Εισαγωγή στα πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ με βάση την απόδοση των υποψηφίων σε δύο ή τρία μαθήματα «ειδικότητας» και σε ένα ή δύο ακόμη κοινά μαθήματα για όλους τους μαθητές. Τέλος στη μονόωρη διδασκαλία μαθημάτων σε όλο το Λύκειο, όπου στην τελευταία του τάξη τα μαθήματα περιορίζονται αισθητά και η διδασκαλία τους θα είναι δίωρη ή και τρίωρη ημερησίως. Τριετές γυμνάσιο, μία χρονιά-«γέφυρα» στην Α’ Λυκείου και ένα ουσιαστικά διετές Λύκειο που θα καταλήγει σε μια τελευταία τάξη, όπου θα γίνονται οι βασικές επιστημονικές επιλογές των μαθητών πριν από την ανώτατη εκπαίδευση. Ολα αυτά αποτελούν τη φιλοσοφία του «πορίσματος των πορισμάτων» για τις αλλαγές σε Λύκειο και πανελλαδικές εξετάσεις, το οποίο κατατίθεται την ερχόμενη εβδομάδα στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.
Πρόκειται για το τελικό πόρισμα που συντάχθηκε από τους επιστήμονες του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) και στο οποίο συνδέονται όλα τα πορίσματα που κατατέθηκαν ως σήμερα για τα θέματα πανελλαδικών εξετάσεων και αναδιάρθρωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας στο Λύκειο.

Αλλαγές με ορίζοντα τριετίας
«Το Βήμα» εξασφάλισε το σχέδιο με τις κρίσιμες αλλαγές που σχεδιάζονται αυτή τη στιγμή στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας, με ορίζοντα εφαρμογής την επόμενη τριετία. Σύμφωνα με τις προτάσεις του ΙΕΠ που κατατίθενται, πιθανότατα την ερχόμενη εβδομάδα, στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής:
-Συνδέονται η γενική και η τεχνική εκπαίδευση, καθώς ως και την Α’ Λυκείου τα μαθήματα θα είναι κοινά και θα απευθύνονται και στις δύο κατευθύνσεις. Ετσι, οι μαθητές θα έχουν μια γενική κοινή μόρφωση και από τη Β’ τάξη του Λυκείου θα κάνουν τις εκπαιδευτικές τους επιλογές και θα κατευθύνονται στην τεχνική εκπαίδευση ή θα παραμένουν στη γενική με στόχο τα ανώτατα ιδρύματα.
-Η Α’ Λυκείου εντάσσεται στην υποχρεωτική εκπαίδευση, η οποία γίνεται 11ετής, ενώ μελετάται να γίνει υποχρεωτική και μία ακόμη τάξη νηπιαγωγείου.
-Η πρόταση του πορίσματος υπό τον καθηγητή κ. Αντώνη Λιάκο σχετικά με το τετραετές Γυμνάσιο, ενώ πολιτικά υιοθετείται, χωροταξικά δεν προχωράει καθώς θεωρείται δύσκολη και δαπανηρή η μετατροπή της βαθμίδας σε πανελλαδικό επίπεδο. Το Γυμνάσιο παραμένει τριετές, αλλά ουσιαστικά τον ρόλο «γέφυρας» αποκτά η Α’ Λυκείου, η οποία παιδαγωγικά και επιστημονικά συνδέεται πιο πολύ με τα τρία προηγούμενα χρόνια στη ζωή ενός μαθητή, αλλά ταυτόχρονα τον εισάγει στην… ενηλικίωση του Λυκείου.

