Από το «go back, κυρία Μέρκελ» στο «go back, κύριε Τσίπρα»

Η Λέσβος, και συγκεκριμένα η πόλη της Μυτιλήνης, ήταν ο τόπος από τον οποίο ο Αλέξης Τσίπρας είχε αναφωνήσει στις 2 Μαΐου 2014 το περιβόητο «go back, κυρία Μέρκελ, go back. κύριε Σόιμπλε, go back, κυρίες και κύριοι της συντηρητικής νομενκλατούρας της Ευρώπης, go back, κύριοι της τρόικας, η Ελλάδα δεν είναι πειραματόζωο».

Το πλήθος τον επευφημούσε και λίγες εβδομάδες αργότερα ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις ευρωεκλογές.

Λίγες εβδομάδες ύστερα και από τη δεύτερη νίκη του στις εθνικές εκλογέςτον Σεπτέμβριο του 2015 ο κ. Τσίπρας είχε κάνει δηλώσεις σε μια συνέντευξη Τύπου με τον τότε πολιτικό του φίλο Φρανσουά Ολάντ. Στο φόντο είχαν τη γνωστή φωτογραφία με τις τρεις γυναίκες οι οποίες τάιζαν με το μπιμπερό ένα προσφυγόπουλο. Ηταν γυναίκες της Λέσβου και ο κ. Τσίπρας είχε ακόμη τη δυνατότητα να τις εκμεταλλευθεί επικοινωνιακά… Το νησί ήταν ένα από τα εκλογικά προπύργια του ΣΥΡΙΖΑ στις αναμετρήσεις του 2015. Τον Ιανουάριο, με την ορμή της επέλασης προς την εξουσία, το κόμμα είχε συγκεντρώσει στη Λέσβο ποσοστό 32,94%. Τον Σεπτέμβριο είχε υποστεί τη λογική φθορά από το σοκ των capital controls και της καταστροφικής διαπραγμάτευσης, όμως είχε διατηρήσει μια δύναμη της τάξης του 29,02%.

Σήμερα ο κ. Τσίπρας είναι στη Λέσβο (και στα περισσότερα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου) λίγο-πολύ persona non grata. Η πόλη της Μυτιλήνης τον υποδέχθηκε την προηγούμενη Πέμπτη με κατεβασμένα ρολά στα καταστήματα και στα περίπτερα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για όλα. Για τη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος, για τον οικονομικό στραγγαλισμό μέσω του ΦΠΑ, για όλες τις διαψεύσεις όλων των προσδοκιών.

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας και εν όψει της ομιλίας του στο τοπικό περιφερειακό συνέδριο, στην πλατεία της Μυτιλήνης το συγκεντρωμένο πλήθος δεν ήταν λίγο. Ηταν περίπου όσο και στις ηρωικές ομιλίες του 2014-2015. Ωστόσο ο κ. Τσίπρας δεν πραγματοποίησε καμία ομιλία σε ανοιχτή συγκέντρωση. Το πλήθος ήταν εκεί για να διαμαρτυρηθεί και να τον αποδοκιμάσει. Εξ ου και η πρωτοφανής κινητοποίηση αστυνομικών δυνάμεων, ΜΑΤ και Λιμενικού Σώματος για την προστασία του Πρωθυπουργού.

Η εικόνα της Λέσβου είναι ένα σαφές δείγμα μαζικής και δημόσιας αποδοκιμασίας της κυβέρνησης και του ίδιου του κ. Τσίπρα, σε μια κομβική στιγμή και όσο οι εκλογές ούτως ή άλλως πλησιάζουν. Και γι’ αυτόν τον λόγο προκάλεσε μεγάλη ανησυχία στο Μέγαρο Μαξίμου και στα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ.

Τις προηγούμενες εβδομάδες ο προπαγανδιστικός μηχανισμός της κυβέρνησης είχε επιχειρήσει να καλλιεργήσει την εντύπωση ότι το νησί έχει μετατραπεί περίπου σε άντρο της Χρυσής Αυγής. Πλην όμως η έρημη πόλη την Πέμπτη το πρωί και η συγκέντρωση διαμαρτυρίας το απόγευμα φανέρωσαν ότι η δυσαρέσκεια για την κυβέρνηση υπερβαίνει την εύκολη ακροδεξιά «δικαιολογία».

Η ατμόσφαιρα αυτή αντικατοπτρίζει τη συνθήκη με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπος ο Πρωθυπουργός.

