Από νωρίς το πρωί της ημέρας της δίκης είχαν όλοι συγκεντρωθεί στην αίθουσα του «δικαστηρίου». Ο έλληνας οδηγός με αγωνία περίμενε την έναρξη της διαδικασίας. Εκείνη την ημέρα θα κρινόταν η αξιοπιστία του. Συνήγορος υπεράσπισης ο κ. Παναγιώτης Μαδιάς, μηχανολόγος μηχανικός, ειδικός πραγματογνώμων τροχαίων ατυχημάτων. Δημόσιος κατήγορος ο πρόεδρος της Επιτροπής Τροχαίων Ατυχημάτων και πρόεδρος της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών κ. Γεώργιος Σκούρτης.


Η ακροαματική διαδικασία άρχισε λίγο πριν από τις 10. Πρώτος μάρτυρας κατηγορίας κλήθηκε ο κ. Νίκος Ποργιώτης, μηχανολόγος μηχανικός-συγκοινωνιολόγος. Ο δημόσιος κατήγορος άρχισε την εξέταση του μάρτυρα: «Τι ποσοστό ευθύνης πιστεύετε ότι φέρουν οι παράγοντες που συντελούν σ’ ένα τροχαίο ατύχημα;».


«Κύριε πρόεδρε, αγαπητοί δικαστές, σίγουρα υπάρχει μια συγκυρία πλέον του ενός παραγόντων για την πρόκληση ενός τροχαίου ατυχήματος. Στο 100% των ατυχημάτων ευθύνεται ο οδηγός. Διότι ακόμη και σ’ έναν απόκρημνο δρόμο, χωρίς προστατευτικό στηθαίο, όπου διέρχονται 10 αυτοκίνητα, από τα οποία ανατρέπονται τα πέντε, αυτοί οι πέντε οδηγοί ευθύνονται επειδή επέλεξαν αυτόν τον δρόμο ενώ γνωρίζουν ότι και ο καλύτερος δεξιοτέχνης θα δυσκολευόταν», υποστήριξε ο κ. Νίκος Ποργιώτης. Και συνέχισε: «Απλώς, εκεί που είναι πιο κραυγαλέο το ανθρώπινο λάθος αποσιωπάται η ευθύνη των άλλων παραγόντων. Ο παράγων οδός, τουλάχιστον για την Ελλάδα, ευθύνεται κατά ποσοστό 50% και ο παράγων όχημα επίσης κατά ποσοστό 50%. Δηλαδή, φθάνουμε να μιλάμε για ποσοστό ευθύνης 200%».


* Η σήμανση


Οταν αμέσως μετά ζητήθηκε από τον εξεταζόμενο μάρτυρα να σχολιάσει τον αριθμό των θυμάτων της πρόσφατης χριστουγεννιάτικης εξόδου δήλωσε: «Λάβετε υπόψη σας πόσα άτομα είναι νεκρά ανά έτος από τροχαία δυστυχήματα. Αν διαιρέσουμε τον αριθμό 2.500 με τις 365 ημέρες που έχει ο χρόνος, θα μας δώσει το αποτέλεσμα έξι. Οπότε, αν αθροίσουμε το αποτέλεσμα με τις τέσσερις ημέρες που διήρκεσε η χριστουγεννιάτικη έξοδος έχουμε 24 νεκρούς. Δυστυχώς, αυτά τα νούμερα είναι τα αναμενόμενα. Το παράδοξο θα ήταν αν δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο». Οταν τον λόγο πήρε η υπεράσπιση και ο κ. Ποργιώτης ρωτήθηκε αν η αξιόπιστη σήμανση θα συνέβαλε στη μείωση των ατυχημάτων, απάντησε: «Αν βάζαμε το σήμα της επικίνδυνης στροφής σε όλες τις στροφές, τότε θα φθάναμε στην πραγματικά επικίνδυνη και δεν θα δίναμε σημασία. Πρόκειται για τη γνωστή νοοτροπία «δεν βάζουμε και καμιά παραπάνω μη γίνει το ατύχημα και τρέχουμε;»».


Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο συνήγορος υπεράσπισης, κ. Μαδιάς: «Προσπερνάω τα προβλήματα σηματοδότησης των ελληνικών δρόμων και σας ρωτώ κύριε μάρτυρα: τι γίνεται με τη συντήρηση των δρόμων; Θέλω από εσάς μια ειλικρινή απάντηση». Ο κ. Ποργιώτης πήρε βαθιά αναπνοή και είπε: «Προ διετίας, και μάλιστα Πρωτοχρονιά, είχε πέσει ένα αυτοκίνητο στο Φαληρικό Δέλτα και είχαν σκοτωθεί δύο άτομα. Το στηθαίο που είχε σπάσει, αντί να επιδιορθωθεί μέσα σε 24 ώρες, δυστυχώς αποκαταστάθηκε το καλοκαίρι που μας πέρασε. Οσο κι αν φαίνεται όμως απίστευτο, τέτοιου είδους προβλήματα, δηλαδή συντήρησης δρόμων, υπάρχουν και στις ΗΠΑ».


