Η κυρία Σοφίκα Χαριτάκη γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι κόρη του Γιώργου και της Βιργινίας Ελευθερουδάκη. Σπούδασε εμπορικά στη Γενεύη, παρακολούθησε τις εργασίες εκδοτικού οίκου στην Αμερική και την οργάνωση σύγχρονου βιβλιοπωλείου με ηλεκτρονικούς υπολογιστές στο Αμβούργο. Είναι διευθύνουσα σύμβουλος, μαζί με την αδελφή της Μαρίνα, του επιχειρηματικού φορέα που διαχειρίζεται τα γνωστά βιβλιοπωλεία «Ελευθερουδάκης». Είναι παντρεμένη και μητέρα δύο παιδιών.
ΤΟ ΟΝΟΜΑ «Ελευθερουδάκης» έχει συνδεθεί με ένα ιστορικό βιβλιοπωλείο, με μία από τις πρώτες ελληνικές εγκυκλοπαίδειες. Ετσι καθώς μιλάμε με την εκπρόσωπο της τρίτης γενιάς της οικογένειας για την πορεία της ιστορικής επωνυμίας στον 21ο αιώνα, με εκπληκτική θέα από το παράθυρό της σχεδόν προς την Ακρόπολη, νιώθουμε ολοζώντανη την Αθήνα με τις ομορφιές και τις ασέλγειες της, καθώς η θέα προς τον μαγευτικό Βράχο κόβεται από ένα «σύγχρονο» οικοδομικό τέρας. Τι κρίμα γι’ αυτή την πόλη… Κάποιοι, ευτυχώς, επιμένουν. Και επενδύουν σε αυτή την ίδια πόλη, κόντρα στις συμβουλές φίλων που λένε ότι μπορείς να χάσεις τα λεφτά σου επενδύοντας σε ένα είδος που το θεωρούν, από τεχνοκρατική άποψη, χαμένη υπόθεση.
Η οικογένεια Ελευθερουδάκη πιστεύει ότι το βιβλίο δεν θα πεθάνει ποτέ και η συνομιλήτριά μας, η κυρία Σοφίκα Ελευθερουδάκη – Χαριτάκη, απορεί με αυτούς που της τηλεφωνούν και τη ρωτούν «τι θα κάνεις το βράδυ» και όταν εκείνη τους απαντά «θα μείνω σπίτι να διαβάσω», της αντιτείνουν: «Μα, είσαι τόσο μόνη;».
Ε, όχι. Μέσα από τα βιβλιοπωλεία τους, μέσα από εκδηλώσεις που έχουν στόχο την προβολή του βιβλίου και την προσέγγιση του παιδιού, η οικογένεια Ελευθερουδάκη θέλει να μεταδώσει το μήνυμα πως βιβλίο δεν σημαίνει μοναξιά, αλλά πολύ καλή παρέα. Γι’ αυτό και επενδύει με τόλμη και πίστη.
Η ιστορία του βιβλιοπωλείου αρχίζει γύρω στο 1898. Ο παππούς Κωνσταντίνος Ελευθερουδάκης άρχισε την καριέρα του βγάζοντας τουριστικές καρτ-ποστάλ, τις οποίες διοχέτευε και στο βιβλιοπωλείο της οδού Ερμού που είχαν ο Αγγλος Μπαρτ και ο Γερμανός Μπεκ. Αρχές του 20ού αιώνα εξαγόρασε το μερίδιο του Αγγλου και έγινε το πρώτο βιβλιοπωλείο «Ελευθερουδάκης». Προχώρησε στην ίδρυση και εκδοτικού οίκου και το 1924 έβγαλε την ιστορική «Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη» που μαζί της μεγάλωσαν χιλιάδες Ελληνόπουλα. Βέβαια, τέτοια εγχειρήματα εκείνη την εποχή δεν ήταν εύκολα. «Η επιχείρηση γονάτισε οικονομικά», διηγείται η κυρία Σοφίκα Χαριτάκη. Εκείνος όμως ήθελε να πλουτίσει τις γνώσεις των Ελλήνων και προχώρησε στον «Βίο των ζώων», στην «Ιστορία του Ελληνικού Εθνους» του Παπαρρηγόπουλου, σε μεταφράσεις έργων μεγάλων ξένων συγγραφέων κλπ.
