Οι όροι για την κατάργηση της βίζας για τους τούρκους πολίτες που επισκέπτονται την Ευρώπη είναι γνωστοί και δεν πρόκειται να υπάρξουν πολιτικές εκπτώσεις στο ζήτημα αυτό, τονίζει στη συνέντευξή του στο «Βήμα» ο Μίχαελ Ροτ. Ο γερμανός υφυπουργός Εξωτερικών με αρμοδιότητα τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, που βρέθηκε στην Αθήνα για συναντήσεις στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, εκφράζει τον έντονο προβληματισμό του για την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού στην ήπειρο. Θεωρεί ότι η ΕΕ πρέπει να μείνει ενωμένη και να προχωρήσει με όσους θέλουν. Οσο για το Brexit, ο κ. Ροτ τονίζει ότι η ΕΕ δεν μπορεί να θυσιάσει την ελεύθερη κυκλοφορία εργαζομένων για να διατηρήσει τη Βρετανία στην ενιαία αγορά.


Στις τοπικές εκλογές στο Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία, το AfD ήρθε δεύτερο σε ψήφους, πίσω μόνο από το SPD. Πώς θα μπορούσε να επηρεάσει η άνοδός του το CDU και το SPD στις ομοσπονδιακές εκλογές του 2017;
«Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στους δημαγωγούς και στους εθνικιστές να διαμορφώσουν την ατζέντα στη γερμανική πολιτική. Ο ρατσισμός, η άγνοια και η έλλειψη ανεκτικότητας δεν έχουν θέση σε μια δημοκρατική κοινωνία. Είμαι βαθιά σοκαρισμένος από το αποτέλεσμα των εκλογών. Σκοπός μας πρέπει να είναι να αποκαλύψουμε όλες τις ψεύτικες υποσχέσεις του AfD».


Ο ευρωσκεπτικισμός και ο αντιευρωπαϊσμός ενισχύονται στην Ευρώπη. Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν; Θα λέγατε ότι η προσφυγική κρίση οδήγησε σε ξενοφοβία και λαϊκισμό;
«Είναι αλήθεια. Η άνοδος των λαϊκιστών στην Ευρώπη που θέλουν να απομονώσουν τις χώρες τους και να αφήσουν την οδό της αλληλεγγύης είναι ανησυχητική. Σε έναν όλο και περισσότερο παγκοσμιοποιημένο κόσμο έχουμε μεγαλύτερη δυνατότητα παρέμβασης ως ΕΕ παρά ως Γερμανία ή Ελλάδα μόνες μας –αν καταφέρουμε να μιλήσουμε με ενιαία φωνή. Μια επιστροφή στο εθνικό επίπεδο δεν αυξάνει τον έλεγχο. Αντιθέτως, κάνει μια χώρα πιο ευάλωτη στις εξωτερικές προκλήσεις. Η μετανάστευση αποτελεί ένα καλό παράδειγμα. Χρειαζόμαστε αμοιβαία υποστήριξη, αλληλεγγύη και εμπιστοσύνη, ώστε να αντιμετωπίσουμε αυτή την τεράστια πρόκληση, σεβόμενοι παράλληλα τις ευρωπαϊκές αξίες. Οι λαϊκιστές χρησιμοποιούν αυτή την πρόκληση και θέλουν να καταστρέψουν την ΕΕ. Ωστόσο, υπεραπλουστεύουν περίπλοκα ζητήματα και δεν έχουν την ικανότητα να παρουσιάσουν βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις. Οι αντιευρωπαϊκές εκστρατείες βασίζονται σε ψεύδη, απειλές και κλισέ».
Είστε αισιόδοξος ότι η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας θα αντέξει ή βλέπετε εμπόδια στην εφαρμογή της, ειδικά αν δεν υπάρξει κατάργηση των θεωρήσεων; Πώς θα έπρεπε η ΕΕ να συμπεριφερθεί μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου;
«Είναι προς το δικό μας συμφέρον και προς αυτό της Τουρκίας να εφαρμοστεί η κοινή δήλωση σε όλες τις πτυχές της. Η ΕΕ θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Είμαστε πεπεισμένοι ότι η Τουρκία βλέπει τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο. Ως τώρα, δεν βλέπω κάποια ένδειξη ότι δεν θα εκπληρώσει τη δική της πλευρά της συμφωνίας. Χαιρετίζουμε το γεγονός ότι οι επιστροφές από την Ελλάδα στην Τουρκία και οι επανεγκαταστάσεις από την Τουρκία στην ΕΕ ξανάρχισαν από τον Αύγουστο. Οι όροι για την κατάργηση της βίζας είναι διαφανείς από το 2013 και πρέπει να εκπληρωθούν. Δεν υφίστανται πολιτικές εκπτώσεις στο θέμα αυτό. Αναγνωρίζουμε τις αξιοσημείωτες προσπάθειες που αναλαμβάνει η Τουρκία για να διαχειριστεί την προσφυγική κρίση. Αποτελεί εταίρο-κλειδί για την ΕΕ σε αυτό το πλαίσιο και αναγνωρίζουμε τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρέθηκε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα. Ωστόσο, το μήνυμά μου είναι σαφές: οι αντιδράσεις πρέπει να είναι κατάλληλες, αναλογικές και με βάση το κράτος δικαίου. Η Τουρκία πρέπει να εγγυηθεί τη δίκαιη δίκη σε όσους έχουν κατηγορηθεί για ανάμειξη στην απόπειρα πραξικοπήματος».

