Η κατασκευή του αγωγού East Med που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Ισραήλ στην Ευρώπη μέσω Κύπρου και Ελλάδας, η ηλεκτρική και διαδικτυακή διασύνδεση των τριών χωρών, καθώς και η επίλυση του Κυπριακού, απασχόλησαν μεταξύ άλλων την τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας – Κύπρου και Ισραήλ που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη.
Σε κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά τη συνάντηση με τον κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη και τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπένζαμιν Νετανιάχου, ο Αλέξης Τσίπρας επισήμανε ότι οι δυνατότητες στον τομέα της Ενέργειας είναι μεγάλες δεδομένης της γεωπολιτικής θέσης των τριών χωρών.
Η στρατηγική της Ελλάδας να καταστεί ενεργειακός κόμβος, καθώς τα πιθανά νέα κοιτάσματα στις ΑΟΖ Κύπρου, Ισραήλ και Ελλάδας, δίνουν μια ενδιαφέρουσα προοπτική στη συνεργασία των τριών χωρών, όχι μόνο για τις ίδιες αλλά και για την ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ευρωπαϊκή στρατηγική στον χώρο της ενέργειας για τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας, είπε.
Από το τραπέζι δεν έλειψαν οι συζητήσεις για τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, το Συριακό, και το Κυπριακό, ανέφερε ο πρωθυπουργός: «Εκφράσαμε την υποστήριξή μας στις προσπάθειες του Νίκου Αναστασιάδη και ευχόμαστε όλοι να υπάρξει ανταπόκριση και από την πλευρά της Τουρκίας, ώστε να έχουμε στις 28 του Ιούνη, στη Γενεύη, μία θετική εξέλιξη σε ό,τι αφορά το Κυπριακό και τις προσπάθειες του Προέδρου Αναστασιάδη για μία δίκαιη και βιώσιμη λύση, στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ, που βεβαίως δεν μπορεί παρά να εμπεριέχει την κατάργηση του συστήματος των εγγυήσεων και την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από το νησί».
Από την πλευρά του, ο κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης αναφέρθηκε στη σημασία της τριμερούς συνόδου που πραγματοποιείται για τρίτη φορά: «Η υιοθέτηση της Διακήρυξης της Θεσσαλονίκης αποτελεί ένα ακόμα βήμα προς το όραμα μας για διαμόρφωση μιας Ανατολικής Μεσογείου ασφαλούς και σταθερής, μιας περιοχής ανάπτυξης, διάδρασης και συνεργιών» σημείωσε ο κ. Αναστασιάδης.
Και οι τρεις ηγέτες αναφέρθηκαν και στη ναζιστική θηριωδία εις βάρος της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, η οποία, όπως επισήμανε ο κ. Νετανιάχου, υπήρχε «χωνευτήρι» των θρησκειών του χριστιανισμού, του μουσουλμανισμού και του ιουδαϊσμού.
Για τον αγωγό East Med
Σε ό,τι αφορά τον αγωγό East Med, ο οποίος -εφόσον τελικά προχωρήσει- θα μεταφέρει αέριο από τα γιγάντια κοιτάσματα του Ισραήλ στην Ευρώπη μέσω Κύπρου και Ελλάδας (σσ: με προβλεπόμενη δυναμικότητα, υπό προϋποθέσεις έως και 16 δισ. κυβικών μέτρων αερίου ετησίως), η ισραηλινή πλευρά εξέφρασε την πεποίθηση ότι το έργο -για το οποίο οι μελέτες βιωσιμότητας έχουν ολοκληρωθεί- είναι όχι απλά είναι βιώσιμο, αλλά υπάρχουν και ερωτήματα ως προς το αν ο αγωγός θα είναι επαρκής για να εξυπηρετήσει το κοίτασμα αερίου (ή θα χρειαστούν πρόσθετες υποδομές). Για το έργο υπάρχει, όπως επιβεβαιώθηκε ενδιαφέρον και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Interconnector και οπτική ίνα
Σχετικά με τον ΕuroAsia Interconnector, το καλώδιο προϋπολογισμού 3 δισ. ευρώ που θα διασυνδέσει τα ηλεκτρικά συστήματα Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, η ελληνική πλευρά επανέλαβε την πρότασή της να δεχτεί το καλώδιο και οπτική ίνα, με επιπλέον κόστος 10%, ώστε να διασφαλιστούν οφέλη και στο πεδίο των τηλεπικοινωνιών. Μάλιστα, δεν αποκλείστηκε το ενδεχόμενο η οπτική ίνα να ενσωματωθεί ακόμη και στον East Med.
Στη συνάντηση επισημάνθηκε ότι έχει εξασφαλιστεί για το έργο χρηματοδότηση 1,5 δισ. ευρώ από την ΕΕ, ενώ έχουν γίνει και όλες οι μελέτες βιωσιμότητας. Το έργο βρίσκεται σε αρκετά ώριμο στάδιο και πλέον πρέπει να προχωρήσουμε στη φάση της συγκρότησης κοινοπραξίας επενδυτών και εφαρμογής, ανέφεραν καλά πληροφορημένες πηγές.
