Φόβος για παράταση αδιεξόδου ως την άνοιξη

Σε αγώνα δρόμου για την επαναφορά της αξιολόγησης στις ράγες έχει αποδυθεί ο Ευκλείδης Τσακαλώτος μετά το σοκ του παγώματος της απόφασης του Eurogroup για το χρέος. Ομως παρά την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για να σβήσει η «φωτιά» που άναψαν οι παροχές του Αλέξη Τσίπρα, η διαφαινόμενη παράταση της αξιολόγησης ως την άνοιξη οδηγεί το πρόγραμμα και την οικονομία εκτός στόχων. Στο δύσκολο περιβάλλον που διαμορφώνεται, πρώτη προτεραιότητα είναι η άρση της αναστολής εκτέλεσης των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος.

Τα καλό και το κακό σενάριο

Το καλό σενάριο προβλέπει την επίλυση του προβλήματος μέσω τηλεδιάσκεψης του EuroWorking Group μέσα στην εβδομάδα ή το αργότερο στη συνεδρίαση της 12ης Ιανουαρίου. Το κακό σενάριο, αν επιμείνει η πλευρά του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, είναι η παράταση της εκκρεμότητας ως την πιστοποίηση του πρωτογενούς πλεονάσματος από την Eurostat τον Απρίλιο, κατεύθυνση στην οποία οδεύει –ούτως ή άλλως –η αξιολόγηση.

Ο φόβος για παράταση των διαπραγματεύσεων ενισχύεται από τις αναφορές παραγόντων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου οι οποίοι εντοπίζουν «δυσκολίες» για την επιστροφή της Ντέλια Βελκουλέσκου στην Αθήνα τη νέα χρονιά αν δεν ξεκαθαριστεί πρώτα το πλαίσιο και η ατζέντα των συζητήσεων. Το θέμα συνδέεται, λένε, με την ανάγκη να ενημερωθεί η νέα ηγεσία από τους επιτελείς του ΔΝΤ. Ο Ντόναλντ Τραμπ ορκίζεται στις 20 Ιανουαρίου, άρα οι όποιες διαδικασίες για την Ελλάδα παραπέμπονται το ενωρίτερο τον Φεβρουάριο.

Με το βλέμμα στο πρώτο τρίμηνο του 2017, αναλυτές εκτιμούν ότι ο «κεραυνός» της αντίδρασης του γερμανού υπουργού Οικονομικών στις ανακοινώσεις του Πρωθυπουργού ήταν ένα μήνυμα για την τήρηση της συμφωνίας της 5ης Δεκεμβρίου στο σύνολό της, άρα και ως προς το σκέλος της συμμετοχής του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.

Δεν είναι τυχαίο ότι το Ταμείο υπέγραψε μετά από χρόνια τεχνική έκθεση μαζί με τους άλλους θεσμούς για τις επιπτώσεις του βοηθήματος Τσίπρα, τα αρχικά συμπεράσματα της οποίας διαβιβάστηκαν στον Eυρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM). Η υπογραφή του Ταμείου σε τεχνικό κείμενο αποτελεί πρόκριμα για αυτό που αναφέρει η απόφαση του Eurogroup, δηλαδή ότι η αξιολόγηση θα πρέπει να κλείσει «σύμφωνα με τις καθιερωμένες πολιτικές του Ταμείου».

Οι θεσμοί, στο κείμενο που υπέβαλαν στον ESM, υποστηρίζουν ότι «τα προταθέντα μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης εγείρουνσημαντικές ανησυχίεςτόσο επί της διαδικασίας όσο και επί της ουσίας σε ό,τι αφορά τις δεσμεύσεις του Μνημονίου, ειδικά για τις συντάξεις». Παρά ταύτα αφήνουν περιθώριο να ξεπεραστεί το πρόβλημα αν δεν επαναληφθούν ανάλογες κινήσεις. Σημειώνουν ότι παρά το γεγονός ότι τα μέτρα μειώνουν το«μαξιλάρι ασφαλείας» για τον δημοσιονομικό στόχο του 2016, «δεν αναμένεται να αλλάξουν σημαντικά τα προβλεπόμενα δημοσιονομικά αποτελέσματα το 2017 και το 2018, αν και εγείρουν κινδύνους για τους στόχους, αν αυτά τα μέτρα επεκταθούν και στο μέλλον».

Πηγές της Κομισιόν θεωρούν πιθανή την εξομάλυνση της παρούσας συγκυρίας εμπλοκής για το χρέος αλλά εκφράζουν έντονη ανησυχία για τις δυσκολίες που παρουσιάζονται στην αξιολόγηση με δεδομένες τις θέσεις του ΔΝΤ στα δημοσιονομικά και στα εργασιακά. Κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών συμφωνούν ότι το τελευταίο επεισόδιο «δεν είναι το κυρίαρχο ζήτημα».

Χάνονται στόχοι-ημερομηνίες

Η παράταση της αξιολόγησης (με ασαφή ορίζοντα ολοκλήρωσης) μέσα στο 2017 επιδεινώνει τις εκτιμήσεις για την οικονομία. Ο λόγος είναι ότι η πρόβλεψη της Κομισιόν για ανάπτυξη 2,7% του ΑΕΠ (2,8% το ΔΝΤ) την επόμενη χρονιά «χτίστηκε» πάνω στην υπόθεση της ολοκλήρωσης της αξιολόγησης ως το τέλος του τρέχοντος έτους και την άμεση ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ώστε να τονωθούν οι τράπεζες και η πραγματική οικονομία. Καμία από τις δύο αυτές προϋποθέσεις δεν συντρέχει σήμερα.

Η διαιώνιση της αβεβαιότητας επιδεινώνει το λεγόμενο «μακροοικονομικό σενάριο», δηλαδή τις βασικές προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας, οι οποίες συμπαρασύρουν και άλλες εκτιμήσεις, όπως π.χ. για τα έσοδα του κράτους. Ο Γιάννης Στουρνάρας υποβάθμισε την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη το 2017 στο 2,5% του ΑΕΠ παρότι μέχρι πρότινος συμβάδιζε με την εκτίμηση της Κομισιόν για ανάπτυξη 2,7%.

Παρά τη νέα επίσκεψη των θεσμών στην Αθήνα αυτή την εβδομάδα δεν έκλεισε κανένα από τα κρίσιμα κεφάλαια της αξιολόγησης. Αυτό σημαίνει ότι δεν αναμένεται συμφωνία πριν από την προγραμματισμένη συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 19 Ιανουαρίου. Η κάνουλα του Μάριο Ντράγκι θα παραμείνει κλειστή κι έτσι οι τράπεζες και η οικονομία θα παραμείνουν χωρίς τα ευεργετήματα της ποσοτικής χαλάρωσης που ισχύουν για τις άλλες χώρες.

Πάμε για Μάρτιο
Η επόμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ με θέμα τη νομισματική πολιτική είναι στις 9 Μαρτίου. Ως τότε θα έχουν μεσολαβήσει το Eurogroup της 26ης Ιανουαρίου και αυτό της 20ής Φεβρουαρίου. Η τελευταία ημερομηνία γίνεται ο νέος σταθμός για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, εφόσον πρώτα επιτευχθεί η επάνοδος των θεσμών σε πλήρη σύνθεση στην Αθήνα ως το τέλος Ιανουαρίου.