Μακεδονικοί τριγμοί στην Αθήνα

Είκοσι πέντε χρόνια διαπραγματεύσεων για το Μακεδονικό δεν ήταν αρκετά για να κατευνάσουν τα πάθη γύρω από το ονοματολογικό. Το ζήτημα αυτό εξακολουθεί να ρηγματώνει το πολιτικό σύστημα και δεν αποκλείεται να γίνει καταλύτης εξελίξεων. Ακόμη και αν δεν λυθεί τόσο εύκολα και γρήγορα όσο αφήνει να εννοηθεί το υπουργείο Εξωτερικών, ήδη προκαλεί διαιρέσεις και ανακατανέμει συμμαχίες με έναν τρόπο που είναι δύσκολο να ανιχνευθεί πριν από την κάλπη.

Παρότι υπάρχει έντονη κινητικότητα, ενδιαφέρον του ξένου παράγοντα και της κυβέρνησης της πΓΔΜ, οι διαρκείς μετατοπίσεις του Πάνου Καμμένου, ο οποίος πότε δηλώνει ότι εμπιστεύεται τον Νίκο Κοτζιά και πότε ότι θα αποδεχόταν σλαβικούς όρους «όπως Βαρντάρσκα, που δεν θα περιέχουν τον όρο Μακεδονία», δεν βοηθούν τη διαπραγμάτευση. Βοηθούν όμως τα εκλογικά σενάρια σε αυτή την παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, στην οποία υπάρχει μόνο ένας καθορισμένος σταθμός. Στις Βρυξέλλες όρισαν την ημερομηνία των ευρωεκλογών: 26 Μαΐου 2019. Τότε θα στηθούν αναπόφευκτα κάλπες, και το ερώτημα πλέον είναι αν οι εθνικές εκλογές θα γίνουν ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές ή αν θα προηγηθούν.

Δεν είναι μόνο τα ελληνικά πολιτικά κόμματα που προετοιμάζονται για όλα τα ενδεχόμενα. Πρεσβείες σημαντικών ευρωπαϊκών κρατών ζητούν όλο και συχνότερα λεπτομερή ενημέρωση από υψηλόβαθμα στελέχη της ΝΔ για το κυβερνητικό τους πρόγραμμα. Και προειδοποιούν ότι το υβριδικό πρόγραμμα που συζητείται να τεθεί σε εφαρμογή μετά τη λήξη του τρίτου Μνημονίου θα έχει πολύ αυστηρές προϋποθέσεις ώστε να διασφαλιστεί ότι οι επόμενες κυβερνήσεις δεν θα επιστρέψουν στην προ κρίσης ασυδοσία. Αυτές οι προϋποθέσεις μπορεί να συνθέσουν το «απευκταίο», σύμφωνα με κεντρικό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, σενάριο που ενδέχεται να μεταθέσει την ημερομηνία των εκλογών εντός του 2018. Από την αποσπασματική ενημέρωση που υπάρχει στην Ελλάδα σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για το Μακεδονικό, φαίνεται ότι κάποια συμφωνία για το ονοματολογικό είναι πιο εύκολο να γίνει, αλλά για τα υπόλοιπα, δηλαδή το erga omnes, κοινή χρήση έναντι όλων, και τα παράγωγα ζητήματα, όπως είναι η εθνικότητα, η γλώσσα, τα διαβατήρια, μοιάζει πολύ πιο δύσκολο να υπάρξει συμβιβασμός. Ενδεικτικό της δυσκολίας είναι ότι για να ψηφιστεί το erga omnes από τη Βουλή των Σκοπίων χρειάζονται 80 από τους 120 βουλευτές. Πενήντα ένας βουλευτές ανήκουν στη σκληρή εθνικιστική αντιπολίτευση. Αυτός είναι ο λόγος που στη γειτονική χώρα μιλούν για δημοψήφισμα, το οποίο όμως εκτιμάται ότι θα προκαλέσει εκλογές που είναι πολύ πιθανό να αλλάξουν τον συσχετισμό δυνάμεων.

Σύμφωνα με το θεώρημα του κ. Κοτζιά, η Ελλάδα θα πρέπει να εκμεταλλευτεί το ευνοϊκό μομέντουμ που δημιούργησε η μετριοπαθής κυβέρνηση Ζάεφ και να λύσει το Μακεδονικό αλλά και το Αλβανικό, ώστε το διπλωματικό κεφάλαιο της Ελλάδας να επικεντρωθεί στις σχέσεις μας με την Τουρκία. Ομως τόσο οι χειρισμοί του υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος έχει κατηγορηθεί από την αντιπολίτευση για μυστική διπλωματία, όσο και η στάση Καμμένου, θέτουν εμπόδια στην επιτυχία του εγχειρήματος.

Πολλοί, τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας, προεξοφλούν ότι ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ δεν θα τορπιλίσει τη συμφωνία αν τελικώς υπάρξει ευνοϊκή κατάληξη. Ωστόσο ο κ. Καμμένος ή θα ψηφίσει τη συμφωνία και θα έρθει σε ρήξη με το κομματικό του ακροατήριο διακινδυνεύοντας να μείνουν οι ΑΝΕΛ έξω από την επόμενη Βουλή ή θα φύγει από την κυβέρνηση προκαλώντας εκλογές. Στον ΣΥΡΙΖΑ πάντως πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν από τον Αλέξη Τσίπρα να βρεθεί τρόπος και να απαλλαγούν από τον σύμμαχο που έγινε βαρίδι.