Εμπορικές συναλλαγές
Στον υπερτριπλασιασμό των διμερών εμπορικών συναλλαγών Ελλάδας-Ισραήλ, ώστε αυτές να φτάσουν τα επόμενα χρόνια στο 1 δισ. ευρώ, έναντι 300 εκατ. ευρώ σήμερα, στοχεύουν οι κυβερνήσεις των δύο χωρών, με έμφαση στους τομείς των φαρμάκων, των αγροδιατροφικών προϊόντων και των ειδών υψηλής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένου του λογισμικού. Παράλληλα, ως στόχος τίθεται η αύξηση των ισραηλινών επενδύσεων στην Ελλάδα, στους τομείς της φαρμακοβιομηχανίας, των λιπασμάτων και του τουρισμού, αλλά και η περαιτέρω ανάπτυξη του real estate, καθώς ήδη πολλοί Ισραηλινοί αγοράζουν κατοικίες στην Ελλάδα, αξιοποιώντας και το καθεστώς χορήγησης προσωρινής άδειας παραμονής στην ελληνική επικράτεια.
Μάλιστα, ο κ. Νετανιάχου επισήμανε ότι το Ισραήλ θεωρεί εαυτόν ως εκτός των ΗΠΑ «Κοιλάδα του Πυριτίου» (Silicon Valley) και κάλεσε την Ελλάδα να συνεργαστεί σε αυτό το πεδίο με τη χώρα του, η οποία έχει ενισχυμένη κουλτούρα ανάπτυξης νεοφυών επιχειρήσεων (startups). Τόνισε δε ότι αρμόδια αρχή γι αυτά τα θέματα στο Ισραήλ είναι η Υπηρεσία Καινοτομίας, με την οποία οι ελληνικές αρχές θα είναι σε συνεργασία το επόμενο διάστημα.
Συνεργασία σε δίκτυα και έρευνα
Στον τομέα της ψηφιακής πολιτικής, συζητήθηκε η ανάπτυξη διμερών συνεργασιών στον τομέα της αξιοποίησης των δημόσιων και ανοιχτών δεδομένων, του Ιντερνετ των Πραγμάτων και των δικτύων πέμπτης γενιά για την κινητή τηλεφωνία, καθώς και η δημιουργία δικτύων οπτικών ινών, η προώθηση συνεργασιών μεταξύ πόλεων και δήμων στις εφαρμογές smart cities κι η ανταλλαγή μεταδιδακτορικών και μεταπτυχιακών φοιτητών. Μάλιστα, υπεγράφη μνημόνιο συνεργασίας για αδερφοποιήσεις μεταξύ ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων των δύο χωρών, καθώς και για την ενεργοποίηση προγράμματος καθοδήγησης -mentoring- Eλλήνων, που θα εργάζονται εντός ισραηλινών επιχειρήσεων και αφότου εκπαιδευτούν πάνω στην ισραηλινή τεχνογνωσία, θα επιστρέφουν στην Ελλάδα, προκειμένου να ιδρύσουν στην πατρίδα τους τις δικές τους εταιρείες.
Στο τραπέζι βρέθηκαν επίσης θέματα περιβάλλοντος, με το κέντρο βάρους να τοποθετείται στις μικρές μεταφερόμενες μονάδες αφαλάτωσης, στις οποίες το Ισραήλ έχει τεχνογνωσία σε αυτή την τεχνολογία, εξαιρετικής σημασίας για τα ελληνικά νησιά).
Συζητήθηκαν τέλος ζητήματα συνεργασίας μεταξύ της Διασποράς των δύο χωρών, αλλά και ανάπτυξης κοινών πρότζεκτ πολιτισμού και ιστορικής κληρονομιάς.
Συνάντηση Τσίπρα-Νετανιάχου
Με τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ Νετανιάχου συναντήθηκε κατ΄ιδίαν το πρωί στην Θεσσαλονίκη ο Αλέξης Τσίπρας στο πλαίσιο της τριμερούς συνάντησης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ. Συναντήσεις πραγματοποίησαν και οι Ελληνες υπουργοί με τους ομολόγους τους από το Ισραήλ, ενώ θα ακολουθήσει το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας σε ολομέλεια με τους δύο πρωθυπουργούς και τους υπουργούς.
Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών θα υπογραφεί κοινή Διακήρυξη.
Η ενέργεια θα είναι βασικό θέμα της συνάντησης, με τους αγωγούς φυσικού αερίου και ειδικότερα η ηλεκτρική διασύνδεση με το καλώδιο Euro-Αsia- Interconnector, το οποίο θα ξεκινάει από το Ισραήλ και μέσω Κύπρου και Κρήτης θα μεταφέρει ηλεκτρική ενέργεια στην Αττική, ενώ θα συνοδεύεται παράλληλα από οπτική ίνα.
Τα θέματα της οπτικής ίνας και της διαστημικής τεχνολογίας είχε συζητήσει ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παππάς, κατά την επίσκεψη του στο Ισραήλ.
