Πώς θα ανοίξετε λογαριασμό στις χώρες της Ευρώπης

ΣΗΜΕΡΑ είστε ελεύθερος να ανοίξετε έναν τραπεζικό λογαριασμό σε οποιοδήποτε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και να προβείτε σε τραπεζικές μεταφορές από ή προς τον λογαριασμό αυτό. Αυτό το γενικό δικαίωμα αποτελεί ωστόσο το αντικείμενο διαφορετικών όρων εφαρμογής ανάλογα με τα κράτη-μέλη. Ετσι, για να ανοίξετε ένα λογαριασμό ορισμένα κράτη-μέλη επιβάλλουν, εφόσον δεν κατοικείτε εκεί και δεν έχετε φορολογική «ταυτότητα», να προσκομίζετε στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν τη μόνιμη κατοικία αλλά και κάθε στοιχείο της ταυτότητάς σας.

Ως καταθέτης, αν η κατάθεσή σας γίνεται σε κοινοτικό νόμισμα, διαθέτετε ένα ελάχιστο όριο προστασίας, που σας εγγυάται σε περίπτωση χρεοκοπίας του πιστωτικού ιδρύματος την επιστροφή, ανά καταθέτη και σύμφωνα με ορισμένες διαδικασίες, ενός ποσού που δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 20.000 ευρώ (για ορισμένα κράτη-μέλη το κατώτατο αυτό ποσό είναι 15.000 ευρώ ως το 2000). Επίσης πρέπει να γνωρίζετε ότι προκειμένου να πραγματοποιείτε γρήγορες και αξιόπιστες διασυνοριακές συναλλαγές η Ευρωπαϊκή Ενωση ενέκρινε πρόσφατα κοινοτικές κανονιστικές διατάξεις που θα τεθούν προοδευτικά σε εφαρμογή στα κράτη-μέλη ως και το τέλος του 1999.

Η προστασία που παρέχει το κοινοτικό δίκαιο σε θέματα τραπεζικών υπηρεσιών πρέπει να εξασφαλίζεται από τη νομοθεσία κάθε χώρας της Ενωσης. Ωστόσο οι κανόνες που ισχύουν σε θέματα ανοίγματος ενός τραπεζικού λογαριασμού εξακολουθούν να καθορίζονται από τις εθνικές διατάξεις που δεν έχουν εναρμονισθεί. Για αυτό τον λόγο ο κάθε ενδιαφερόμενος θα πρέπει να γνωρίζει ορισμένα στοιχεία για τα σημαντικότερα σημεία της νομοθεσίας που ισχύει στην ευρωπαϊκή χώρα όπου προτίθεται να ανοίξει τραπεζικό λογαριασμό. Και αυτό προκειμένου να είναι σε θέση να ενεργεί έχοντας επίγνωση της κατάστασης, ανάλογα με την περίπτωση, και να διεκδικεί τα δικαιώματά του.

* Βρετανία

Οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος μπορεί να υποβάλει αίτηση για άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού, αλλά η τράπεζα ή ο στεγαστικός συνεταιρισμός έχει τη δυνατότητα να αποδεχθεί ή όχι την αίτηση βάσει εμπορικών κριτηρίων. Την τελική απόφαση λαμβάνει ο αρμόδιος διευθυντής. Αν ένας πελάτης αντιμετώπισε χρηματοδοτικές δυσκολίες στο παρελθόν ή προσήχθη στο δικαστήριο για μη πληρωμή χρεών ή κηρύχθηκε αφερέγγυος, μπορεί να αντιμετωπίσει δυσκολίες στο άνοιγμα ενός λογαριασμού. Σε περίπτωση που ένας πελάτης αντιμετωπίσει τέτοιο πρόβλημα είναι προτιμότερο να ζητήσει συνάντηση με ανώτερο στέλεχος του υποκαταστήματος.