Ως το 1962 ο παππούς ήταν παρών, οπότε τον διαδέχθηκε ο γιος του Γιώργος, του οποίου η καριέρα του ήταν πολύ σύντομη. Το 1968, σε ηλικία μόλις 49 ετών, πέθανε αφήνοντας μία σύζυγο που ποτέ ως τότε δεν είχε ασχοληθεί με τίποτε έξω από το σπίτι της, και δύο μικρά κορίτσια, τη δεκατριάχρονη Σοφίκα και την οκτάχρονη Μαρίνα. Ο Γιώργος Ελευθερουδάκης είχε συναντήσει πολλές δυσκολίες, καθώς προσπαθούσε να βγάλει το συμπλήρωμα της Εγκυκλοπαίδειας, ένα εγχείρημα καθόλου εύκολο, αλλά και τους έδιωξαν από το μαγαζί της οδού Σταδίου και Καραγιώργη Σερβίας. Επρεπε να βρεθεί νέα στέγη και η κοντινή οδός Νίκης φάνταζε πολύ μακριά και για τους ιδιοκτήτες της φίρμας, αλλά και για την πελατεία, έτσι όπως είχαν ταυτιστεί με το γνωστό σημείο.
«Η οικογένεια αισθάνθηκε ότι πηγαίνει στην άκρη του κόσμου και ας ήταν 100 μέτρα η απόσταση», λέει η κυρία Χαριτάκη. Ο Γιώργος Ελευθερουδάκης ξεκίνησε και το ξενόγλωσσο επιστημονικό τμήμα. Εκτός από τη λογοτεχνία, έφερε και την ξένη επιστημονική γνώση. Επίσης, με την εταιρεία «Σίγγερ» ξεκίνησε τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών μέσα στο βιβλιοπωλείο. «Το μυαλό του ήταν στραμμένο στο καινούργιο και στις αλλαγές», θυμάται η κόρη του. Το υπερβολικό άγχος γι’ αυτό που είχε αναλάβει και γι’ αυτό που θα έπρεπε να κάνει, του προκάλεσε προβλήματα καρδιάς και η ζωή του τερματίστηκε πρόωρα. Η σύζυγός του Βιργινία όμως, μη έχοντας άλλους βιοποριστικούς πόρους, έγινε επιχειρηματίας με την ελπίδα πως κτίζει και το μέλλον των παιδιών της. Οι κόρες της τη θαυμάζουν για το θάρρος της να κολυμπήσει στα βαθιά νερά και να συνεχίσει την επιβολή της φίρμας στην ελληνική αγορά.
Σήμερα, η Βιργινία Ελευθερουδάκη είναι πρόεδρος της εταιρείας και διευθύνουσες σύμβουλοι οι δύο κόρες της, η συνομιλήτριά μας Σοφίκα Χαριτάκη και η Μαρίνα Κουΐκ. Ηδη η τέταρτη γενιά, τα παιδιά των δύο κοριτσιών, μεγαλώνουν με κατεύθυνση προς τη συνέχιση της ιστορίας του οίκου «Ελευθερουδάκη». Η Βιργινία Ελευθερουδάκη… νοικοκύρεψε την επιχείρηση και η κόρη της Σοφίκα πρωτοήρθε κοντά της το 1974, η Μαρίνα αρχές του ’80. «Το άγχος μας ήταν ότι πρέπει να τελειώνουμε γρήγορα με τις σπουδές μας για να έρθουμε να εργαστούμε στην επιχείρηση. Εχω την πικρία ότι δεν μπόρεσα να ασχοληθώ με μεγαλύτερο κύκλο σπουδών, αλλά δεν μου αρέσει να μετανιώνω για πολλά πράγματα. Η πρώτη δουλειά που ανέλαβα ήταν μια γραμματειακή θέση. Επαιρνα μισθό 3.000 δρχ. τον μήνα. Καθώς είχα στέγη και τροφή από την οικογένεια μου, θυμάμαι με νοσταλγία πόσα πράγματα μπορούσα να κάνω με αυτές τις 3.000! Εβγαινα έξω, πήγαινα σινεμά, ψώνιζα ρούχα και μου έμεναν κιόλας. Στη συνέχεια εργάστηκα σε ένα δισκοπωλείο που είχαμε δημιουργήσει στον Πύργο Αθηνών. Εμεινα δύο χρόνια, κι εκεί ήμουν μόνη. Δεν υπήρχε η μητέρα να συμβουλεύει. Ετσι, έμαθα την καθημερινότητα της πώλησης», λέει η κυρία Χαριτάκη.
