Η άφιξη πριν από λίγες εβδομάδες στην Ελλάδα των ρωσικών αντιαεροπορικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς τύπου OSA προκάλεσε αιφνιδιαστικά ένταση στις ελληνοαμερικανικές αλλά και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η Αγκυρα πρώτη διαμαρτυρήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, ισχυριζόμενη ότι οι πύραυλοι αυτοί έχουν εγκατασταθεί στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, ανατρέποντας εις βάρος της τη στρατιωτική ισορροπία στην περιοχή και επανέλαβε το πάγιο αίτημά της για αποστρατοποίηση των νησιών του Αιγαίου. Το αμερικανικό Πεντάγωνο έχει εντοπίσει εδώ και αρκετό καιρό την κινητικότητα στο Ανατολικό Αιγαίο και άρχισε να ανησυχεί για την αντίδραση της Αγκυρας. Οι αντιρρήσεις και οι έντονες ανησυχίες της Ουάσιγκτον έγιναν ιδιαίτερα ξεκάθαρες και από τον επιτετραμμένο της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα κ. Τέρι Σνελ με διάβημά του προς το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών. Η αμερικανική κυβέρνηση όμως δεν σταμάτησε σε αυτό το διάβημα. Την Πέμπτη το βράδυ (ώρα Ελλάδας) ο έλληνας πρεσβευτής στην Ουάσιγκτον κ. Αλ. Φίλων κλήθηκε στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όπου πέραν της αμερικανικής υπόδειξης για να χαμηλώσουν οι τόνοι ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία, εθίγη με τρόπο επίσημο και το θέμα των πυραύλων. Συγκεκριμένα ο αμερικανός βοηθός υπουργός Εξωτερικών σε θέματα Ευρώπης κ. Μαρκ Γκρόσμαν δήλωνε αργότερα χαρακτηριστικά ότι η Ουάσιγκτον προσπαθεί έντονα να μειώσει την ένταση μεταξύ των δύο χωρών, χωρίς όμως να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.


Στην Αθήνα η κυβέρνηση τηρεί σιγή ιχθύος για την αιφνιδιαστική αμερικανική παρέμβαση, η οποία αυτή τη φορά αφορά την ενίσχυση της ελληνικής άμυνας. Στρατιωτικές πηγές ανέφεραν ωστόσο προς «Το Βήμα» ότι είναι αναφαίρετο δικαίωμα της Ελλάδας να ενισχύει την άμυνά της σε όλη την επικράτειά της, σύμφωνα με τις ισχύουσες διεθνείς συνθήκες, από όποια πηγή θεωρεί αυτή προσφορότερη. Οι επιτελείς του ΓΕΕΘΑ σημείωναν με έμφαση ότι δεν είναι καθόλου «τυχαία», μετά την υπόθεση Οτσαλάν, όλη αυτή η «δραστηριοποίηση της Τουρκίας προς τις ΗΠΑ για να πλήξει με πλάγια μέσα την ελληνική άμυνα», υπενθυμίζοντας τις τουρκικές καταγγελίες προς τις ΗΠΑ για δήθεν διαρροή δυτικών απόρρητων στοιχείων προς τους Ρώσους από τον κ. Α. Τσοχατζόπουλο, καταγγελία που έπεσε στο κενό. Ο αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα κ. Νίκολας Μπερνς είχε πάντως συνεχείς επαφές με μέλη του Κογκρέσου στην Ουάσιγκτον, τα οποία ενημέρωσε για τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήγαγαν στελέχη του Πενταγώνου. Σύμφωνα με έγκυρες πηγές ο κ. Μπερνς δήλωσε σε κλειστή συνεδρίαση πως «οι Ελληνες άνοιξαν όλα τα συρτάρια και μας έδειξαν τα πάντα».