Μετά την υποβολή της αίτησης για άνοιγμα λογαριασμού, η τράπεζα ή ο στεγαστικός συνεταιρισμός θα ελέγξει την ταυτότητα του πελάτη. Πρόκειται για νομική υποχρέωση (οδηγία 91/308 και UK Money Laundering Regulations 1993). Ο πελάτης θα πρέπει να ρωτήσει την τράπεζα ποια στοιχεία ταυτότητας πρέπει να υποβάλει. Συνήθως όμως τα στοιχεία που ζητούνται είναι τα εξής: άδεια οδήγησης που να ισχύει στη Βρετανία, ισχύον διαβατήριο, ταυτότητα εργοδότη με υπογραφή και φωτογραφία. Εγγραφα που μπορούν να χορηγηθούν εύκολα σε οποιονδήποτε (για παράδειγμα, πιστοποιητικά γέννησης, πιστωτικές κάρτες, άδειες οδήγησης ή εθνικές κάρτες υγείας) ίσως να μην αρκούν.

Στη Βρετανία καταθέσεις μπορούν να δεχθούν οι τράπεζες και οι στεγαστικοί συνεταιρισμοί. Οι τράπεζες θα πρέπει να διαθέτουν άδεια. Η κεντρική τράπεζα της χώρας (Bank of England) δημοσιεύει τακτικά κατάλογο των τραπεζών που διαθέτουν άδεια. Η άδεια των τοπικών συνεταιρισμών μπορεί να ελεγχθεί στο Building Societes Commission. Ούτε οι στεγαστικοί συνεταιρισμοί έχουν επίσημη εγγύηση. Υπάρχουν επίσημα συστήματα αποζημίωσης για καταθέτες τραπεζών ή στεγαστικών συνεταιρισμών που πτωχεύουν, αλλά τα συστήματα αυτά καλύπτουν μέρος μόνο των καταθέσεων.

Στις διατάξεις όπου προβλέπεται η προστασία των καταθέσεων το σύστημα εγγύησης των καταθέσεων, το Deposit Protection Fund, που χρηματοδοτείται από τις τράπεζες, εγγυάται στους καταθέτες το 90% των καταθέσεών τους μέχρι μέγιστου ποσού για κάθε μεμονωμένο καταθέτη 18.000 στερλινών. Οι στεγαστικοί συνεταιρισμοί έχουν δικό τους σύστημα αλλά τα όρια για τις αποζημιώσεις είναι ίδια με αυτά των τραπεζών. Σύμφωνα με τις διατάξεις του βρετανικού Deposit Protection Scheme, η προστασία ανά καταθέτη είναι μέχρι ποσοστού 90% με ανώτερο τις 20.000 στερλίνες.

Οι βρετανικές τράπεζες χορηγούν στους πελάτες τους επεξηγηματικά φυλλάδια τα οποία και αποστέλλουν στους καταθέτες τους σχετικά με την προστασία των καταθέσεων αλλά και όλων των επιμέρους συναλλαγών. Επίσης κατόπιν αίτησης των πελατών χορηγούν και περιγραφή του συστήματος, περιλαμβανομένων και των διαδικασιών για την καταβολή των αποζημιώσεων. Σε περίπτωση που η τράπεζα που καλύπτεται από σύστημα της Βρετανίας πτωχεύσει, το Deposit Protection Board ενημερώνει τους πελάτες σχετικά με το πώς και πότε πρέπει να υποβάλουν τις αιτήσεις τους· διαφορετικά, οι πελάτες ενημερώνονται από το ιδιαίτερο σύστημα που καλύπτει τις καταθέσεις τους. Σε περίπτωση αμφιβολιών οι πελάτες μπορούν να έρθουν σε επαφή με το DPB.