Ο επόμενος μάρτυρας προερχόταν από την πλευρά της υπεράσπισης. Ο κ. Ιωάννης Στ. Παπαδόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνεργάτης του ΕΚΑΒ, έβαλε το χέρι του στο Ευαγγέλιο και ορκίστηκε να πει την αλήθεια. Ο κ. Μαδιάς πήρε τον λόγο και ζήτησε από τον μάρτυρα να σχολιάσει το αφισοκολλημένο μήνυμα: «Ο Αϊ-Βασίλης είναι ένας, γι’ αυτό μην πίνετε όταν οδηγείτε ­ Μια κοινωνική προσφορά του υπουργείου Μεταφορών». Ο καθηγητής χωρίς φόβο αλλά με πάθος είπε: «Θα σταθώ στο χειρότερο σημείο το μηνύματος «μια κοινωνική προσφορά του υπουργείου Μεταφορών»: αυτό που έπρεπε να κάνουν από χρόνια, δηλαδή πρόληψη ατυχημάτων, το παρουσιάζουν ως κοινωνική προσφορά». Σύμφωνα με τον μάρτυρα, τα δυστυχήματα οφείλονται στη νοοτροπία του οδηγού, η οποία είναι ο τρόπος που έχει μάθει να ζει. «Αν κάποιος πιέζει και εξαπατά τους πάντες για να προωθηθεί, τα ίδια θα κάνει στην οδήγηση. Θα προσπερνά παράνομα», τόνισε.


* 2000 παραβιάσεις


Ο συνήγορος υπεράσπισης πέρασε αμέσως στην επόμενη ερώτηση: «Θύμα ή θύτης τελικά ο έλληνας οδηγός; Ακόμη και αν ευθύνεται, όπως υποστηρίζουν κάποιοι, το ερώτημα είναι πώς θα μειωθούν τα τροχαία ατυχήματα». Ο κ. Παπαδόπουλος απάντησε χωρίς δισταγμό: «Για άλλη μία φορά δηλώνω ότι τα τροχαία ατυχήματα δεν πρόκειται να μειωθούν. Το υποστηρίζω εδώ και δέκα χρόνια και πάντα με αποκαλούσαν καταστροφολόγο. Και επιμένω, διότι κανένας υπεύθυνος δεν έχει ποτέ σκεφθεί κάποιον συντελεστή, ικανό να μειώσει τα ατυχήματα, πόσο μάλλον να τον εφαρμόσει. Εχουμε κείμενα του 1986 που θα μπορούσαν να δημοσιευθούν ατόφια σήμερα», τονίζει ο μάρτυρας και συνεχίζει: «Τα πράγματα βρίσκονται εκτός ελέγχου. Οταν σήμερα με δικές μας μετρήσεις σε τρεις διασταυρώσεις (Αλεξάνδρας-Πατησίων, Κηφισίας-Αλεξάνδρας, Μεσογείων-Φειδιππίδου) προκύπτει ότι μέσα σε τέσσερις ώρες περνούν 2.000 αυτοκίνητα παραβιάζοντας τον κόκκινο σηματοδότη, υπολογίστε στη διάρκεια ενός ολόκληρου χρόνου πόσες πιθανότητες σοβαρού ατυχήματος προκύπτουν». Ο κ. Μαδιάς τότε, προτού προλάβει ο μάρτυρας να ολοκληρώσει τη φράση του, έθεσε το επόμενο ερώτημά του: «Τι θα έπρεπε λοιπόν, κατά τη γνώμη σας, να κάνει η πολιτεία, έτσι ώστε να μειωθούν τα τροχαία ατυχήματα;» και η απάντηση: «Το ζήτημα είναι να περιορίζεις τις παραβάσεις. Από τη στιγμή όμως που οι πολιτικοί μας δεν το εφαρμόζουν, δεν μπορούν και να το μεταδώσουν. Παρατηρήστε έναν οποιονδήποτε πολιτικό. Οι περισσότεροι κάθονται στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου χωρίς ζώνη, με τα πόδια σταυροπόδι και με μια εφημερίδα στο χέρι». Και ο μάρτυρας συνέχισε: «Δεν υπάρχει πολιτική βούληση. Και αυτό, γιατί την εξουσία δεν την απασχολεί η πρόληψη των ατυχημάτων. Η εξήγηση είναι απλή: δεν μπορεί να την εκμεταλλευθεί πολιτικά».