«Μπακαλορεά» και Πανελλαδικές
Σχετικά με το νέο απολυτήριο που θα δίνουν τα σχολεία και στόχος είναι να αποτελεί το εισιτήριο της εισόδου των νέων στα πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ, το πόρισμα του ΙΕΠ αναφέρει:
-Τα μονόωρα μαθήματα σε όλο το Λύκειο σταματούν. Τα μαθήματα θα διδάσκονται καθημερινά δίωρα, ενώ στην κρίσιμη Γ’ Λυκείου η διδασκαλία του κάθε μαθήματος θα γίνεται περισσότερες ώρες.
-Στο Λύκειο τα διδασκόμενα μαθήματα θα είναι λιγότερα από σήμερα. Στη δε Γ’ Λυκείου αισθητά λιγότερα. Η τελευταία τάξη του Λυκείου μετατρέπεται σε τάξη «επιλογής»: Οι μαθητές θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν μεταξύ διαφορετικών κατευθύνσεων και «μπουκέτων» μαθημάτων, ανάλογα με το επιστημονικό τους ενδιαφέρον, ενώ θα έχουν και ένα ή δύο μαθήματα κοινά για όλους.
-Στο τέλος της Γ’ Λυκείου θα δίνονται εθνικού τύπου εξετάσεις σε λίγα μαθήματα (πιθανότατα τέσσερα), στο πρότυπο των παλαιών «Δεσμών». Ετσι, οι μαθητές της τάξης θα διδάσκονται όλοι ένα ή δύο μαθήματα υποδομής και στη συνέχεια θα επιλέγουν με βάση τα ενδιαφέροντά τους από ένα «μπουκέτο» τεσσάρων μαθημάτων «ειδικότητας» ανάλογα με την επιστημονική κατεύθυνση που τους ενδιαφέρει.
-Τα μαθήματα αυτά θα καθοριστούν σε δεύτερο επίπεδο από την Πολιτεία και τα αρμόδια Ινστιτούτα της και όχι από τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ.
-Η είσοδος στα πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ θα γίνεται με βάση την επίδοση ενός υποψηφίου σε δύο ή τρία μαθήματα «ειδικότητας» και ένα ή δύο ακόμη μαθήματα κοινά για όλους. Αν ένας υποψήφιος δώσει τέσσερα μαθήματα «ειδικότητας», θα έχει τη δυνατότητα να κάνει συνδυασμό σχολών και επιστημονικών περιοχών.
-Το απολυτήριο θα λαμβάνεται με βάση τον ενδοσχολικό βαθμό και λιγότερο τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, τα οποία όμως θα «μετρούν» για την εισαγωγή των υποψηφίων στις σχολές που τους ενδιαφέρουν.
-Η Β’ Λυκείου θα είναι μια τάξη μεταβατική, με στόχο να μπορέσουν οι μαθητές να επιλέξουν την επιστημονική κατεύθυνση που τους ενδιαφέρει.
-Η ενδοσχολική αξιολόγηση και στις δύο τάξεις θα συνεχίσει όπως γίνεται και σήμερα με τεστ τετραμήνων, ενώ θα αναδειχθούν βαθμολογικά οι εργασίες και τα projects.
-Δεν προτείνεται η λειτουργία ενός πρώτου «προπαρασκευαστικού» έτους στα ΑΕΙ, καθώς αυτό θα γίνεται στην τελευταία τάξη του Λυκείου και επιπλέον η αρμόδια επιτροπή δεν θέλησε να παρέμβει και σε θέματα λειτουργίας της ανώτατης εκπαίδευσης.
-Η εισαγωγή θα γίνεται σε σχολές των ανωτάτων ιδρυμάτων και όχι σε τμήματα, κάτι που κρίνεται λειτουργικά πιο εύκολο.
-Δεν υιοθετείται η εισήγηση για να δοθεί η δυνατότητα σε μαθητές να επιλέγουν φοίτηση για την απόκτηση Εθνικού Απολυτηρίου ή Πιστοποιητικού Σπουδών.
Στην επόμενη φάση το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής θα καθορίσει αναλυτικά τα νέα αναλυτικά προγράμματα σε γυμνάσια και λύκεια και στα σχολικά βιβλία.
Πώς θα γίνουν οι εκλογές στα πανεπιστήμια

Πρυτανικές εκλογές με νέο σύστημα θα διεξαχθούν το 2018 στα περισσότερα πανεπιστήμια της χώρας, ενώ καταργούνται τα Συμβούλια Ιδρυμάτων και αντικαθίστανται από Περιφερειακά Συμβούλια Ανώτατης Εκπαίδευσης που θα έχουν στην ευθύνη τους πανεπιστήμια, ΤΕΙ και ερευνητικά κέντρα. Επίσης θεσμοθετείται για πρώτη φορά «επίδομα ευθύνης» του πρύτανη και των αντιπρυτάνεων σε μια προσπάθεια να στηριχθούν οικονομικά οι διοικήσεις των ΑΕΙ. Σήμερα ένας πρύτανης σε Πανεπιστήμιο, που είναι το ανώτατο αξίωμα για έναν πανεπιστημιακό δάσκαλο στη χώρα, λαμβάνει 2.000 ευρώ μηνιαίως στα οποία προστίθενται 250 ευρώ ως «έξοδα παράστασης».