Την προηγούμενη εβδομάδα, ο πρόεδρος της ΝΔ περιόδευσε στην Πιερία και στην Πέλλα, όπου το ενδιαφέρον των κατοίκων για το Μακεδονικό ήταν έντονο και ζητούσαν να μάθουν τις θέσεις του κόμματος. Ο κ. Μητσοτάκης τους εξήγησε τις τρεις προϋποθέσεις που θέτει η ΝΔ: Σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό. Ενα όνομα έναντι όλων και για όλες τις χρήσεις (erga omnes). Αποκήρυξη κάθε έκφρασης ή δράσης αλυτρωτισμού από την πλευρά των Σκοπίων μέσω διμερούς συμφωνίας, ενώ θεωρείται αυτονόητο ότι το πακέτο της συμφωνίας πρέπει να υιοθετηθεί και από τον ΟΗΕ. «Το πακέτο της συμφωνίας που θα παρουσιαστεί από την κυβέρνηση θα πρέπει να είναι συνολικό» επισήμανε.

Η περιοδεία αυτή είχε εμφανή συμβολικό χαρακτήρα. Είχε όμως και πολιτική στόχευση καθώς οι επόμενοι μήνες αντιμετωπίζονται από όλα τα κόμματα, όχι μόνο από τη ΝΔ, ως οιονεί προεκλογική περίοδος. Η Πιερία και η Πέλλα είναι τετραεδρικές περιφέρειες, στις οποίες τον Σεπτέμβριο του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ λόγω του εκλογικού συστήματος πήρε τις τρεις έδρες – στην Πιερία η ΝΔ με ποσοστό 32,68% έναντι 32,43% του ΣΥΡΙΖΑ πήρε μόνο μία έδρα, το ίδιο και στην Πέλλα όπου η διαφορά των δύο κομμάτων ήταν 31,5% έναντι 33% αντιστοίχως. Αυτός είναι ο λόγος που ο κ. Μητσοτάκης έχει επιλέξει μια εκστρατεία «πόρτα-πόρτα» σε στοχευμένους προορισμούς, τη συνομιλία με τον κόσμο σε καφενεία και χώρους εργασίας και όχι τις κλειστές κομματικές συγκεντρώσεις.

Στην περιοδεία τον συνόδευσε ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας θέτοντας τέλος στα σενάρια για… μακεδονικό αντάρτικο. Εμπειρο στέλεχος της ΝΔ από τη Βόρεια Ελλάδα χαρακτήριζε «αστεία πράγματα» όσα μεταδίδονται για κόμμα της Λέγκας του Βορρά. «Δεν υπάρχουν τα πρόσωπα που θα ξεκινήσουν τέτοιο εγχείρημα ούτε όσοι εμφανίζονται ως πιθανοί χρηματοδότες έχουν την εμπιστοσύνη του κόσμου» σημείωνε. Η άποψή του, την οποία συμμερίζονται και άλλοι, είναι ότι η υπερκινητικότητα της κυβέρνησης δεν έχει στόχο να λύσει το Μακεδονικό αλλά να συμπαρασύρει τα κόμματα της αντιπολίτευσης σε έναν κύκλο φθοράς. «Μπήκαν σε ένα παιχνίδι που δεν το ξέρουν και εξαιτίας της αλαζονείας και της ανικανότητάς τους θα το οδηγήσουν σε αδιέξοδο» προβλέπει η ίδια πηγή.

Τι λένε στο Κίνημα Αλλαγής

Στο Κίνημα Αλλαγής στηρίζουν την εθνική θέση όπως διαμορφώθηκε στο Βουκουρέστι το 2008, ωστόσο δεν πρόκειται να τοποθετηθούν στο θέμα πριν από την κυβέρνηση. Θεωρούν όμως ότι δεν είναι σίγουρα αποδεκτή κάθε σύνθετη ονομασία. «Δεν είναι σχολαστικισμός να αναρωτηθείς ποια σύνθετη ονομασία είναι δίκαιη. Είναι υποχρέωση» δηλώνει ο Ανδρέας Λοβέρδος. Ούτε στο Κίνημα Αλλαγής υπάρχει αρραγές μέτωπο, η Εύα Καϊλή έχει διαφοροποιηθεί, ο Νίκος Ανδρουλάκης απέρριψε το όνομα «Νέα Μακεδονία», οι περισσότεροι όμως ανησυχούν για τη στάση που θα κρατήσει τελικά ο Γιώργος Παπανδρέου, ο οποίος, όπως λένε, εμφανίζεται προβληματισμένος και πιο κοντά στις απόψεις του υπουργείου Εξωτερικών.Το συλλαλητήριοΟι μακεδόνες βουλευτές της ΝΔ πιέζονται από τους ψηφοφόρους τους και από τις ισχυρές ομογενειακές μακεδονικές ενώσεις, ωστόσο δεν είναι βέβαιο ότι θα δώσουν το «παρών» στο συλλαλητήριο της 21ης Ιανουαρίου. Ο κ. Μητσοτάκης δεν εξέδωσε απαγόρευση, όμως τους έθεσε εμπρός των ευθυνών τους δηλώνοντας ότι «καθένας είναι ελεύθερος να συμμετάσχει σε συλλαλητήρια, αλλά όπως έχει πει ο ιδρυτής της παράταξης Κωνσταντίνος Καραμανλής, η εξωτερική πολιτική δεν γίνεται με συλλαλητήρια». Πάντως οι πρώην πρόεδροι της ΝΔ Κ. Καραμανλής και Αντ. Σαμαράς δεν φαίνονται διατεθειμένοι να πλήξουν το κόμμα τους.