Ο κ. Τσίπρας είχε ως τώρα βασιστεί στην υπέρτατη φιλοδοξία του να είναι εκείνος ο οποίος θα έχει την ευκαιρία να διακηρύξει το τέλος των μνημονίων. Πέραν του ότι είναι αμφίβολο αν θα κατορθώσει να κάνει έστω και αυτό, είναι πλέον φανερό πως βρίσκεται αντιμέτωπος με τα επίχειρα της πολιτικής που έχει υπηρετήσει. Κανένας και πουθενά δεν είναι διατεθειμένος να ακούσει τέτοιου είδους διακηρύξεις και η αποδόμηση της ρητορικής γίνεται άμα τη διατυπώσει.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, στο Μέγαρο Μαξίμου αναζητούνται αναπροσαρμογή στρατηγικής και μια νέα τακτική, η οποία να είναι δυνατόν να υπηρετηθεί ως τις εκλογές. Διαισθανόμενη η ομάδα περί τον Πρωθυπουργό ότι καμία από τις φιλόδοξες εξαγγελίες της δεν συμπίπτει με τις διαθέσεις των δανειστών, έχει αρχίσει να μελετά εναλλακτικά σενάρια.

Δεδομένου ότι ούτε καθαρή έξοδος διαφαίνεται, ούτε λύση για το χρέος χωρίς δεσμεύεις και πολιτικό κόστος, ούτε αυξήσεις κατώτατου μισθού, ούτε αποφυγή περαιτέρω περικοπών στις συντάξεις, τα ζητούμενα είναι δύο και «καυτά»: α) ποιος είναι ο προσφορότερος χρόνος για την προσφυγή στις κάλπες και β) υπό ποίες συνθήκες.Το δεύτερο έχει ήδη απαντηθεί.

Ασκήσεις επί χάρτου με τρία σενάρια για τις εκλογές

Ο χρόνος των εκλογών – για τις οποίες πλέον μιλούν και κορυφαία στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις – είναι ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος του κ. Τσίπρα.Στις ασκήσεις επί χάρτου της Ηρώδου Αττικού υπάρχουν τρία σενάρια – όλα με κενά και αβεβαιότητες:
˜
Εκλογικός αιφνιδιασμός πριν από το καλοκαίρι. Κάτι τέτοιο θα βασιζόταν στη διαφαινόμενη ματαίωση των προσδοκιών για αίσιο τέλος της μνημονιακής περιπέτειας, της συζήτησης για το χρέος και της αναβολής των περικοπών συντάξεων το 2019 και ως εκ τούτου στη λογική της διεκδίκησης νωπής εντολής για νέα διαπραγμάτευση. Στις παραμέτρους υπέρ αυτής της επιλογής βαραίνει η ελπίδα ότι σε αυτό το διάστημα θα μπορούσε να συντηρηθεί η πολεμική ρητορική κατά του «κατεστημένου», το οποίο πολεμά και υπονομεύει την κυβέρνηση της Αριστεράς, κάτι το οποίο θα μπορούσε να εγγυηθεί ένα αξιοπρεπές εκλογικό αποτέλεσμα. Επιπλέον, αυτό το σενάριο διευκολύνει τη δυνατότητα του κ. Τσίπρα να πετάξει την «καυτή πατάτα» στον Κυριάκο Μητσοτάκη.
˜
Εκλογές το φθινόπωρο. Προϋποθέτει μια στοιχειωδώς θετική έκβαση των συζητήσεων με τους δανειστές, η οποία αυτή την περίοδο δεν μπορεί να θεωρείται σίγουρη. Σε μια τέτοια εκδοχή κάποιοι εντός του ΣΥΡΙΖΑ επιμένουν ότι παρέχεται επαρκής χρόνος για μια πλαγιοκόπηση του χώρου του ΠαΣοΚ-ΚΙΝΑΛ, με την επίφαση της «δημοκρατικής συμμαχίας» απέναντι στη ΝΔ. Τις τελευταίες εβδομάδες ωστόσο οι πιθανότητες παρέλκυσης της Φώφης Γεννηματά σε μια τέτοια συζήτηση έχουν εξανεμιστεί.
˜
Εξάντληση κάθε περιθωρίου και διερεύνηση των δυνατοτήτων διεξαγωγής είτε διπλών εκλογών τον Μάιο του 2019, ταυτοχρόνως με τις ευρωεκλογές, είτε τριπλών τον Οκτώβριο του 2019, ταυτοχρόνως με τις δημοτικές και περιφερειακές. Υπό τις παρούσες συνθήκες το σενάριο αυτό είναι εκείνο με τις περισσότερες αβεβαιότητες για την κυβέρνηση. Αφενός επειδή οι κοινωνικές αντιδράσεις είναι άγνωστο ποια μορφή μπορεί να έχουν προσλάβει ως τότε, αφετέρου επειδή μια τέτοια επιλογή δεν προσφέρει καμία βεβαιότητα για συγκράτηση αξιοπρεπών εκλογικών ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς σε αυτή την περίπτωση οι κάλπες θα πρέπει να στηθούν αφότου η κυβέρνηση θα έχει περικόψει εκ νέου συντάξεις και αποδοχές…