Αλλαγές και στο σύστημα διοίκησης των πανεπιστημίων προωθεί το υπουργείο Παιδείας, οι οποίες δεν προβλέπεται να συναντήσουν αντιρρήσεις αλλά, αντιθέτως, την αποδοχή των ανωτάτων ιδρυμάτων, καθώς επιστρέφουν τα πρυτανικά συμβούλια στα ΑΕΙ, ενώ στις εκλογές για την ανάδειξη μονοπρόσωπων οργάνων δεν θα συμμετέχουν οι φοιτητές των ιδρυμάτων.
Κάλπη και ψηφοδέλτια
«Το Βήμα» εξασφάλισε το τελικό σχέδιο των αλλαγών που θα παρουσιάσει σύντομα το υπουργείο Παιδείας, με τις οποίες και αλλάζει ο τρόπος εκλογής των πρυτάνεων, κοσμητόρων αλλά και προέδρων τμημάτων στα ανώτατα ιδρύματα.
Ετσι, σύμφωνα με τις υπό ανακοίνωση αποφάσεις του υπουργείου Παιδείας:

Επιστρέφει, όπως λειτουργούσε στο παρελθόν, το πρυτανικό συμβούλιο στα ΑΕΙ (πρυτάνεις, αντιπρυτάνεις εκλεγμένοι), αλλά με μία ουσιαστική διαφορά: ο πρύτανης θα εκλέγεται από διαφορετικό ψηφοδέλτιο και οι τρεις αντιπρυτάνεις του θα επιλέγονται στις εκλογές από ξεχωριστή λίστα ο καθένας. Στόχος των παραπάνω είναι να επιλέγονται κατά την ψηφοφορία οι προσωπικότητες των υποψηφίων και όχι απλώς οι «φιλίες» με υποψήφιους πρυτάνεις. Η εκλογή έτσι θα γίνεται με μονοσταυρία από το εκλογικό σώμα. Στο παρελθόν κάθε υποψήφιος πρύτανης επέλεγε ο ίδιος τους αντιπρυτάνεις του και το εκλογικό σώμα ψήφιζε για πρύτανη, αλλά έπαιρνε για «προίκα» και το σχήμα των πανεπιστημιακών που ο ίδιος επέλεξε για τη διοίκηση.
Με το νέο σύστημα οι εκλογείς θα ψηφίζουν τον πρύτανη από ξεχωριστό ψηφοδέλτιο και τους δύο ή τρεις αντιπρυτάνεις (ανάλογα με το μέγεθος του κάθε ιδρύματος) από άλλα, επίσης ξεχωριστά, ψηφοδέλτια. Στόχος σε αυτή την περίπτωση, όπως αναφέρεται στις σχετικές διατάξεις που θα κατατεθούν σε δεύτερο επίπεδο για ψήφιση στη Βουλή, είναι η συνεργασία μεταξύ των πανεπιστημιακών που θα αναλάβουν τη διοίκηση ενός ιδρύματος και κυρίως η επιλογή τους με βάση την αποδοχή τους από το εκλογικό σώμα.

Εκτός οι φοιτητές
-Οι εκλογές για τη διοίκηση των ιδρυμάτων θα γίνονται από εκλεκτορικό σώμα στο οποίο θα συμμετέχουν όλα τα μέλη Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) των ΑΕΙ και εκπρόσωποι των διοικητικών τους υπαλλήλων σε ένα ποσοστό που θα αποφασιστεί τις επόμενες ημέρες. Στις εκλογές δεν θα ψηφίζουν οι φοιτητές, οι οποίοι δεν θα έχουν δικαίωμα ψήφου επίσης σε όλα τα μονοπρόσωπα όργανα των ΑΕΙ (κοσμήτορες, πρόεδροι τμημάτων κ.λπ.).
-Στο πρυτανικό συμβούλιο θα συμμετέχουν ο πρύτανης, οι εκλεγμένοι αντιπρυτάνεις του και τρία μέλη της Συγκλήτου του κάθε ιδρύματος, που θα εκλέγονται από το όργανο.
-Οι πρυτανικές αρχές που θα εκλεγούν με το νέο σύστημα θα έχουν τετραετή θητεία.

