Η μορφή του νέου ονόματος και η δυνατότητα της μετάφρασής του σε άλλες γλώσσες (ιδιαίτερα στις επίσημες γλώσσες των Ηνωμένων Εθνών) φαίνεται ότι έχουν μεταβληθεί σε «αγκάθια» των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ελλάδος και πΓΔΜ, όπως προέκυψε από τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν οι Νίκος Κοτζιάς και Νίκολα Ντιμιτρόφ την Παρασκευή το μεσημέρι. Απαντώντας σε ερώτηση του «Βήματος» για το κατά πόσο θα δεχόταν ένα ενιαίο όνομα (π.χ. Gornamakedonija), ο κ. Ντιμιτρόφ ανέδειξε ότι υπάρχει χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών σε αυτό, ενώ παράλληλα πρόσθεσε ότι ήδη σήμερα, που επικρατεί το προσωρινό όνομα στα Ηνωμένα Εθνη, υπάρχει μετάφραση αυτής της ονομασίας στις επίσημες γλώσσες του διεθνούς οργανισμού.
Διαφωνίες ουσίας
Αυτό σημαίνει ότι η σκοπιανή πλευρά έχει σοβαρό πρόβλημα να αποδεχθεί ένα αμετάφραστο όνομα (στη σλαβική γλώσσα), κάτι που δημοσίως έχει δηλώσει ότι επιθυμεί και επιδιώκει η Αθήνα. Την ίδια στιγμή, ο κ. Κοτζιάς τόνισε ότι ο λόγος που η ελληνική κυβέρνηση επιθυμεί να υπάρξει συνταγματική αλλαγή ως εγγύηση για τις ελληνικές ευαισθησίες εδράζεται στη θέση ότι υπάρχουν ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες θεωρούν ότι το εθνικό Σύνταγμα υπερτερεί του διεθνούς και ευρωπαϊκού Δικαίου (όπως η Γερμανία), άρα θα ήταν καλύτερο να υπάρχουν πρόσθετες εγγυήσεις.
«Πιστεύουμε σε έναν έντιμο συμβιβασμό, όχι σάπιο, που θα κερδίσουν και οι δύο πλευρές και δεν πρόκειται να υπάρξει χαμένος… Παίρνεις το κύριο για σένα, δίνεις το κύριο και για τον άλλον, σε αυτόν τον συμβιβασμό δεν μπορείς να τα πάρεις όλα όσα έχεις στον νου σου…» εξήγησε ο έλληνας υπουργός.
«Αν γίνει ένα μικρό βήμα, τα πάντα μπορούν να μετατοπιστούν. Προσπαθούμε να οικοδομήσουμε μέτρα εμπιστοσύνης, νομίζω ότι και ο «Νίκος» έχει πραγματική επιθυμία για λύση, που δεν θα υποτιμήσει καμία πλευρά και θα ανοίξει τις θύρες του μέλλοντος» ανέφερε από την πλευρά του ο κ. Ντιμιτρόφ.
Ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών θα ήθελε να συνδυάσει τον υψηλό συμβολισμό της επίσκεψής του στα Σκόπια, η οποία ολοκληρώθηκε χθες το απόγευμα, με μια ουσιαστική πρόοδο στις συνομιλίες για το ονοματολογικό. Είναι λογικό όμως ότι το αποτέλεσμα αυτής της δύσκολης ισορροπίας θα γίνει περισσότερο αντιληπτό της επόμενες ημέρες και πιθανότατα μετά την προγραμματισμένη συνάντηση που θα έχουν ο κ. Κοτζιάς και ο κ. Ντιμιτρόφ με τον Μάθιου Νίμιτς, τον ειδικό απεσταλμένο του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, στις 30 Μαρτίου, στη Βιέννη.
Κινήσεις συμβολισμού
Η αεροπορική μετάβαση του ελληνικού κυβερνητικού αεροσκάφους στα Διεθνές Αεροδρόμιο των Σκοπίων, στην πρώτη επίσημη πτήση μετά τη μετονομασία του αεροδρομίου από «Μέγας Αλέξανδρος» (μία από τις αρχαιολατρικές εμπνεύσεις του πρώην πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι) είχε αναμφίβολα υψηλό συμβολισμό. Τα δύσκολα θέματα όμως βρέθηκαν με έμφαση στο τραπέζι των συνομιλιών όπου οι δύο πλευρές συζητούσαν, για πρώτη φορά, επί εγγράφων προτάσεων. Η αρχή έγινε με το δείπνο εργασίας που είχαν το βράδυ της Πέμπτης οι κ.κ. Κοτζιάς και Ντιμιτρόφ (στο δεύτερο τραπέζι κάθισαν οι επικεφαλής των διπλωματικών γραφείων των δύο υπουργών).
Ο κ. Κοτζιάς έστειλε πρώτος την πρότασή του, η οποία, όπως έχει περιγράψει, είναι ολιστική (περιλαμβάνει δηλαδή τόσο τις θέσεις της Αθήνας για το ονοματολογικό, όσο επίσης για τον αλυτρωτισμό και τη μελλοντική μορφή των διμερών σχέσεων). Η σκοπιανή κυβέρνηση, αφού μελέτησε αυτές τις προτάσεις, κατέθεσε τις δικές της θέσεις σε ένα κείμενο 5 σελίδων το απόγευμα της περασμένης Τρίτης 20 Μαρτίου.
Ο κ. Νίκολα Ντιμιτρόφ δεν απέφυγε να δηλώσει αμέσως μετά ότι υπάρχουν διαφορές στις θέσεις των δύο πλευρών, επεσήμανε όμως παράλληλα ότι μπορεί να βρεθεί λύση στην εκκρεμότητα. Στο επίκεντρο της διαφωνίας φαίνεται ότι βρίσκεται η αναγκαιότητα ή μη αλλαγής του Συντάγματος της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (πΓΔΜ). Το σημείο αυτό είναι καίριο τόσο για την Αθήνα όσο και για τα Σκόπια. Η μεν Αθήνα ζητεί εγγυήσεις ότι δεν θα εμφανιστεί μελλοντικά μια κυβέρνηση που θα μεταβάλει τα συμφωνηθέντα.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
