Το Προσφυγικό και η κορυφή του παγόβουνου

Πόσο έτοιμη είναι η Ευρώπη για να αντιμετωπίσει την εκτιμώμενη νέα έξαρση του προσφυγικού – μεταναστευτικού ζητήματος τα επόμενα χρόνια, με τρόπο που να πείθει ότι άντλησε διδάγματα από τους μέχρι τώρα αμφιλεγόμενους χειρισμούς της; Και πόσο έτοιμη είναι η χώρα μας για να αντιμετωπίσει τις πρωτόγνωρες καταστάσεις που θα ακολουθήσουν μια ενδεχόμενη κατάρρευση της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας; Τα στοιχεία της ανάλυσης του «Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη», που εκτείνεται σε 30 σελίδες και θα παρουσιαστεί αύριο Δευτέρα, δείχνουν ότι όσα ζούμε όλο αυτό το διάστημα είναι η κορυφή του παγόβουνου ενός ζητήματος, που αναμένεται να διογκωθεί στο προσεχές μέλλον. Από τους χειρισμούς που θα γίνουν «θα κριθούν πολλά σε γεωπολιτικό, οικονομικό, ανθρωπιστικό επίπεδο» σημειώνεται στην ανάλυση, στην οποία επισημαίνεται ότι η μέχρι σήμερα ακολουθούμενη πολιτική έκανε ακόμα οξύτερο το πρόβλημα, καθώς στηρίχθηκε «σε δύο λάθος προτεινόμενες λύσεις-υποθέσεις».

Νέα φάση έκρηξης

Σύμφωνα με αυτές τις «λύσεις-υποθέσεις», οι προσφυγικές ροές είναι ένα προσωρινό φαινόμενο που μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη λήψη περιοριστικών μέτρων. Υπάρχει όμως και η άλλη άποψη, την οποία καταγράφει στην ανάλυση ο επιστημονικός διευθυντής του «Δικτύου» Γιάννης Μαστρογεωργίου: «Τα τρέχοντα δημογραφικά στοιχεία δεν αφήνουν καμία αμφιβολία για την εκρηκτική κατάσταση που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Ευρώπη εξαιτίας του διπλασιασμού του πληθυσμού της Αφρικής σε 2,5 δισεκατομμύρια ως το 2050» αναφέρει. Εκτιμά ότι τα επόμενα χρόνια, η Ευρώπη θα κληθεί να αντιμετωπίσει μια νέα φάση έκρηξης του Προσφυγικού που απαιτεί τη συγκρότηση μιας μακροπρόθεσμης πολιτικής αντιμετώπισης, που αυτή τη στιγμή απουσιάζει. Ηδη, η κατάσταση είναι εκρηκτική. Σύμφωνα με το Δίκτυο, «ο αριθμός των προσφύγων και των εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων ανέρχεται σήμερα σε πάνω από 65 εκατομμύρια, το μεγαλύτερο νούμερο που έχει καταγραφεί ποτέ. Σύμφωνα με την Υπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), 1 σε κάθε 122 ανθρώπους ήταν είτε πρόσφυγας, είτε εσωτερικά εκτοπισμένος, ή αναζητά άσυλο. Ποτέ στο παρελθόν τόσο πολλοί άνθρωποι δεν ήταν σε μετακίνηση για λόγους ανεξάρτητους από τη θέλησή τους». Θεωρείται μάλιστα ιδιαίτερα ανησυχητικό ότι το ήμισυ του συνόλου των προσφύγων το 2015 ήταν παιδιά.