Από την ελληνική πλευρά συμμετέχουν οι υπουργοί Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης, Οικονομίας και Ανάπτυξης Δημήτρης Παπαδημητρίου, Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης Νίκος Παππάς, οι αναπληρωτές υπουργοί Περιβάλλοντος Σωκράτης Φάμελλος, Παιδείας Κώστας Φωτάκης, οι υφυπουργοί Εξωτερικών Γιάννης Αμανατίδης, Τέρενς Κουίκ και ο γενικός γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων του υπουργείου Εξωτερικών Γιώργος Τσίπρας.
Στην «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων»
Είναι η τρίτη κατά σειρά τριμερής Συνάντηση Κορυφής και πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη ύστερα από πρόταση του Αλέξη Τσίπρα, η οποία διατυπώθηκε στην προηγούμενη συνάντηση, στις 8 Δεκεμβρίου 2016, στην Ιερουσαλήμ, κι έγινε αποδεκτή από τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, καθώς υπάρχουν πολλοί ισχυροί δεσμοί του Ισραήλ με την πρωτεύουσα της Μακεδονίας.
Ο συμβολισμός είναι σημαντικός, γιατί η Θεσσαλονίκη αποκαλούνταν «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων» λόγω της πολυπληθούς εβραϊκής κοινότητας που υπήρχε, με σημαντική συμμετοχή στην οικονομική και κοινωνική ζωή της πόλης. Τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής εξόντωσαν 50.000 Εβραίους της Θεσσαλονίκης στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και σήμερα στην πόλη υπάρχει μια δραστήρια ισραηλιτική κοινότητα.
Αποκαλυπτήρια στήλης για το Μουσείο Ολοκαυτώματος
Eιδική τελετή πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα «Μωρίς Σαλτιέλ» του Μεγάρου Μουσικής, στη διάρκεια της οποίας ο Αλέξης Τσίπρας, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης και ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Ντέϊβιντ Σαλτιέλ, έκαναν τα αποκαλυπτήρια αναμνηστικής στήλης η οποία θα τοποθετηθεί αργότερα στο Μουσείο Ολοκαυτώματος, το οποίο σχεδιάζεται να ανεγερθεί στην περιοχή του παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού, από όπου ξεκινούσαν τα βαγόνια του θανάτου, με τους Εβραίους που οδηγούνταν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Πρωτοβουλία που θα συμβάλλει στην ανάδειξη και τη διατήρηση της μνήμης του Ολοκαυτώματος, ενός από τα πιο δραματικά ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν στον τόπο μας, χαρακτήρισε ο Αλέξης Τσίπρας την πρωτοβουλία για την ίδρυση του Μουσείο Ολοκαυτώματος Θεσσαλονίκης, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για τα αποκαλυπτήρια της πλακέτας για το Μουσείο.
Ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι η δημιουργία του Μουσείου του Ολοκαυτώματος σκοπεύει στο να διαφυλάξει και να παραδώσει στις επόμενες γενιές αυτή την ιστορική μνήμη του πόνου και του μαρτυρίου των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, ενώ παράλληλα αποτελεί και μια υπόσχεση απέναντι και στο παρόν και το μέλλον ότι οι λαοί όλου του κόσμου θα αντισταθούν σε καθετί που θα απειλήσει την ελευθερία την αξιοπρέπεια, την ανθρώπινη ζωή.
Στην τελετή ήταν παρών και ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Μίκαελ Ροτ.
Τριμερής Συνάντηση Κορυφής
Στη συνέχεια θα γίνει η συνάντηση Τσίπρα – Αναστασιάδη – Νετανιάχου, ενώ παράλληλα θα βρίσκονται σε εξέλιξη τριμερείς συναντήσεις υπουργών και θα ακολουθήσει η ολομέλεια.
Οι ηγέτες της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ θα υπογράψουν κοινή Διακήρυξη και θα κάνουν δηλώσεις στους δημοσιογράφους μετά την ολοκλήρωση της Συνάντησης.
Στη διάρκεια της παραμονής του στη Θεσσαλονίκη ο πρωθυπουργός του Ισραήλ αναμένεται να επισκεφθεί την εβραϊκή συναγωγή.
Η συνάντηση της Ιερουσαλήμ
Στην προηγούμενη Συνάντηση, στην Ιερουσαλήμ, είχε διαπιστωθεί μεγάλη πρόοδος στη συνεργασία μεταξύ των τριών χωρών και ο Αλέξης Τσίπρας είχε πει ότι είναι «στρατηγική επιλογή» της κυβέρνησης η τριμερής συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και στόχος της η μετατροπή της Ελλάδας σε ενεργειακό μεταφορικό κέντρο του ισραηλινού και κυπριακού φυσικού αερίου.
Ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης, είχε επισημάνει ότι οι υδρογονάνθρακες της Μεσογείου πρέπει να γίνουν πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ είχε προτείνει τη συγκρότηση κοινής δύναμης για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, η οποία θα μπορούσε να συμπεριλάβει και άλλες χώρες της περιοχής, και αποφασίστηκε η λειτουργία διακρατικού Κέντρου συνεργασίας στην Πολιτική Προστασία.
