Ψάχνουν λύση για τον σκόπελο του Συντάγματος

Λίγες ημέρες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής Ευρωπαϊκής Ενωσης – Δυτικών Βαλκανίων στις 17 Μαΐου στη Σόφια της Βουλγαρίας, η έλευση του Μάθιου Νίμιτς στην Ελλάδα και οι συνομιλίες που επρόκειτο να έχει το πρωί του Σαββάτου 12 Μαΐου με τους Νίκο Κοτζιά και Νίκολα Ντιμιτρόφ χαρακτηρίζονταν από διπλωματικές πηγές ως ιδιαίτερα σημαντικές. Οι ίδιες πηγές σημείωναν ότι η πρόοδος που έχει επιτευχθεί είναι πολύ σημαντική και ότι όλοι έχουν πλέον εστιάσει στην αναζήτηση λύσεων για να ξεπεραστεί η δυσκολία στην αλλαγή της εσωτερικής ονομασίας της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (πΓΔΜ).

Σε δηλώσεις του στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε ο κ. Κοτζιάς μετά το πέρας των εργασιών της Υπουργικής Συνάντησης των χωρών του Βίσεγκραντ (V4), των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων (πλην της Σερβίας που λόγω της παρουσίας του υπουργού Εξωτερικών του Κοσόβου δεν παραβρέθηκε), των χωρών των Βαλκανίων που είναι μέλη της ΕΕ και της Κύπρου, ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών επανέλαβε (το απόγευμα της Παρασκευής 11 Μαΐου), ερωτηθείς σχετικά έπειτα από την εμφάνιση σχετικών δημοσιευμάτων, ότι δεν κινείται με βάση χρονοδιαγράμματα ενός, δύο ή τριών ετών.

Λίγο αργότερα, ο σκοπιανός ομόλογός του Νίκολα Ντιμιτρόφ παραδέχθηκε ότι οι δύο πλευρές βρίσκονται σε μια ευαίσθητη φάση των διαπραγματεύσεων. Οπως σημείωσε, το χρονοδιάγραμμα των συνομιλιών καθορίζεται από μια σειρά παραγόντων, εκ των οποίων ο σημαντικότερος είναι, κατά τη δική του άποψη, το χρονοδιάγραμμα σε σχέση με την ΕΕ –εννοώντας προφανώς την ελπίδα της πΓΔΜ ότι θα μπορούσε να λάβει ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων μέχρι τα τέλη Ιουνίου. Κατά κάποιον τρόπο «υποβάθμισε» το χρονοδιάγραμμα του ΝΑΤΟ και της Συνόδου Κορυφής της Συμμαχίας τον Ιούλιο, ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί στους εκλογικούς κύκλους και στις δύο χώρες, οι οποίοι δεν είναι προκαθορισμένοι. Αλλωστε, παρά τις δημόσιες διαβεβαιώσεις της Αθήνας, δεν είναι ξεκάθαρο αν οι εθνικές εκλογές θα διεξαχθούν εντός του 2019 ή νωρίτερα, εντός του 2018, ενώ και την πΓΔΜ είναι προγραμματισμένες προεδρικές εκλογές πιθανότατα κάποια στιγμή τον Μάρτιο του 2019.

Σε ό,τι αφορά τις υπόλοιπες εργασίες της Υπουργικής Συνάντησης του Σουνίου, ο κ. Κοτζιάς σημείωσε στην εναρκτήρια ομιλία του ότι η ΕΕ θα πρέπει να πάψει να επικεντρώνεται σε μνημόνια, κυρώσεις ή εμπάργκο και να γίνει πιο ενωμένη, πιο δημοκρατική και πιο κοινωνικά δίκαιη. Η ελληνική πλευρά θεωρεί, όπως τόνισε ο κ. Κοτζιάς, ότι η αρχή της επικουρικότητας πρέπει να γίνει σεβαστή ώστε να αποφευχθούν οι αντιθέσεις Βόρειας και Νότιας Ευρώπης, Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης, μεγάλων και μικρών κρατών. Παράλληλα, ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών τάχθηκε καθαρά εναντίον των ιδεών περί «πολλών ταχυτήτων», οι οποίες διακινούνται με σκοπό όσα κράτη-μέλη πιστεύουν ότι μπορούν να προχωρήσουν ταχύτερα να το πράξουν. Οπως πρόσθεσε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, προτάσεις δεν μπορούν να υποβάλλουν μόνο τα μεγάλα κράτη και η Κομισιόν.

Τρία ήταν τα θέματα γύρω από τα οποία κινήθηκε η συζήτηση. Πρώτον, το μέλλον της Ευρώπης και οι ιδέες που κυκλοφορούν για μια νέα θεσμική αρχιτεκτονική. Δεύτερον, η περαιτέρω διεύρυνση, με βάση και τη συζήτηση που ξεκίνησε έπειτα από τις πρόσφατες προτάσεις της Κομισιόν. Τρίτον, η ενεργειακή συνεργασία, ένας τομέας που μπορεί να είναι ιδιαίτερα επωφελής για την ανάδειξη του ρόλου της Ελλάδος στην περιοχή. Σύμφωνα με τον κ. Κοτζιά, η ισχύς της ΕΕ δεν βρίσκεται στη μονολιθικότητα αλλά στην ποικιλία, στη διαφορετικότητα, στον πλούτο των εθνών και των μελών της. Ο ίδιος έθεσε μία σειρά ερωτημάτων σε σχέση με το μέλλον της Ευρώπης. Μείζον ζήτημα είναι ποια ισορροπία θα διαμορφωθεί μεταξύ των κοινοτικών οργάνων και των εθνών-κρατών. Συνδυαστικά με αυτό, ο κ. Κοτζιάς διερωτήθηκε πώς θα διαμορφωθεί η σχέση διεύρυνσης και εμβάθυνσης. Ενα από τα θέματα που φαίνεται ότι απασχολεί ιδιαίτερα την Αθήνα είναι οι ιδέες αλλαγής της μορφής της Επιτροπής, π.χ. μέσω της μείωσης του αριθμού των επιτρόπων. Αναφορικά με τις ιδέες που έχει καταθέσει για τη μεταρρύθμιση της ΕΕ ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο κ. Κοτζιάς εμφανίστηκε αρνητικός στη θέσπιση ενός διακριτού προϋπολογισμού για τα κράτη της ευρωζώνης.