Στην προκαταβολική νομοθέτηση μέτρων για τη μείωση του αφορολογήτου και των συντάξεων φέρεται να επιμένει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) παρά την πρόταση της κυβέρνησης για έναν «μηχανισμό αυξημένων εγγυήσεων» με ισχύ μετά το 2018.
Οι πληροφορίες προέρχονται από αξιωματούχους των Βρυξελλών οι οποίοι κρούουν των κώδωνα του κινδύνου.
Ενας εξ αυτών αναφέρει στο «Βήμα» ότι «θα χρειαστεί να ασκηθούν ισχυρές πολιτικές πιέσεις για να δεχθεί να επιστρέψει στην Αθήνα το κλιμάκιο του Ταμείου», προοικονομώντας διπλωματικό θρίλερ εν όψει του Eurogroup της 26ης Ιανουαρίου.
Σημαίνει αυτό ότι η επιστολή που έχει ετοιμάσει υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος έχει ήδη απορριφθεί από το Ταμείο προτού καν σταλεί;
Ουδείς μπορεί να προδικάσει μια τέτοια εξέλιξη ιδίως αν το «μαχαίρι» μπει βαθιά από την ελληνική πλευρά. Ομως το περιβάλλον δεν εμφανίζεται ευνοϊκό. «Το ΔΝΤ αγριεύει» σημειώνει ο ίδιος παράγοντας από την ευρωπαϊκή πλευρά προσθέτοντας ότι «οι επόμενες ημέρες δεν θα μοιάζουν καθόλου με βόλτα στο πάρκο».
Στη λεπτομερέστατη επιστολή που συνέγραψε ο κ. Τσακαλώτος απαντά σε ένα προς ένα στα σημεία που έχουν θέσει οι δανειστές ώστε να ξεπαγώσει η διαπραγμάτευση.
Βασικό του όπλο, το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 το οποίο με βάση τα ταμειακά στοιχεία είναι πέντε φορές μεγαλύτερο (4,4 δισ. ευρώ) από τα 875 εκατ. ευρώ που προβλέπει το πρόγραμμα. Τι κι αν θα ξεφουσκώσει όταν πέσουν στα «κουτάκια» οι ανεκτέλεστες δαπάνες του Δημοσίου, η υπεπαραπόδοση είναι δεδομένη.
Η κυβέρνηση δέχεται κατά τις πληροφορίες να περιγραφούν σαφώς τα μέτρα του νέου «κόφτη» αλλά απορρίπτει την προκαταβολική νομοθέτηση. Ανοιχτό κεφάλαιο, που ίσως συζητηθεί στο τέλος, παραμένουν τα εργασιακά (ομαδικές απολύσεις, συλλογικές συμβάσεις, συνδικαλιστικός νόμος).
Σε πολιτικό επίπεδο ορισμένοι εκτιμούν ότι η πρόταση αυτή από την ελληνική πλευρά ίσως να είναι η τελευταία. Με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό.
Πρώτος στόχος, το Eurogroup με βάση ένα συμβιβαστικό σχέδιο για τον «κόφτη» να δώσει εντολή στην τρόικα να επιστρέψει στην Αθήνα, συμπεριλαμβανομένου του ΔΝΤ. Δεύτερον, να υπάρξει συμφωνία σε επίπεδο τεχνικών αποστολών (staff-level-agreement) πριν από το Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου.
Τρίτον, να ενταχθεί η Ελλάδα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) στις 9 Μαρτίου ώστε να πέσει χρήμα στην οικονομία και να μην τιναχθούν στον αέρα οι στόχοι γα τα έσοδα και την ανάπτυξη.
Στο υπουργείο Οικονομικών γνωρίζουν τη δυσκολία να γίνει δεκτή από το ΔΝΤ η πρόταση για παράταση του μηχανισμού δημοσιονομικής προσαρμογής. «Το ΔΝΤ έχει αλλεργία στον «κόφτη»» δήλωνε σε ανύποπτο χρόνο (τον περασμένο Νοέμβριο) στέλεχος του οικονομικού επιτελείου. Εκτός από την προκαταβολική νομοθέτηση για τη μείωση του αφορολογήτου και της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις από το 2019, το ΔΝΤ ζητεί και την πλήρη απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων. Απόλυτη είναι, τέλος, η άρνηση για μια νέα αύξηση των φόρων που θα επιθυμούσε ως εναλλακτική λύση η κυβέρνηση.
ΔΝΤ ή αντίο
Το πλαίσιο είναι ασφυκτικό. Και το έκανε χειρότερο ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε με την κίνηση να αποσύρει το δίλημμα που είχε θέσει ο ίδιος. Διότι ενώ την προηγούμενη εβδομάδα άφηνε να εννοηθεί ότι σε περίπτωση αποχώρησης του ΔΝΤ θα μπορούσε να υπάρξει ένα αμιγώς ευρωπαϊκό πρόγραμμα, την Πέμπτη σφάλισε πόρτες και παράθυρα.
Μιλώντας από το Νταβός της Ελβετίας ξεκαθάρισε ότι ούτε θα συμβούλευε ούτε θα επιχειρούσε να αποσπάσει την έγκριση του γερμανικού Κοινοβουλίου για ένα μνημόνιο από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) χωρίς το Ταμείο. «Το ελληνικό πρόγραμμα από την αρχή του, το 2010, βασίστηκε στη συμμετοχή του ΔΝΤ. Aν το ΔΝΤ αρνηθεί να συμμετάσχει τότε αυτό θα είναι ένα σημάδι πως οι Ελληνες δεν είναι προσηλωμένοι στις συμφωνίες. Και τότε το πρόγραμμα θα τελειώσει καθώς τα προαπαιτούμενα του προγράμματος, δηλαδή η βάση του, θα έχουν καταστραφεί» δήλωσε.
Στο περιθώριο του Φόρουμ του Νταβός ο κ. Σόιμπλε συναντήθηκε με τη γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Kριστίν Λαγκάρντ. Η τελευταία τον διαβεβαίωσε σύμφωνα με το Bloomberg ότι το Ταμείο «θα παραμείνει πλήρως αναμεμειγμένο στις συζητήσεις» για την Ελλάδα «με στόχο να επιτευχθεί νωρίς συμφωνία για πρόγραμμα το οποίο θα μπορεί να υποστηρίξει».

