Παρά τον αυξανόμενο αριθμό μελετών που αφορούν την ανδρική σεξουαλικότητα, δεν φαίνεται να υπάρχει αντίστοιχο ενδιαφέρον για τη γυναικεία. Οταν το ερώτημα τέθηκε στον Σερζ Στολερί, η απάντηση ήταν πως «αντίστοιχη μελέτη σε γυναίκες θα εμφάνιζε δύο σοβαρά προβλήματα. Το πρώτο έχει να κάνει με την ίδια τη μεθοδολογία. Μία πολύ μικρή δόση ραδιενέργειας δίνεται στους εθελοντές προκειμένου να γίνουν οι παρατηρήσεις. Ακόμη όμως και αυτή η δόση θα ήταν βλαβερή για το έμβρυο στην περίπτωση μίας μη διαγνωσμένης ακόμη εγκυμοσύνης. Το άλλο πρόβλημα σχετίζεται με τον ορμονικό κύκλο των γυναικών. Για να είναι τα αποτελέσματα μιας αντίστοιχης μελέτης συγκρίσιμα θα έπρεπε όλες οι γυναίκες εθελόντριες να βρίσκονται στο ίδιο σημείο του έμμηνου κύκλου, πράγμα δύσκολο να υπολογιστεί λόγω των διαφορών από άτομο σε άτομο.


Τι ακριβώς «έχουν στο κεφάλι τους» οι άνδρες όταν διεγείρονται σεξουαλικά; Ολα όσα θα θέλατε να ξέρετε για την ανδρική ερωτική επιθυμία έρχονται στο φως χάρη στις μελέτες μίας γαλλικής ερευνητικής ομάδας. Ο Σερζ Στολερί και οι συνεργάτες του στο Ινστιτούτο Ιατρικών Ερευνών (INSERM) αποκάλυψαν βασικές πλευρές του πολύπλοκου φαινομένου της ερωτικής επιθυμίας, «φωτογραφίζοντας» τις περιοχές του εγκεφάλου, οι οποίες ενεργοποιούνται κατά τη διάρκεια της ανδρικής σεξουαλικής διέγερσης.


Γιατί όμως τα μέλη ενός εθνικού ινστιτούτου ιατρικής έρευνας να ασχοληθούν με τη μελέτη της σεξουαλικότητας ενώ, όπως πολλοί θα υποστήριζαν, υπάρχουν σοβαρές ασθένειες που χρήζουν διερεύνησης; Ο Σερζ Στολερί υπεραμύνθηκε της σπουδαιότητας της ανθρώπινης σεξουαλικότητας όταν του θέσαμε το ερώτημα: «Η ανθρώπινη σεξουαλικότητα αποτελεί μία τις βασικές εκφάνσεις της ζωής και έχει σημαντικές επιπτώσεις σε πολλούς τομείς. Κατ’ αρχάς υπάρχει ο βιολογικός της ρόλος: χωρίς αυτή τη μυστήρια χημεία της επιθυμίας που φέρνει κοντά δύο ανθρώπους, κανείς από μας δεν θα ήταν εδώ σήμερα… Η σεξουαλική διέγερση και η ευχαρίστηση που αναμένουμε από την ερωτική πράξη αναπτύχθηκαν για να εξασφαλίσουν τη διαιώνιση των ειδών. Κατά δεύτερο λόγο η σεξουαλικότητα έχει άμεσες επιδράσεις τόσο στον ψυχισμό του ατόμου όσο και στην κοινωνική συμπεριφορά του. Ετσι η από ιατρικής πλευράς μελέτη της σεξουαλικότητας και της παθολογίας της θα μπορούσε να οδηγήσει στην επίλυση σοβαρών προβλημάτων. Αν για παράδειγμα κατανοήσουμε τι συμβαίνει στο κεφάλι ενός κατά συρροήν βιαστή, θα είμαστε ίσως σε θέση να του χορηγήσουμε κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Τέλος, δεν θα ήταν ατυχές να πούμε πως η σεξουαλικότητα είχε πάντοτε έναν πολιτικό αντίκτυπο. Το πλέον πρόσφατο παράδειγμα έρχεται από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού: η σεξουαλικότητα του προέδρου Κλίντον τον οδήγησε ένα βήμα πριν από την καθαίρεση. Αν είχε καθαιρεθεί το πρόσωπο του πλανήτη θα ήταν διαφορετικό».