* Γερμανία

Το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας διέπεται από τις διατάξεις του αστικού κώδικα (BGB) και τις γενικές διατάξεις (AGB) που εφαρμόζονται από τον κάθε πιστωτικό οργανισμό. Το άνοιγμα ενός λογαριασμού βασίζεται στη συμβατική ελευθερία. Με άλλα λόγια, μια τράπεζα δεν είναι υποχρεωμένη να συνάψει σύμβαση με έναν πιθανό πελάτη και να του ανοίξει λογαριασμό. Ωστόσο οι ομοσπονδίες των πιστωτικών οργανισμών στο πλαίσιο της κεντρικής πιστωτικής επιτροπής (ΖΚΑ) απηύθυναν το 1995 μια σύσταση στους πιστωτικούς οργανισμούς σχετικά με τον «τρεχούμενο λογαριασμό για όλους».

Σύμφωνα με τη σύσταση αυτή, οι τράπεζες που διαχειρίζονται τρεχούμενους λογαριασμούς για όλες τις κατηγορίες του πληθυσμού θα προσφέρουν στον τομέα της δραστηριότητάς τους σε όλους τους ενδιαφερομένους τη δυνατότητα τρεχούμενου λογαριασμού. Ετσι ο πελάτης έχει τη δυνατότητα να δέχεται πιστώσεις, να κάνει πληρωμές και αναλήψεις σε μετρητά και να πραγματοποιεί μεταφορές χρημάτων. Οι πιστωτικοί οργανισμοί έχουν το δικαίωμα να προσφέρουν επιπλέον και άλλες τραπεζικές υπηρεσίες. Οταν ανοίγει ένα λογαριασμό σε πελάτη, ο πιστωτικός οργανισμός ελέγχει την ταυτότητά του και ελέγχει αν ενεργεί για λογαριασμό του.

Συνήθως ο πελάτης θα πρέπει να διαθέτει δελτίο ταυτότητας ή διαβατήριο για το άνοιγμα λογαριασμού. Ελέγχεται η ταυτότητά του για πληρωμές ή αναλήψεις ποσών σε μετρητά από 20.000 μάρκα και άνω, κινητών αξιών ή πολυτίμων μετάλλων.

Στη Γερμανία υπάρχουν διάφορα συστήματα εγγύησης των καταθέσεων που έχουν δημιουργηθεί από τους πιστωτικούς οργανισμούς σε εθελοντική βάση και τους διαχειρίζονται οι ίδιοι. Ετσι υπάρχει σύστημα εγγύησης των καταθέσεων για τα ταμιευτήρια (η DSGV – Γερμανική Ενωση Ταμιευτηρίων), για τις συνεταιριστικές τράπεζες (η BVR – Ομοσπονδία συνεταιριστικών λαϊκών και γεωργικών τραπεζών) και για τις ιδιωτικές τράπεζες (η BDB – Ομοσπονδία Γερμανικών Τραπεζών). Στον τομέα των ταμιευτηρίων και των συνεταιριστικών τραπεζών υπάρχει σύστημα εγγύησης που επιτρέπει την ασφάλιση στην BDB των καταθέσεων κάθε πελάτη μέχρι ποσοστού 30% των ιδίων κεφαλαίων του πιστωτικού οργανισμού. Αν μια τράπεζα δεν συμμετέχει στο σύστημα εγγύησης των καταθέσεων, ενημερώνει τον πελάτη της σχετικά πριν από τη σύναψη της σύμβασης.

* Γαλλία

Οι τράπεζες, οι συνεταιριστικές τράπεζες, τα ταμιευτήρια, τα ταμεία πρόνοιας και οι δημοτικοί πιστωτικοί οργανισμοί έχουν το δικαίωμα να ανοίγουν τρεχούμενους λογαριασμούς σε ιδιώτες.

Δεδομένου ότι οι συμβάσεις για το άνοιγμα ενός λογαριασμού διέπονται από το ιδιωτικό δίκαιο, οι εγκεκριμένοι πιστωτικοί οργανισμοί είναι ελεύθεροι να δεχθούν ή να αρνηθούν το άνοιγμα ενός τρεχούμενου λογαριασμού σε οποιοδήποτε πρόσωπο υποβάλλει σχετικό αίτημα. Κατά τον ίδιο τρόπο, η χορήγηση καρνέ επιταγών ή πιστωτικής κάρτας είναι αποκλειστικά θέμα αξιολόγησης των εν λόγω οργανισμών.