Οι δύο μύθοι

Στις λανθασμένες αυτές εκτιμήσεις έρχονται, σύμφωνα με την ανάλυση, να προστεθούν δύο μύθοι, που επηρεάζουν τους πολίτες της ΕΕ, αλλά και την πολιτική των κυβερνήσεών τους. Ο πρώτος μύθος υποστηρίζει ότι πρόσφυγες, στην πλειοψηφία τους μουσουλμάνοι, είναι αδύνατον να αποδεχθούν τους κανόνες που ορίζουν τη λειτουργία των ευρωπαϊκών κρατών. Αυτός ο μύθος αγνοεί την πραγματικότητα. Στις χώρες της ΕΕ ζουν και εργάζονται 19 εκατομμύρια μουσουλμάνοι «που πληρώνουν τους φόρους τους και τηρούν του νόμους του κράτους που ζουν». Αποτελούν το 8% του πληθυσμού στη Γαλλία, το 6% στη Γερμανία και το 5% στη Μ. Βρετανία. Ο δεύτερος μύθος υποστηρίζει ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες «έρχονται να μας πάρουν τις δουλειές». Η αλήθεια είναι ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες αποτελούν, όπως αναφέρει η ανάλυση, «κινητήρια δύναμη στην παραγωγική ώθηση που έχει ανάγκη η ΕΕ. Μέχρι το 2050 το ποσοστό του εργατικού δυναμικού της Ευρώπης σε σχέση με τους συνταξιούχους θα συρρικνωθεί δραματικά από 4 προς 1 (4 εργαζόμενοι για κάθε 1 συνταξιούχο) σε 2 προς 1. Η εφικτή λύση για την αντιμετώπιση του φαινομένου είναι η ενίσχυση του εργατικού δυναμικού με νέους από τρίτες χώρες. Αυτό άλλωστε ήταν και το μήνυμα επιτροπής με επικεφαλής τον πρώην ισπανό πρωθυπουργό Φ. Γκονζάλες, που τόνιζε ότι η Ευρώπη θα χρειαστεί περίπου 100 εκατ. μετανάστες έως το 2050!». Μια ακόμα διάσταση του ζητήματος είναι αυτό της «γηράσκουσας» Ευρώπης, με κορυφαίο παράδειγμα τη χώρα μας. Σύμφωνα με μελέτη του Δικτύου για το δημογραφικό στο μέσον του 21ου αιώνα, ο πληθυσμός της Ελλάδας δεν θα ξεπερνά τα 9 εκατομμύρια, εκ των οποίων τα 3 εκατ. θα είναι άνω των 65 ετών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας

Η Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο του προσφυγικού προβλήματος, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, της μονομερούς απόφασης χωρών της ΕΕ να κλείσουν τα σύνορά τους αλλά και των ιδεοληψιών της κυβέρνησης που εμπόδισε την ύπαρξη μιας συγκροτημένης πολιτικής. Εντούτοις, η σημερινή προβληματική κατάσταση θα μοιάζει παιδική χαρά μπροστά στις καταστάσεις που θα δημιουργήσει μια ενδεχόμενη κατάρρευση της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας. Η εκπόνηση ενός εναλλακτικού σχεδίου θα πρέπει, επομένως, να αποτελεί την προτεραιότητα της κυβέρνησης. Προς την κατεύθυνση αυτή, προτείνεται η σύσταση μιας διακομματικής ομάδας στο Κοινοβούλιο που σε συνεργασία με μια διυπουργική ειδική ομάδα που θα υπάγεται στον Πρωθυπουργό «θα εκπονήσει σε συνεργασία με την Επιτροπή ένα εναλλακτικό σχέδιο που θα έχει την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη κοινοβουλευτική και κοινωνική συναίνεση».

ΠΡΟΤΑΣΗ
Στην ανάλυση του «Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και στην Ευρώπη» προτείνεται «να αποκτήσει το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής την πλήρη αρμοδιότητα της διαχείρισης του ζητήματος εντός της χώρας», να συσταθεί η διαχειριστική αρχή για τους εγκεκριμένους ευρωπαϊκούς πόρους, να υπάρξει ταχύτερη διεκπεραίωση των αιτήσεων ασύλου, και να συσταθούν «επιτροπές από δημάρχους και περιφερειάρχες με τη συμμετοχή της Εκκλησίας υπό την εποπτεία του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής για την προετοιμασία υποδοχής και ενσωμάτωσης των προσφύγων.