Είναι αλήθεια ότι ως τώρα η φυσιολογία της ανθρώπινης σεξουαλικής συμπεριφοράς είχε μελετηθεί ελάχιστα. Ερευνες είχαν γίνει μόνο σε πειραματόζωα καθώς και σε ασθενείς με κάποια σπάνια μορφή επιληψίας, η οποία συνοδεύεται από ανεξέλεγκτη σεξουαλική ευχαρίστηση. Οι γάλλοι ερευνητές όμως, με τη βοήθεια οκτώ υγιών εθελοντών, πέτυχαν όχι μόνο να αποδείξουν πως όλα αρχίζουν από τον εγκέφαλο (πράγμα που εμπειρικά γνωρίζαμε όλοι), αλλά να εντοπίσουν και τις ακριβείς περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες σχετίζονται με τη σεξουαλική διέγερση. Εξάλλου αυτός ήταν και ο στόχος των ερευνητών οι οποίοι ελπίζουν πως θα μπορέσουν να παρέμβουν φαρμακευτικά για την αντιμετώπιση καταστάσεων έλλειψης ερωτικής επιθυμίας.


* Το πείραμα


Δεδομένου ότι ο οπτικός ερεθισμός παίζει σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη σεξουαλικότητα, από τους εθελοντές ζητήθηκε να παρακολουθήσουν τρία φιλμ διάρκειας έξι λεπτών το καθένα. Το πρώτο ήταν ένα ντοκυμαντέρ γεωγραφικού περιεχομένου και επιλέχτηκε να παίξει τον ρόλο του σεξουαλικά αδιάφορου. Το δεύτερο ήταν μία κωμωδία προκειμένου να προκαλέσει τη δημιουργία μιας ευχάριστης αλλά όχι σεξουαλικής διάθεσης. Τέλος, το τρίτο φιλμ δεν ήταν παρά οι ερωτικές περιπτύξεις ενός ζευγαριού.


Η επιλογή αυτού του φιλμ έγινε πολύ προσεκτικά. Ολοι γνωρίζουμε τι μας προκαλεί η θέα «του σκοτεινού αντικειμένου του πόθου» και το φιλμ έπρεπε να είναι σε θέση να προκαλέσει αντίστοιχες αντιδράσεις. Οπως εξήγησε προς το «Βήμα» ο Σερζ Στολερί «το φιλμ αυτό δεν ήταν πορνό και επιλέχτηκε από μία λίστα, με τη βοήθεια άλλων εθελοντών από τους οποίους ζητήσαμε να μας υποδείξουν ποιο από τα φιλμ που έβλεπαν τους διέγειρε σεξουαλικά αλλά και ικανοποιούσε την αισθητική τους. Ετσι επιλέξαμε το φιλμ που πέτυχε να διεγείρει σεξουαλικά όλους τους εθελοντές ενώ, ταυτόχρονα, δεν προκάλεσε σε κανέναν αισθήματα αποστροφής».


Αλλά και οι οκτώ εθελοντές επιλέχτηκαν με πολλή προσοχή. Επρόκειτο για υγιείς άνδρες ηλικίας 21-25 ετών οι οποίοι ήταν όλοι δεξιόχειρες. Σύμφωνα με τον Σερζ Στολερί «οι εθελοντές θα μπορούσαν να είναι και αριστερόχειρες. Αυτό που ήταν σημαντικό για το πείραμα ήταν να είναι όλοι ταυτόσημοι (δεξιόχειρες ή αριστερόχειρες) δεδομένου ότι οι αισθήσεις εδράζουν είτε στο ένα είτε στο άλλο ημισφαίριο του εγκεφάλου».


Την ώρα που οι εθελοντές παρακολουθούσαν τα φιλμ, με τη σειρά που αναφέρθηκε, οι ερευνητές παρακολουθούσαν τι συνέβαινε στον εγκέφαλό τους με τη βοήθεια μιας τεχνικής, η οποία ονομάζεται τομογραφία εκπομπής ποσιτρονίων. Στην πράξη η τεχνική αυτή επιτρέπει τον εντοπισμό των περιοχών του εγκεφάλου οι οποίες ενεργοποιούνται κάθε στιγμή μετρώντας την αιμάτωσή τους.