Ωστόσο ένα φυσικό πρόσωπο στο οποίο διάφοροι πιστωτικοί οργανισμοί αρνήθηκαν το άνοιγμα λογαριασμού, και λόγω του γεγονότος αυτού δεν διαθέτει κανένα λογαριασμό, μπορεί να ζητήσει από την Τράπεζα της Γαλλίας να του υποδείξει τον κατάλληλο πιστωτικό οργανισμό.

Κατά το άνοιγμα ενός λογαριασμού ο πιστωτικός οργανισμός θα πρέπει να επιβεβαιώσει την ταυτότητα του συμβαλλομένου ζητώντας του επίσημο έγγραφο με τη φωτογραφία του. Θα πρέπει επίσης να διατηρήσει τα στοιχεία ή αντίγραφο αυτού του εγγράφου.

Οι πιστωτικοί οργανισμοί είναι γενικά υποχρεωμένοι να γνωρίσουν στην πελατεία τους και στο κοινό τους γενικούς όρους της τράπεζας για τις πράξεις που πραγματοποιούν. Κατά το άνοιγμα του λογαριασμού θα πρέπει να ενημερώσουν τους πελάτες τους για τις προϋποθέσεις χρησιμοποίησης του λογαριασμού, την τιμή των διαφόρων υπηρεσιών στις οποίες δίνει πρόσβαση και τις αμοιβαίες υποχρεώσεις του οργανισμού και του πελάτη.

Οι τράπεζες που εδρεύουν στη Γαλλία συμμετέχουν σε ένα σύστημα εγγύησης των καταθέσεων. Οι καταθέσεις σε νομίσματα άλλα εκτός των κρατών που συμμετέχουν στη συμφωνία για τον ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο και οι πιστωτικοί τίτλοι που έχουν εκδοθεί από αφερέγγυους πιστωτικούς οργανισμούς δεν καλύπτονται από το σύστημα εγγύησης των καταθέσεων.

Το κατώτατο όριο αποζημίωσης ανά καταθέτη δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από 400.000 φράγκα. Ισχύει για το σύνολο των καταθέσεων του ίδιου καταθέτη σε έναν πιστωτικό οργανισμό, ανεξάρτητα από το ύψος των συνολικών του καταθέσεων.

* Ιταλία

Το άνοιγμα ενός τραπεζικού λογαριασμού στην Ιταλία διέπεται από τη βούληση των δύο μερών, όπως σε κάθε είδους σύμβαση. Γεγονός που σημαίνει ότι δεν υπάρχει αυτόματο δικαίωμα ανοίγματος λογαριασμού. Τα επιτόκια και η παροχή υπηρεσιών, όπως η πληρωμή συνδρομών ή η περιοδική μεταφορά χρημάτων, μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμφωνίας μεταξύ των μερών.

Τα εμβάσματα από το εξωτερικό ή προς το εξωτερικό χρημάτων, τίτλων ή κινητών αξιών σε λιρέτες ή σε ξένο συνάλλαγμα, που πραγματοποιούνται από μόνιμους κατοίκους Ιταλίας και μη, για ποσό που υπερβαίνει τα 20 εκατ. λιρέτες ­ ή ποσό αντίστοιχο σε συνάλλαγμα ­ πρέπει να δηλώνονται στην Ιταλική Υπηρεσία Συναλλάγματος (Ufficio Italiano dei Cambi – UIC). Η δήλωση, σε δύο αντίγραφα και με υπογραφή του δηλούντος, πρέπει να αναφέρει τα εξής στοιχεία:

* Πλήρη στοιχεία όσον αφορά την ταυτότητα του δηλούντος καθώς και πληροφορίες που παρέχονται από το δελτίο ταυτότητάς του.

