Μετά τις εξαγγελίες και την ωραιοποιημένη εικόνα της πραγματικότητας που, όπως αναμενόταν, θα παρουσίαζε ο Αλέξης Τσίπρας στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης, από την ερχόμενη εβδομάδα αρχίζει κατ’ ουσίαν μια (μακρά ή και συντομότερη) προεκλογική περίοδος.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας κλείσει δυόμισι χρόνια στη διακυβέρνηση και έχοντας κερδίσει δύο από τις τελευταίες εκλογές, αναζητεί τις ευκαιρίες, μελετά τα σενάρια και εξετάζει τα ενδεχόμενα για τον περιορισμό τής –προς το παρόν δημοσκοπικής –φθοράς του.
Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Τσίπρας έχει ήδη δώσει δείγματα γραφής για τον τρόπο με τον οποίο θα κινηθεί τους επόμενους μήνες.
Η νευρικότητα στο επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου και στους κομματικούς κύκλους είναι αισθητή και φανερώνεται, μεταξύ των άλλων, στον τρόπο με τον οποίο ενεργεί ο Πρωθυπουργός, με το βλέμμα στραμμένο στην εκλογική αναμέτρηση.
Η αγωνιώδης προσπάθειά του να διεκδικήσει πολιτικό χώρο στο πεδίο της Κεντροαριστεράς έγινε προφανής με την πρόσφατη αρθρογραφία του και τους ύμνους στον Ανδρέα Παπανδρέου.
Η ανησυχία του ΣΥΡΙΖΑ για τις εξελίξεις στον μεσαίο χώρο ήταν άλλωστε αισθητή από την πρώτη στιγμή κατά την οποία δρομολογήθηκαν οι εξελίξεις για τη δημιουργία του νέου φορέα.
Οι πρωτοβουλίες του Πρωθυπουργού όμως χαρακτηρίστηκαν σπασμωδικές και προκάλεσαν άμεσες αντιδράσεις και στο εσωτερικό του κόμματος. Οπως έγινε φανερό μέσω αρθρογραφίας στην ιστοσελίδα commonality, η οποία απηχεί τις απόψεις και τις θέσεις της ομάδας των 53+, η προσπάθεια προσεταιρισμού της πολιτικής κληρονομιάς του Ανδρέα δεν πρόκειται να περάσει εύκολα από την κομματική βάση, η οποία με τον έναν ή τον άλλον (παράδοξο) τρόπο επιμένει στην αριστερή ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ, παρά τη μείζονα αντίφαση της ασκούμενης πολιτικής.
Υπό τις συνθήκες αυτές, η φημολογούμενη απόπειρα του Αλ. Τσίπρα να στραφεί προς την Κεντροαριστερά θα παραμένει διαρκώς ένα μετέωρο βήμα, καθώς κάτι τέτοιο θα προκαλέσει με βεβαιότητα εσωκομματική κρίση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για ένα κόμμα που εκτοξεύθηκε εκλογικά με ψήφους προερχόμενους από τον χώρο του ΠαΣοΚ.

Ο πόλος Τσακαλώτου – Χουλιαράκη
Ως προς τις εσωκομματικές (αν)ισορροπίες, καλά πληροφορημένες πηγές επιμένουν τον τελευταίο καιρό σε μία επισήμανση: τον οργανωμένο και συγκροτημένο τρόπο με τον οποίο ενεργούν και κινούνται οι Ευ. Τσακαλώτος και Γ. Χουλιαράκης. Αυτό ήταν εμφανές και στην πρόσφατη παρουσία του διδύμου στις Βρυξέλλες, όπου και ενημέρωσαν την ομάδα των ευρωβουλευτών για την πορεία του προγράμματος. Εκεί όμως πολλοί διέκριναν συγκεκριμένα πολιτικά χαρακτηριστικά στην παρουσία τους.
Ο κ. Τσακαλώτος, αν και δηλώνει μαρξιστής, διαθέτει και παρουσιάζει μια πολύ πιο συγκροτημένη αντίληψη και για την πολιτική και για την οικονομία, έχει τεχνοκρατική επάρκεια, θεωρείται πλέον αξιόπιστος συνομιλητής στις ξένες πρωτεύουσες και τους διεθνείς οργανισμούς, ενώ είναι γνωστό ότι έχει πολύ συγκεκριμένη άποψη για τον εκσυγχρονισμό, ή πάντως το επόμενο στάδιο ανασυγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ. Επιπλέον, είναι γνωστό ότι βρίσκεται σε σύγκρουση με τη στενή ομάδα συνεργατών του Αλ. Τσίπρα και ιδίως με τον Ν. Παππά.
