Η Θυσία της Μάλτας

Σε δύο συναντήσεις στο Βερολίνο, του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε με τον Γερούν Ντάισελμπλουμ την Πέμπτη και τη συνάντηση Μέρκελ – Λαγκάρντ που έχει προγραμματιστεί για τη Δευτέρα, και την τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν την Πέμπτη ο Αλέξης Τσίπρας με τη γερμανίδα καγκελάριο «ξεκλειδώνει» η πόρτα του ΔΝΤ για την αξιολόγηση και την επίτευξη συνολικής συμφωνίας για το ελληνικό ζήτημα. Η ουσία της εξέλιξης και του προσυμφώνου που υπεγράφη την Παρασκευή στο Eurogroup της Βαλέτας στη Μάλτα ήταν η απόφαση της κυβέρνησης να «θυσιάσει» τους συνταξιούχους, αφού αποδέχθηκε το 2019 να κοπεί η προσωπική διαφορά σε όλες τις παλιές συντάξεις (όσες εκδόθηκαν πριν από τον Μάιο του 2016) ώστε να εξοικονομηθεί μέσα στο έτος 1,8 δισ. ευρώ.

Το δεύτερο δύσκολο μέτρο, η μείωση του αφορολογήτου κατά 3.000 ευρώ, στα 5.600 ευρώ, τοποθετήθηκε χρονικά στο 2020, αλλά συνοδεύεται και από ελαφρύνσεις στην έκτακτη εισφορά των εισοδημάτων, στον ΕΝΦΙΑ και στους φόρους των επιχειρήσεων. Ομως η εφαρμογή τους είναι τόσο μακρινή που μόνο ως προεκλογικά όπλα μπορούν να αξιοποιηθούν. Τα βαριά μέτρα είναι η περικοπή των συντάξεων, αν και ακόμη δεν έχει καθοριστεί από ποιο ύψος και πάνω (π.χ. 1.000 ευρώ τον μήνα) θα ψαλιδιστούν κύριες και επικουρικές και πόσο, γεγονός που ανάγκασε και τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να πει χαρακτηριστικά: «Κάποια μέτρα θα στενοχωρήσουν τους Ελληνες».

Ομως ο υπουργός ήταν φανερά ανακουφισμένος μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup στη Βαλέτα, καθώς πέτυχε να πάρει ένα πακέτο αντισταθμιστικών μέτρων –αντίμετρων κοινωνικού χαρακτήρα –για το 2019 που θα ανακουφίσουν κάποια στρώματα της ελληνικής κοινωνίας.

Το Μέγαρο Μαξίμου, αξιολογώντας τη συμφωνία, σημειώνει ότι «πέτυχε τον δύσκολο στόχο για μηδενικό δημοσιονομικό αντίκτυπο των μέτρων και αντίμετρων για το 2019 και το 2020, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ήδη από το 2016 πως δεν τίθεται εν αμφιβόλω ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% το 2018».

Και επιπλέον θεωρεί θετικό τον συμβιβασμό που επετεύχθη αναφορικά με τα Εργασιακά, καθώς συμφωνήθηκε η σταδιακή επαναφορά στο ευρωπαϊκό κεκτημένο με τις συλλογικές διαπραγματεύσεις από το 2018, τόσο με την αρχή της επεκτασιμότητας όσο και με αυτή της ευνοϊκότερης ρύθμισης. Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, απετράπη η απαίτηση για αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων στο 10% και η δυνατότητα εργοδοτικής ανταπεργίας (lock out).

Μετά την εμπλοκή που παρουσιάστηκε την Πέμπτη 30 Μαρτίου στο EWG, κατόπιν ενστάσεων της Γερμανίας αναφορικά με τις διαφορετικές προβλέψεις θεσμών – ΔΝΤ για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019, ανέλαβαν πρωτοβουλία ο Ζαν Κλοντ-Γιούνκερ και ο Πιερ Μοσκοβισί και το Eurogroup κατέληξε σε συμφωνία που επαναφέρει το πλαίσιο των αποφάσεων της 20ής Φεβρουαρίου για μέτρα 1% του ΑΕΠ το 2019 και 1% του ΑΕΠ το 2020 από συντάξεις (που είναι η εξοικονόμηση) και φόρους.

Σύμφωνα με το Μέγαρο Μαξίμου, καθοριστικής σημασίας για την αποτροπή δυσμενών εξελίξεων ήταν η πρωτοβουλία Τσίπρα για έκτακτη Σύνοδο Κορυφής σε περίπτωση αδιεξόδου στο Eurogroup, όπως διατυπώθηκε κατά τη συνάντησή του με τον Ντόναλντ Τουσκ, και η επικοινωνία με την κυρία Μέρκελ, η οποία ενεργοποιήθηκε για την άρση του αδιεξόδου.

Οι στόχοι της κυβέρνησης μετά και το Eurogroup είναι η ολοκλήρωση της τεχνικής συμφωνίας (του SLA) το ταχύτερο δυνατόν, ώστε να επιτευχθεί εν συνεχεία και η συνολική συμφωνία, που θα περιλαμβάνει τον ορισμό των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, τα οποία θα εφαρμοστούν το 2018. Τότε και μόνο εφόσον τεθούν σε εφαρμογή τα μέτρα απομείωσης του χρέους, θα εφαρμοστούν και τα μέτρα για το 2019.

Το σήμα ότι υπήρξε συμφωνία έδωσε πρώτος ο Γερούν Ντάισελμπλουμ ο οποίος δήλωσε: «Καταφέραμε να επιτύχουμε συμφωνία για τις μεγάλες και σημαντικές μεταρρυθμίσεις, πλέον απομένουν να διευθετηθούν οι περαιτέρω λεπτομέρειες. Τα κλιμάκια των θεσμών θα επιστρέψουν στην Αθήνα το ταχύτερο δυνατόν» πρόσθεσε χωρίς να δώσει κάποια συγκεκριμένη ημερομηνία. Ο κ. Ντάισελμπλουμ ερωτηθείς για τη στάση του ΔΝΤ είπε χαρακτηριστικά: «Δεν θα μπορούσα να μιλήσω για συμφωνία σε όλα αυτά τα ζητήματα αν δεν συναινούσε και το Ταμείο».

Αλλά και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε σε συνέντευξή του δήλωσε ότι η Ελλάδα δεν θα χρειαστεί νέο πρόγραμμα καθώς θα επιστρέψει στις αγορές το 2018, δήλωση που ερμηνεύτηκε ως μήνυμα στους ψηφοφόρους του ότι δεν πρόκειται να διατεθούν άλλα χρήματα για την Ελλάδα.