Η αντίδραση της Τουρκίας δεν προκλήθηκε τόσο από την πρόσφατη άφιξη στην Ελλάδα των 16 συστοιχιών αντιαεροπορικών πυραύλων OSA, αφού ήδη η ελληνική άμυνα διέθετε εδώ και αρκετούς μήνες εγκατεστημένες και σε πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα άλλες 12 συστοιχίες πυραύλων του ίδιου τύπου, που αποτελούν παλαιότερης τεχνολογίας οπλικά συστήματα. Η Αγκυρα ουδέποτε αντέδρασε για τις 12 αυτές συστοιχίες. Οι Τούρκοι αντιδρούν έντονα για δύο ζητήματα: Πρώτον, για την υπογραφή της σύμβασης (στις 26 Φεβρουαρίου) που αφορά την προμήθεια των εξελιγμένων αντιαεροπορικών πυραύλων τύπου TOR, οι οποίοι αποτελούν την τεχνολογική συνέχεια των OSA. Οι πύραυλοι αυτοί έχουν εμβέλεια 15 χλμ. (η εμβέλεια των OSA είναι 12 χλμ.), μπορούν να εγκλωβίσουν ταυτόχρονα δύο στόχους και μετά την υπογραφή της σύμβασης αγοράς τους μπορούν να εγκατασταθούν στην Ελλάδα σε τρεις μήνες και να βρίσκονται σε πλήρη ετοιμότητα, συντονισμένοι μάλιστα και με τους OSA, καθώς και με τα άλλα Shorads (πυραύλους μικρού βεληνεκούς), όπως π.χ., τα γαλλικά Crotale που έχει αγοράσει, με απόφαση του ΚΥΣΕΑ, η ελληνική κυβέρνηση. Δεύτερον, για την εγκατάσταση των ρωσικών πυραύλων S-300 στην Κρήτη, οι οποίοι αναμένονται να φθάσουν στο νησί περί τις 30 Μαρτίου ­ τις αντιδράσεις της αυτές τις έκανε ήδη δημοσίως γνωστές (και προς την Ουάσιγκτον).


Θέμα απομάκρυνσης των ρωσικών πυραύλων ή ακύρωσης της ήδη υπογραφείσας συμφωνίας με τους Ρώσους δεν τίθεται από την ελληνική κυβέρνηση. Οι αντιαεροπορικοί αυτοί πύραυλοι είναι καθαρά αμυντικό όπλο και ως τέτοιο θα πρέπει να εκληφθεί και από την Ουάσιγκτον και από την Αγκυρα, σημείωναν οι επιτελείς του ΓΕΕΘΑ, που πρόσθεσαν ότι ουδέποτε η Ελλάδα, παρά τις ανησυχίες της, δεν διαμαρτυρήθηκε για την ενίσχυση των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Η «συνήθης» κατά το υπουργείο Εθνικής Αμυνας και η «μη συνηθισμένη» για τους γνωρίζοντες δραστηριότητα των φωτογραφικών τουρκικών Φάντομ τις τελευταίες ημέρες στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο έχει να κάνει με το θέμα των πυραύλων. Αμερικανικές πηγές αφήνουν ασαφές το αν η Αγκυρα γνωρίζει την ενίσχυση της άμυνας του Ανατολικού Αιγαίου, αλλά για κάθε ενδεχόμενο η Ουάσιγκτον κινήθηκε προληπτικά.


Πάντως οι επιτελείς σημειώνουν ότι παρά τις αμερικανικές διαψεύσεις σημειώνεται και πάλι τελευταίως καθυστέρηση στην παραλαβή αγορασμένων από τις ΗΠΑ οπλικών συστημάτων, όπως π.χ. των μεταχειρισμένων επιθετικών ελικοπτέρων Απάτσι. Επιπλέον, αδικαιολόγητα για τους επιτελείς του ΓΕΕΘΑ, οι Αμερικανοί καθυστερούν να διευκρινίσουν αν είναι διατεθειμένοι να παραδώσουν μαζί με τις φρεγάτες τύπου KIDD που μας πωλούν και τον εξοπλισμό τους σε πυραύλους SM-2 (θεωρούνται «πλωτοί Πάτριοτ»). Τέλος, ουδείς στο Πεντάγωνο μπορεί να δικαιολογήσει το γεγονός γιατί οι Αμερικανοί ξαφνικά δεν προσφέρουν τον εξελιγμένο τύπο μεταχειρισμένου F-16, τον οποίο εδώ και μήνες διαπραγματεύεται να αγοράσει η ελληνική κυβέρνηση.