Οι κίνδυνοι από τυχόν παράταση των διαπραγματεύσεων

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, αν γίνει δεκτή ως βάση συζήτησης η επιστολή Τσακαλώτου η ολοκλήρωση της αξιολόγησης τον Φεβρουάριο με παρόν το ΔΝΤ (ακόμη και σε ρόλο τεχνικού συμβούλου όπως επιθυμεί η κυβέρνηση) ξεκλειδώνει μια θετική αλληλουχία. Η ποσοτική χαλάρωση θα θωρακίσει τις τράπεζες και η Ελλάδα θα έχει τη δυνατότητα να διεκδικήσει τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος. Εστω μετά τις γερμανικές εκλογές που θα γίνουν τον Σεπτέμβριο του 2017.

Αντιθέτως, τυχόν παράταση των διαπραγματεύσεων κρύβει σειρά κινδύνων:
1. Αν δεν υπάρχει συμφωνία ως τις 9 Μαρτίου, η επόμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ για τον καθορισμό της νομισματικής πολιτικής θα είναι στις 27 Απριλίου. Η καθυστέρηση επιβαρύνει ήδη τις τράπεζες και τη δυνατότητά τους να τροφοδοτήσουν με ρευστό τις επιχειρήσεις και την οικονομία. Αν χαθεί και η 27η Απριλίου, το επόμενο παράθυρο για την ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση θα ανοίξει στις 8 Ιουνίου. Αυτό σημαίνει ότι ο στόχος για ανάπτυξη 2,7% του ΑΕΠ και αντιστοίχως για αυξημένα φορολογικά έσοδα το 2017 τίθεται σε κίνδυνο.
2. Τυχόν αποχώρηση του ΔΝΤ θα δυσκολέψει, επισημαίνει στέλεχος της ΕΚΤ, την προώθηση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, καθώς μια σειρά από χώρες (π.χ. Ολλανδία, Αυστρία, Σλοβακία) θα αρνηθούν στο πλαίσιο του Eurogroup κάθε συζήτηση. Επιπλέον, οι αγορές εμπιστεύονται την κρίση του ΔΝΤ ως προς τη βιωσιμότητα των προγραμμάτων και κατ’ επέκταση της χώρας. Χωρίς σφραγίδα από το Ταμείο η επιστροφή στις αγορές γίνεται δυσκολότερη.
3. Η διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας θα επιδεινώνεται όσο πλησιάζουμε στον Ιούλιο και στην υποχρέωση να αποπληρωθούν τα ομόλογα της ΕΚΤ και άλλες υποχρεώσεις, συνολικού ύψους 6,2 δισ. ευρώ. Επίσης το πολιτικό πλαίσιο θα έχει αλλάξει. Αν η χώρα φτάσει στο σημείο να διαπραγματεύεται την ύστατη ώρα προ του φάσματος της αθέτησης πληρωμών, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα έχει τα ίδια στηρίγματα που είχε το 2015. Τότε είχαν παρέμβει η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες για την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη απέναντι στον κ. Σόιμπλε που έβαλε στο τραπέζι του τόμους με το Grexit.
Με δεδομένες τις εκλογές στη Γαλλία και την πιθανότητα επικράτησης του υποψηφίου της Δεξιάς Φρανσουά Φιγιόν οι ισορροπίες είναι διαφορετικές. Οσο για τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ κανένας δεν περιμένει ότι θα ακολουθήσει τη γραμμή του πρώην προέδρου Μπαράκ Ομπάμα υπέρ της ακεραιότητας της ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αλλωστε αυτή την εβδομάδα ο κ. Τραμπ παρότρυνε κι άλλες χώρες να ακολουθήσουν το παράδειγμα της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