«Φρένο» Ευρωπαίων στην καθαρή έξοδο τον Αύγουστο

Μετά τη συμφωνία για την ανά τρίμηνο επιθεώρηση της ελληνικής οικονομίας από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, όπως ομολόγησε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, οι Ευρωπαίοι ζητούν να υπάρχει «ρήτρα αιρεσιμότητας» στα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους που βρίσκονται στο τραπέζι και θα ισχύσουν μετά τον Αύγουστο του 2018.

Αυτό σημαίνει ότι τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος θα ανακοινωθούν και θα ξεκινήσει η εφαρμογή τους από τον ESM αλλά, αν στον πρώτο ή στους επόμενους ελέγχους διαπιστωθεί από τους θεσμούς ότι η Ελλάδα βγήκε από τις «ράγες» των όσων έχουν συμφωνηθεί για τη μεταμνημονιακή περίοδο, θα έχουν το δικαίωμα να τα παγώσουν με απόφαση του Eurogroup.

Την ίδια στιγμή ο υπουργός Οικονομικών, ο οποίος έχει πάρει τα μηνύματα από τους Ευρωπαίους ότι η «καθαρή έξοδος» δεν θα είναι και τόσο… «καθαρή», όσο μάλιστα αναπτύσσεται η (προεκλογική κατά πολλούς) ρητορική περί ακύρωσης μέτρων όπως η μείωση των συντάξεων τον Ιανουάριο και η εδώ και τώρα αύξηση του κατώτατου μισθού, έσπευσε να δηλώσει μέσω του «Κόκκινου»:

«Η θέση της κυβέρνησης απέναντι στα αιτήματα να μην εφαρμοστούν οι περικοπές επειδή έχουμε πιάσει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα είναι ότι «ακούμε αυτό που λέτε, αλλά δεν είναι η ώρα για αυτή τη συζήτηση». Εμείς είμαστε στοχοπροσηλωμένοι, που έλεγαν οι παλιοί κομμουνιστές, να τελειώσει η τέταρτη αξιολόγηση, να έχουμε τη συμφωνία για τη μεταμνημονιακή παρακολούθηση, να έχουμε το θέμα για τη λύση για το χρέος και να μπορούμε να προχωρήσουμε και να σχεδιάσουμε μετά. Κάθε πράγμα στην ώρα του».

Για τη μεταμνημονιακή εποπτεία διευκρίνισε: «Οι Ευρωπαίοι θέλουν μια επιτήρηση. Σε εμάς μπορεί να είναι λίγο πιο αυξημένη από ό,τι στην Πορτογαλία και στην Ιρλανδία και στην Κύπρο –το είπα με ειλικρίνεια –γιατί βγαίνεις από ένα πρόγραμμα και θέλουν να κοιτάξουν ότι δεν θα υπάρξει εκτροχιασμός και να χρειαστεί να ξαναμπείς μέσα σε αυτό το πρόγραμμα.

Το νέο αυτό τοπίο, οι όροι και οι διαβεβαιώσεις για τη μεταμνημονιακή περίοδο, διαμορφώνεται μετά και τις αναπάντεχες για την κυβέρνηση προβλέψεις της Eurostat ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το 2019 θα κινηθεί στο 1,9% (από 1,4% εφέτος), καθώς όλοι διαπιστώνουν ότι η υπερφορολόγηση, η καθυστέρηση αποπληρωμής των οφειλών του Δημοσίου σε ιδιώτες και η έλλειψη ρευστότητας έχουν δημιουργήσει συνθήκες ασφυξίας σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Την κατάσταση περιέγραψε η ΝΔ διά του τομεάρχη Χρήστου Σταϊκούρα, ο οποίος δήλωσε: «Η κυβέρνηση συνεχίζει να στερεί πολύτιμη ρευστότητα από την αγορά οδηγώντας σε ασφυξία την πραγματική οικονομία. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου αυξήθηκαν και τον Μάρτιο, παρά την πρόσφατη εκταμίευση της δόσης, απόδειξη ότι δημιουργούνται συνεχώς νέες ανεξόφλητες υποχρεώσεις του κράτους προς τον ιδιωτικό τομέα.

To πλέον ανησυχητικό είναι ότι ούτε μέσω του σχεδίου αναπτυξιακής στρατηγικής που κατέθεσε ο κ. Τσακαλώτος στο Eurogroup δεν προκύπτουν οι πολιτικές εκείνες που θα οδηγούσαν την οικονομία σε επιταχυνόμενους ρυθμούς ανάπτυξης. Οπως σχολιάζουν αξιόπιστες πηγές, «η ουσία του σχεδίου είναι ότι μπορεί να βρίσκεται στον σωστό δρόμο αλλά είναι αόριστο».

Από τους επτά τομείς που επέλεξε ο κ. Τσακαλώτος –μεταφορές, ενέργεια, ναυτιλία, αγροτικός τομέας, βιομηχανία, φάρμακο, τουρισμός –απουσιάζουν τα logistics, που θεωρείται τομέας αιχμής για την ελληνική οικονομία.

Το κυριότερο είναι ότι δεν υπάρχουν χρονοδιαγράμματα και συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, όπως δεν υπάρχουν συγκεκριμένες ποσοτικοποιημένες αναφορές στη χρηματοδότηση.

Το νέο στοιχείο στη διαπραγμάτευση με τους δανειστές για την οικονομία που συνεχίζεται πυρετωδώς στο παρασκήνιο είναι η «ρήτρα αιρεσιμότητας» για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους.

Οπως σημειώνουν μιλώντας προς «Το Βήμα» αξιόπιστες ευρωπαϊκές πηγές, όταν ο Πιερ Μοσκοβισί μίλησε για τον «ημιαυτόματο» μηχανισμό ελάφρυσνης του χρέους είχε ήδη βάλει στο τραπέζι πρόταση να υπάρχει ένα «φρένο» που θα διακόπτει το πρόγραμμα όταν οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης κρίνουν ότι η Ελλάδα αθετεί τις υποχρεώσεις που θα αναλάβει για τη μεταμνημονιακή περίοδο.

Δηλαδή τα πράγματα αντιστρέφονται. Τα μέτρα ελάφρυνσης θα ανακοινωθούν και θα ισχύσουν αμέσως (τον Αύγουστο του 2018), αλλά αν διαπιστωθεί από τους θεσμούς ότι η Ελλάδα παρεκκλίνει, τότε οι υπουργοί Οικονομικών θα έχουν το δικαίωμα να διακόψουν την εφαρμογή του προγράμματος ελάφρυνσης του χρέους.

Η τελευταία πρόταση που έπεσε στο τραπέζι είναι να δοθούν όλα τα αδιάθετα κεφάλαια του τρίτου προγράμματος (περί τα 28 δισ. ευρώ) στην Ελλάδα για την εξαγορά «ακριβού χρέους».

Η πρόταση είναι να αναλάβει ο ESM την ενεργή διαχείριση του ελληνικού χρέους εξοφλώντας κατά προτεραιότητα τα διακρατικά δάνεια του πρώτου μνημονίου και τις οφειλές της Ελλάδας στο ΔΝΤ που έχουν υψηλό επιτόκιο.