Οσο πάντως παραμένει άγνωστο το αν και πότε θα εκδηλωθούν οι όποιες ηγετικές φιλοδοξίες του κ. Τσακαλώτου, σε πολλούς προξένησε εντύπωση η πρόσφατη αναφορά του Πρωθυπουργού κατά τη συνομιλία του με τον νεαρό Βρετανό Αλεξ στο Impact Hub Athens. Ο υπαινιγμός «αν τα πας καλά στην εκμάθηση των ελληνικών μπορείς να γίνεις και υπουργός Οικονομικών» θεωρήθηκε εν πολλοίς προσβλητικός για τον κ. Τσακαλώτο και ενδεικτικός του τρόπου με τον οποίον αντιμετωπίζει τον υπουργό Οικονομικών ο κ. Τσίπρας.
Κινητικότητα
Ενδιαφέρον πάντως παρουσιάζει η γενικότερη κινητικότητα στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης, με ενεργοποίηση προσώπων και ομάδων οι οποίες φαίνεται ότι δραστηριοποιούνται με εντελώς διαφορετικό πνεύμα από εκείνο της στενής ομάδας του Πρωθυπουργού. Χαρακτηριστικό δείγμα είναι η δραστηριότητα του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών. Πρόκειται για μια δομή υπό την εποπτεία του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη, στελεχωμένη με τεχνοκράτες της νεότερης γενιάς. Μέχρι στιγμής εκδίδει δελτία οικονομικών εξελίξεων στα οποία είναι ευδιάκριτη η απόπειρα νηφάλιας προσέγγισης των οικονομικών εξελίξεων. Πιθανολογείται ότι το Ινστιτούτο θα μπορούσε μελλοντικά να έχει και πολιτική παρέμβαση στην εσωτερική συζήτηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Η συνεχής φθορά και ένα (πιθανό) εκλογικό σενάριο
Στην προσεχή πολιτική περίοδο ο Αλ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ θα αντιμετωπίζουν μία επιπλέον πρόκληση. Οσο θα επιχειρούν να περιορίσουν διαρροές ψηφοφόρων προς τον χώρο του Κέντρου ή και της ΝΔ, θα δέχονται πιέσεις και από τα αριστερά, καθώς τόσο το ΚΚΕ όσο και τα σχήματα που προέκυψαν από τη διάσπαση του 2015 (ή άλλα που ενδεχομένως θα προκύψουν) θα αντλούν ψηφοφόρους αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Κατά τα όσα επανειλημμένως αναφέρουν υψηλόβαθμα στελέχη όπως ο Πρόεδρος της Βουλής Ν. Βούτσης, «η κυβέρνηση θα κριθεί από τη σχέση της με την κοινωνία». Υπό τις συνθήκες που διαμορφώνονται πλέον, η σχέση αυτή φαίνεται ότι αν δεν έχει ακόμη διαρραγεί εντελώς, απειλείται σοβαρά, κατά κύριο λόγο εξαιτίας της υπερφορολόγησης, της εξόντωσης του ιδιωτικού τομέα και των ελεύθερων επαγγελματιών και της αναξιοπιστίας της κυβέρνησης και ιδίως της ηγεσίας της.
Κάτω από αυτό το πρίσμα, στο επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου είναι σαφές ότι ο χρόνος των εκλογών αποτελεί ένα ζητούμενο –και ίσως το σημαντικότερο της περιόδου.
Κατά μία εκδοχή, οι εξελίξεις στην Κεντροαριστερά μπορεί να είναι μία καθοριστική παράμετρος. Αν το εγχείρημα επιτύχει, κάτι που θα φανεί ουσιαστικά περί τα τέλη του έτους, η φθορά του ΣΥΡΙΖΑ θα επιταχυνθεί.
Ακόμη πιο καθοριστική παράμετρος όμως θα είναι τα στοιχεία για την πορεία της οικονομίας. Με δεδομένη την εκτίμηση ότι το 2019 είναι απαγορευτικό για εκλογές λόγω της προαποφασισμένης εφαρμογής νέων περικοπών, κρίσιμο από πολιτικής απόψεως διάστημα θεωρείται το πρώτο τετράμηνο του 2018.
Τον Απρίλιο αναμένονται οι ανακοινώσεις της Eurostat και το μεγάλο ερώτημα για την κυβέρνηση θα είναι αν για ακόμη μία φορά θα κατορθώσει να αποφύγει την ενεργοποίηση του δημοσιονομικού κόφτη.
Σε περίπτωση που τα στοιχεία εμφανίσουν αποκλίσεις από τους στόχους στον ρυθμό ανάπτυξης ή/και στα έσοδα, η ενεργοποίηση του «κόφτη» από τον προσεχή Ιούνιο θα είναι υποχρεωτική, κάτι που θα σημάνει νέα μέτρα και περικοπές. Σε κάποιους κύκλους θεωρείται βέβαιο ότι πολιτικά περιθώρια για κάτι τέτοιο δεν διαθέτει πλέον ο ΣΥΡΙΖΑ και γι’ αυτό ένα σενάριο προβλέπει την προκήρυξη εκλογών στις αρχές του επόμενου Μαΐου.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