Εκτός από τον εγκέφαλο των εθελοντών, οι ερευνητές παρακολούθησαν άλλες φυσιολογικές σταθερές προκειμένου να διαπιστώσουν τον βαθμό διέγερσή τους και να τον αντιστοιχίσουν με τα τεκταινόμενα στον εγκέφαλο: έτσι ταυτόχρονα μετρούσαν τον καρδιακό παλμό, τα ποσοστά της τεστοστερόνης (ανδρική ορμόνη) στο αίμα και τη μεγέθυνση του ανδρικού οργάνου.



* Τα αποτελέσματα


Πέντε περιοχές του εγκεφάλου βρέθηκαν να ενεργοποιούνται κατά τη διάρκεια της προβολής του ερωτικού φιλμ και οι οποίες παρέμεναν ανενεργές όταν προβάλλονταν τα δύο προηγούμενα.


Η πρώτη ήταν ο κατώτερος κροταφικός φλοιός, μία περιοχή η οποία αντιστοιχεί επίσης στην οπτική συνειρμική ζώνη. Οι ερευνητές συνήγαγαν το συμπέρασμα πως εκείνη τη στιγμή ο εγκέφαλος των εθελοντών ανέλυε το οπτικό ερέθισμα.


Η δεύτερη περιοχή ήταν ο δεξιός κογχικομετωπιαίος φλοιός ο οποίος, σύμφωνα με τους γάλλους επιστήμονες, ίσως σχετίζεται με πρόκληση συναισθημάτων. Η τρίτη περιοχή ήταν η αριστερή πρόσθια μεσολόβια έλικα, που φαίνεται να ελέγχει πρωτογενείς φυσιολογικές και συναισθηματικές αποκρίσεις στο ερέθισμα. Με άλλα λόγια, η περιοχή αυτή ελέγχει τη φυσιολογική και ψυχολογική προετοιμασία για την ερωτική πράξη.


Η τέταρτη περιοχή ήταν η δεξιά νήσος η οποία, κατά τους ερευνητές, ίσως να συνδέεται με την αίσθηση που έχουν οι σεξουαλικά διεγειρόμενοι των φυσιολογικών μεταβολών που συμβαίνουν με τη διέγερση, όπως η αύξηση του καρδιακού παλμού και η στύση. Τέλος, η πέμπτη περιοχή που ενεργοποιείται είναι ο δεξιός κροταφικός πυρήνας και οι ερευνητές υποθέτουν ότι ελέγχει το αν η σεξουαλική διέγερση θα εκφραστεί ή όχι με σεξουαλική πράξη.


Παράλληλη με τη σταδιακή αύξηση της σεξουαλικής διέγερσης υπήρξε και η αύξηση του καρδιακού παλμού και της συγκέντρωσης της τεστοστερόνης στο αίμα, φαινόμενα τα οποία δεν παρατηρήθηκαν κατά την προβολή των δύο πρώτων, μη ερωτικών φιλμ.


Οι γάλλοι ερευνητές ελπίζουν να χρησιμοποιήσουν τα παραπάνω αποτελέσματα για να ρίξουν φως στη νευροφυσιολογική βάση των δυσλειτουργιών της σεξουαλικής διέγερσης, οι οποίες μπορούν να εκφραστούν είτε με τη μορφή σεξουαλικής απάθειας είτε με την παθολογική υπερσεξουαλικότητα, η οποία φθάνει σε ακραίες συμπεριφορές όπως ο βιασμός. Σύμφωνα με τον Στολερί: «Τα πειραματικά αποτελέσματα από τους υγιείς άνδρες θα χρησιμοποιηθούν ως σημεία αναφοράς για να συγκρίνουμε αντίστοιχες μετρήσεις που θα πάρουμε από άνδρες με προβλήματα σεξουαλικής διέγερσης. Ηδη έχουμε αρχίσει με τη βοήθεια εθελοντών ανδρών οι οποίοι εμφάνιζαν χρόνια απάθεια, παντελή έλλειψη σεξουαλικής επιθυμίας».


Με δεδομένο ότι η ύπαρξη ερωτικής επιθυμίας είναι προϋπόθεση για να δράσει το Viagra, το χάπι κατά των στυτικών δυσλειτουργιών το οποίο έκανε δυναμικά την εμφάνισή του τον περασμένο χρόνο, η επιτυχής έκβαση των ερευνών των γάλλων επιστημόνων θα προσφέρει άλλο ένα όπλο υπέρ της τέρψης των ανδρών.