* Αμφιβολίες


Οταν ήρθε η στιγμή να απολογηθεί ο κατηγορούμενος, η αγωνία του ήταν έκδηλη: «Παραδέχομαι εν μέρει την ενοχή μου, αλλά θα ήθελα, προτού με καταδικάσετε, να αναρωτηθείτε πολύ σοβαρά αν ευθύνομαι εγώ για τη θλιβερή κατάσταση του ελληνικού οδικού δικτύου ή αν αποτελώ ­ δυστυχώς ­ ένα κομμάτι του μωσαΐκού της αδιαφορίας και της εγκατάλειψης των δρόμων μας. Δεν θα ήθελα να σας κουράσω. Απλώς, να σας υπενθυμίσω ότι στη θέση μου βρέθηκαν πολλοί συμπολίτες μας κατά το παρελθόν, ενώ πρόκειται να βρεθούν και αρκετοί άλλοι στο μέλλον», ήταν η σύντομη απολογία του έλληνα οδηγού.


Μετά την ολοκλήρωση των καταθέσεων των μαρτύρων και από τις δύο πλευρές, ο εισαγγελικός λειτουργός πήρε τον λόγο: «Θα ήθελα να επισημάνω ότι δεν υπάρχουν ούτε μαγικά φρένα αυτοκινήτων ούτε θαυματουργά ελαστικά ούτε οδηγοί με υπεράνθρωπες ιδιότητες, όπως επίσης και αυτοκίνητα που να μπορούν να ανατρέψουν τους νόμους της φύσης. Λαμβάνοντας όλα τα παραπάνω υπόψη, το «δικαστήριο» πρέπει να κρίνει τον κατηγορούμενο έλληνα οδηγό αθώο λόγω αμφιβολιών, οι οποίες προέκυψαν κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας».


* Οι ευθύνες


Μετά τον εισαγγελέα της έδρας, τον λόγο πήρε ο δημόσιος κατήγορος, κ. Σκούρτης, ο οποίος ξεκίνησε την αγόρευσή του λέγοντας: «Κατά την άποψή μας, ο άνθρωπος ευθύνεται κατά ένα 80%. Ο καλός οδηγός δεν βγαίνει να οδηγήσει σε παγωμένο δρόμο ή, αν οδηγήσει, είναι προσεκτικός, δεν τρέχει, δεν φρενάρει απότομα. Το υπόλοιπο 20% των ατυχημάτων οφείλεται στο όχημα και στον δρόμο. Αλλά όσον αφορά το όχημα, πάλι υπεύθυνος είναι ο οδηγός. Ο καλός οδηγός πρέπει να μπορεί να προφυλάξει το κακό όχημα στον άσχημο δρόμο».


Τον τελευταίο λόγο είχε ο συνήγορος υπεράσπισης, κ. Μαδιάς. «Είναι ανεύθυνες και επιπόλαιες οι απόψεις των δήθεν ειδικών που αναφέρουν ότι η κύρια αιτία τροχαίων ατυχημάτων είναι η ταχύτητα. Είναι εξακριβωμένο ότι ακόμη και μια πλαγιομετωπική σύγκρουση με οχήματα που τρέχουν με 55 χλμ. την ώρα μπορεί να αποβεί θανατηφόρα. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να τονίσω ότι η οριζόντια σήμανση στους εθνικούς δρόμους ίσως να ήταν τελικά η λύση στο εθνικό πρόβλημα «τροχαία ατυχήματα». Θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε και στην Ελλάδα το παράδειγμα πολλών ευρωπαϊκών χωρών που θέλουν τις οδηγίες προς τους οδηγούς γραμμένες με μπογιά πάνω στην άσφαλτο».


Το δικαστήριο αποσύρθηκε για να συσκεφθεί. Υστερα από τρία τέταρτα, τα μέλη του δικαστηρίου επέστρεψαν στην έδρα και από «Το Βήμα» του προέδρου ακούστηκε: «Αφού μελέτησε προσεκτικά όλες τις καταθέσεις που προηγήθηκαν αλλά και τα στοιχεία της δικογραφίας, το δικαστήριο κηρύσσει αθώο τον κατηγορούμενο έλληνα οδηγό, λόγω αμφιβολιών που προέκυψαν ως προς την πλήρη ενοχή του κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας».


Ευρωπαϊκή (θλιβερή) πρωτιά


ΥΠΑΡΧΕΙ ένας ευρωπαϊκός δείκτης στον οποίο η Ελλάδα κατέχει (δυστυχώς όμως) την πρωτιά: τα τροχαία δυστυχήματα. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε το γραφείο στατιστικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης (1989-1995), κάθε χρόνο στη χώρα μας αφανίζεται πληθυσμός ίσος με μια ολόκληρη κωμόπολη. Συγκεκριμένα, 2.500 άνθρωποι σκοτώνονται επιτόπου στα ελληνικά ­ εθνικά και μη ­ οδικά δίκτυα και 1.000 περίπου πεθαίνουν λίγο μετά το ατύχημα, αφού προηγουμένως έχουν νοσηλευθεί σε κάποιο νοσοκομείο.