Από το 1989 η παρουσία των κοριτσιών έγινε ουσιαστική στην επιχείρηση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η μητέρα έμεινε σπίτι. Η επιχειρηματική δράση την κατέκτησε! «Ενα βιβλιοπωλείο στον 21ο αιώνα πρέπει να βρει τρόπους να κρατήσει το βιβλίο στο προσκήνιο. Μας λένε ότι ο κυβερνοχώρος, τα CD ROM, θα καλύψουν τα ενδιαφέροντα των νέων ανθρώπων. Οτι το βιβλίο θα καταργηθεί. Οτι θα φοράμε ένα είδους κράνους που θα μας μεταφέρει τις γνώσεις. Αυτά είναι η αγωνία μου. Δεν πιστεύω όμως ότι θα σταματήσει ο άνθρωπος να γυρίζει σελίδες. Το βιβλίο το ζεις. Πιστεύω πως όσο βγαίνουν καλά βιβλία ο κόσμος θα τα αγοράζει. Με αυτή την πεποίθηση ελπίζω, χωρίς να παραγνωρίζω πως ο αυξανόμενος ελεύθερος χρόνος έχει πολλούς ηλεκτρονικούς και τεχνολογικούς ανταγωνιστές», εξηγεί η συνομιλήτριά μας. Η κυρία Χαριτάκη πιστεύει πως η ίδρυση του μεγάλου βιβλιοπωλείου στην οδό Πανεπιστημίου έδωσε ώθηση στο βιβλίο, κόντρα σε αυτούς που τους «κατηγόρησαν» ότι φτιάχνουν ένα σουπερμάρκετ βιβλίων και ότι πρέπει να αφήσουν τον κόσμο να ψάχνει το βιβλίο μέσα από σκόνες! Εκείνες όμως αποφάσισαν να δώσουν στους Αθηναίους έναν ευχάριστο χώρο όπου θα μπορούν να περάσουν μέρος του χρόνου τους συντροφιά με τον κόσμο της γνώσης. Η ανταπόκριση του κοινού έδειξε ότι δεν έκαναν λάθος.
«Δεν είναι τόσο επικερδές το βιβλίο, όσο άλλες δουλειές», λέει. «Και τα παιδιά μου και άλλοι νέοι άνθρωποι πιστεύω ότι πρέπει να ασχοληθούν στον χώρο». Δεν αποκλείει την επαναδραστηριοποίηση και του εκδοτικού οίκου, ενώ θα ήθελε να ανανεωθεί και η Εγκυκλοπαίδεια. Υπάρχουν προτάσεις να βγει και σε CD ROM. «Για να βγάλεις όμως», διευκρινίζει «μία «Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη» και να είσαι περήφανη γι’ αυτή, χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια και πολλά χρήματα. Δεν κρύβω πως με φοβίζει. Δεν θα ήθελα και η δική μου γενιά να γονατίσει οικονομικά εξαιτίας μιας τέτοιας προσπάθειας…».