-Διευρύνεται η Σύγκλητος και θα συμμετέχουν σε αυτήν όλοι οι πρόεδροι των τμημάτων του κάθε ιδρύματος. Οι φοιτητές θα συμμετέχουν ακόμη στη Σύγκλητο με εκπροσώπους τους.
Τέλος, τα περίφημα Συμβούλια Ιδρυμάτων, που παροπλίστηκαν τα προηγούμενα δύο χρόνια, προκαλώντας τις παραιτήσεις των μελών τους, τελικά καταργούνται. Συγκροτούνται στη θέση τους Περιφερειακά Συμβούλια που θα έχουν στην ευθύνη τους περισσότερα του ενός πανεπιστήμια, αλλά και τα ΤΕΙ και τα ερευνητικά κέντρα της κάθε περιοχής, με αναπτυξιακό και συμβουλευτικό ρόλο.
Τα μέλη τους θα εκλέγονται από τους εκπροσώπους των ιδρυμάτων, ανάμεσα σε λίστες από καθηγητές της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Χωρίς πλαφόν στα δίδακτρα τα μεταπτυχιακά

Χωρίς πλαφόν στα δίδακτρα των μεταπτυχιακών σπουδών των ΑΕΙ θα κατατεθεί τελικά το νομοσχέδιο που επεξεργάζεται το υπουργείο Παιδείας. Ετσι τα «τέλη εγγραφής» και το κόστος των μεταπτυχιακών θα καθορίζονται από τα τμήματα των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ και τις γενικές τους συνελεύσεις, αφού έχει προηγηθεί εμπεριστατωμένη μελέτη για το κόστος λειτουργίας τους. Δικαίωμα «βέτο» θα έχουν οι διδάσκοντες σε ένα τμήμα σε μια αντιστοιχία 1/3 των μελών του αν κρίνουν το κόστος των σπουδών υψηλό.

Από την πολιτεία θα δοθούν οικονομικά κίνητρα σε ιδρύματα που θα κρατήσουν τα μεταπτυχιακά τους δωρεάν, διευκολύνσεις και δωρεάν μεταπτυχιακές σπουδές θα θεσπιστούν σε υποψήφιους φοιτητές που ανήκουν σε κοινωνικά αδύναμες ομάδες, ενώ τα μεταπτυχιακά θα χωριστούν σε τρεις ομάδες «κόστους», ανάλογα με τη λειτουργία τους.
Τα παραπάνω φαντάζουν δύσκολα σε μια κοινωνία που βρίσκεται σε περίοδο οξείας οικονομικής κρίσης και σε ένα κράτος που δεν μπορεί να διαθέσει χρήματα ούτε καν στους προϋπολογισμούς της καθημερινής λειτουργίας των πανεπιστημίων.
Το υπουργείο Παιδείας ωστόσο θα συγκροτήσει επιτροπή η οποία θα ελέγξει τις περιπτώσεις μεταπτυχιακών «εξ αποστάσεως» –μεταξύ αυτών με πανεπιστήμια της Κύπρου, για τις οποίες έχουν εκφραστεί προβληματισμοί από μέλη ΔΕΠ –ως προς την ακαδημαϊκότητα και τη μεθοδολογία τους.
Οπως αναφέρεται στο σχετικό νομοσχέδιο που παρουσιάστηκε στους πρυτάνεις και θα μελετηθεί, κάθε μέλος ΔΕΠ θα μπορεί να πληρώνεται μόνο για τη συμμετοχή του σε ένα πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών (ΠΜΣ). Αν θέλει να διδάξει σε δεύτερο, είναι υποχρεωμένος να το κάνει σε ένα πρόγραμμα του τμήματός του χωρίς αμοιβή. Αν το τμήμα στο οποίο ανήκει δεν έχει ΠΜΣ, τότε μπορεί να διδάξει σε άλλο, χωρίς όμως να αμείβεται.
Κατά τα άλλα, οι εκπρόσωποι του κάθε προγράμματος θα καθορίζουν τις προϋποθέσεις και τις διαδικασίες εισαγωγής των υποψηφίων σε αυτό και θα καταθέτουν αναλυτικό και αιτιολογημένο κόστος λειτουργίας του.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