* Πλήρη στοιχεία σχετικά με την ταυτότητα του προσώπου για λογαριασμό του οποίου γίνεται το έμβασμα και ενδεχομένως, εφόσον το εν λόγω πρόσωπο είναι μόνιμος κάτοικος Ιταλίας, τον αριθμό του φορολογικού του μητρώου.

* Το χρηματικό ποσό, τους τίτλους ή τις κινητές αξίες που αποτελούν αντικείμενο της μεταφοράς, με μνεία του ποσού.

* Αν το έμβασμα προορίζεται για το εξωτερικό ή προέρχεται από το εξωτερικό.

* Ισπανία

Οι κανόνες για το άνοιγμα ενός τρεχούμενου λογαριασμού στην Ισπανία εξαρτώνται από τη φύση του λογαριασμού και τη χρησιμοποίησή του. Οι τραπεζικοί λογαριασμοί λαμβάνουν συνήθως τη μορφή είτε τρεχούμενου λογαριασμού είτε λογαριασμού ταμιευτηρίου, δηλαδή βασίζονται σε μια συμβατική σχέση σύμφωνα με την οποία η τράπεζα λαμβάνει καταθέσεις στις οποίες μπορεί να πληρώνει ή να μην πληρώνει τόκους και τις οποίες πρέπει να επιστρέψει είτε μόλις της ζητηθεί είτε μετά από σύντομη ειδοποίηση. Η συμβατική σχέση μεταξύ της τράπεζας και του πελάτη κατά το άνοιγμα ενός τρεχούμενου λογαριασμού δεν στηρίζεται στην ισπανική νομοθεσία ­ με εξαίρεση ορισμένα θέματα που αφορούν τη φορολογία και την ενημέρωση των πελατών. Διαμορφώνεται ελεύθερα μεταξύ των συμβαλλομένων μερών. Μία από τις θεμελιώδεις αρχές του ισπανικού ιδιωτικού δικαίου είναι η συμβατική ελευθερία. Αυτό σημαίνει ότι τα συμβαλλόμενα μέρη μπορούν να συνάψουν οποιεσδήποτε συμφωνίες, να καθορίσουν όρους ή προϋποθέσεις που θεωρούν κατάλληλες, εφόσον δεν αντίκεινται στο δίκαιο, στην ηθική ή στη δημόσια τάξη. Ο αστικός κώδικας προβλέπει επίσης ότι υφίσταται σύμβαση σε περίπτωση που ένα ή περισσότερα πρόσωπα συμφωνήσουν να αναλάβουν οποιαδήποτε υποχρέωση και οι συμβάσεις αυτές τίθενται σε ισχύ με απλή συναίνεση.

Η αρχή της συμβατικής ελευθερίας σημαίνει συνεπώς ότι τα πιστωτικά ιδρύματα δεν μπορούν να υποχρεωθούν να δεχθούν το άνοιγμα λογαριασμού από οποιοδήποτε άτομο το ζητήσει και ότι προς τον σκοπό αυτόν πρέπει να συμφωνήσουν και τα δύο μέρη. Για την εξακρίβωση της ταυτότητας του πελάτη ­ σχετικά με ορισμένα μέτρα για την αποφυγή της νομιμοποίησης παράνομου χρήματος ­ τα πιστωτικά ιδρύματα ζητούν από τους πελάτες τους να τους προσκομίσουν αποδεικτικά έγγραφα της ταυτότητάς τους κατά τη στιγμή που πρόκειται να πραγματοποιήσουν συναλλαγές μαζί τους. Οι ενδιαφερόμενοι οφείλουν να προσκομίσουν κάποιο έγγραφο παραμονής ή διαβατήριο, ενώ στην περίπτωση των νομικών προσώπων που επιθυμούν να ανοίξουν λογαριασμό απαιτείται η εταιρική σύμβαση και το καταστατικό (ή ισοδύναμο έγγραφο) καθώς και τα έγγραφα που παρέχουν την εξουσία εκπροσώπησης και πραγματοποίησης πράξεων για λογαριασμό της εταιρείας.