα είναι να πάρω έναν μύθο και να τον ανεβάσω στη σκηνή. Από εκεί και πέρα το γεγονός ότι πρόκειται για τον συγκεκριμένο μύθο είναι εντελώς δευτερεύον. Προσωπικά δεν θα χαρακτήριζα την «Ευρυδίκη» όπερα. Είναι η προσπάθεια μιας ομάδας πνευματικών Φλωρεντινών που έζησαν στο μεταίχμιο μεταξύ 16ου και 17ου αιώνα να αναβιώσουν την αρχαία ελληνική τραγωδία. Επομένως δεν μπορώ να την προσεγγίσω σκηνοθετικά με τους τρόπους που θα προσέγγιζα μια όπερα του 19ου αιώνα, όταν το είδος ήταν ήδη διαμορφωμένο. Το συγκεκριμένο έργο έχει ένα σωρό ιδιαιτερότητες και δυσκολίες οι οποίες συνιστούν ωστόσο μια γενικευμένη πρόκληση». Πού θα την εντόπιζε;
«Κατ’ αρχάς το έργο από την πρώτη κιόλας ανάγνωση σε τοποθετεί σε κλειστό μικρό χώρο, σε ένα δωμάτιο ας πούμε. Καταλαβαίνει λοιπόν κανείς πόσο δύσκολο είναι να δαμαστεί ο ανοιχτός και ιδιαίτερος χώρος του Σταδίου των Δελφών τόσο από άποψη σκηνοθεσίας όσο και από άποψη φωνών». Ποιους άξονες λοιπόν ακολούθησε η σκηνική προσέγγιση της παράστασης; «Στο συγκεκριμένο έργο με καθοδήγησε εξίσου, αν όχι και περισσότερο, το κείμενο που εδώ κινείται απολύτως παράλληλα με τη μουσική, δεν υπάρχουν οι ανισομέρειες που εντοπίζει κανείς στη ρομαντική όπερα» εξηγεί η Μαρία Γυπαράκη. «Η σκηνοθεσία λοιπόν, απορρίπτοντας τη μουσειακή αναπαράσταση, θα έλεγα ότι ακολουθεί αφαιρετική γραμμή, επιχειρώντας μια γεωμετρική κατανομή των πρωταγωνιστών στον χώρο».
Την ανάγκη της λιτότητας επισημαίνει και η ενδυματολόγος Λιλή Κεντάκα μιλώντας για το εικαστικό μέρος της παράστασης: «Και εδώ ο χώρος επηρέασε αποφασιστικά τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίσαμε την «Ευρυδίκη». Επειτα από διάφορες δοκιμές κατά τη διάρκεια της τετράμηνης πρόβας καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι οι έντονες και φορτωμένες λύσεις θα έπνιγαν το έργο. Τα κοστούμια λοιπόν, κρατώντας κάποιες ενδεικτικές για την εποχή γραμμές, υπηρετούν την αφαίρεση αλλά και την πολυσημία του ρόλου που έχει προκρίνει η σκηνοθεσία. Με μια μικρή ενδυματολογική αλλαγή δηλαδή ένας ερμηνευτής υποδύεται δύο ή περισσότερους ρόλους».
Πρώτη επαφή με την όπερα του 17ου αιώνα για την πρωταγωνίστρια, τη νεαρή μεσόφωνο Αγγελική Καθαρίου, η οποία μιλά για τη συνάντησή της με την «Ευρυδίκη». «Παρ’ όλο που πραγματικά δεν έχω ιδιαίτερη εξοικείωση με τη συγκεκριμένη εποχή, νομίζω ότι όλοι συμφωνήσαμε σε μια άμεση, όχι ακαδημαϊκή αντιμετώπιση του έργου» λέει σχετικά. «Δεν θα έλεγα ότι η «Ευρυδίκη» είναι ρόλος με ιδιαίτερες φωνητικές απαιτήσεις. Οι ανάγκες της είναι περισσότερος στυλιστικές, ενώ το ζητούμενο είναι η σωστή εκφορά του λόγου. Από εκεί και πέρα σε προσωπικό επίπεδο η επαφή με αυτό το έργο αισθάνομαι ότι μου προσφέρει πολλά από φωνητική άποψη». Η ίδια εξηγεί συνεχίζοντας: «Οι φωνές στην όπερα του 17ου αιώνα έχουν μια τελείως διαφορετική, μικρότερη διάσταση. Πιο εσωτερική, πιο εσωστρεφή, με λεπτότερες αποχρώσεις. Με μια φράση θα έλεγα ότι αντιπροσωπεύει μια πολύτιμη φωνητική υγεία. Δίνει την ευκαιρία στον λυρικό ερμηνευτή να… σταματήσει να φωνάζει!».
Η «Ευρυδίκη» του Πέρι παρουσιάζεται σε πανελλήνια πρώτη την Τρίτη στις 9.30 μ.μ. στο Αρχαίο Στάδιο Δελφών. Τη σκηνοθεσία υπογράφει η Μαρία Γυπαράκη, τη μουσική διεύθυνση ο Νίκος Παναγιωτίδης, τα κοστούμια η Λιλή Κεντάκα και τους φωτισμούς ο Αντώνης Παναγιωτόπουλος. Τους πρωταγωνιστικούς ρόλους της Ευρυδίκης και του Ορφέα ερμηνεύουν αντίστοιχα η μεσόφωνος Αγγελική Καθαρίου και ο βαρύτονος Αρης Παπαγιαννόπουλος. Τραγουδούν επίσης οι: Μαργαρίτα Συγγενιώτου, Σοφία Κυανίδου, Μαρίνα Φιδέλη, Νίκος Στεφάνου, Δημήτρης Κασιούμης.