Είστε ικανοποιημένος από τον τρόπο με τον οποίο η Ελλάδα εφαρμόζει τη συμφωνία;
«Η Ελλάδα έχει δεσμευθεί για την εφαρμογή της και έχει κάνει αξιοσημείωτες προσπάθειες προς αυτόν τον σκοπό. Ωστόσο, απομένουν πολλά να γίνουν. Οι ελλείψεις πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστούν και να επιλυθούν. Η ικανότητα εξέτασης αιτημάτων ασύλου στα νησιά του Αιγαίου πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω. Το έργο είναι, όμως, μεγάλο και η Ελλάδα έχει και θα συνεχίζει να λαμβάνει υποστήριξη από τους κοινοτικούς θεσμούς και τα κράτη-μέλη. Η Γερμανία έχει υπάρξει ιδιαίτερα ενεργή στην παροχή βοήθειας και θα συνεχίσει να το πράττει».
Οι συζητήσεις με τη Βρετανία
«Δεν θα θυσιάσουμε την ελεύθερη μετακίνηση προσώπων»
Πρόσφατα δηλώσατε ότι η Βρετανία μπορεί να αποκτήσει «ειδικό καθεστώς» εντός της ΕΕ. Τι εννοούσατε;
«Εναπόκειται στη Βρετανία να ξεκινήσει τη διαδικασία, αλλά είναι προς το συμφέρον όλων να προχωρήσουμε γρήγορα. Οι συνομιλίες των ηγετών των υπολοίπων 27 έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν θα αρχίσουν διαπραγματεύσεις πριν από την επίσημη ενεργοποίηση του άρθρου 50. Οταν μίλησα για ειδικό καθεστώς, εννοούσα ότι οι μελλοντικές σχέσεις ΕΕ – Βρετανίας δεν μπορούν να είναι ακριβές αντίγραφο του νορβηγικού ή του ελβετικού μοντέλου. Και τούτο διότι η βρετανική κυβέρνηση, η κοινή γνώμη και η οικονομία μπορεί να στοχεύουν σε διαφορετική λύση από αυτές τις χώρες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή είναι μια κατάσταση χωρίς προηγούμενο, ο καθορισμός δηλαδή της σχέσης της ΕΕ με ένα πρώην μέλος της. Ας είμαστε ειλικρινείς, πρότυπο δεν υπάρχει».
Ποια διαδικασία πρέπει να ακολουθηθεί και ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα; Θα εξέταζε το Βερολίνο περιορισμούς στην ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων ώστε η Βρετανία να παραμείνει στην ενιαία αγορά;
«Οι κοινοτικές συνθήκες προβλέπουν τη διαδικασία. Ωστόσο, αυτή θα ξεκινήσει μόνο αφού η Βρετανία εκδηλώσει την πρόθεση αποχώρησης. Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων κατέστησαν σαφές στις 29 Ιουνίου ότι δεν θα υπάρξει επιλεκτική διαδικασία, ότι η πρόσβαση στην ενιαία αγορά υπονοεί την αποδοχή των κοινά διαμορφωμένων κανόνων της, των τεσσάρων ελευθεριών. Η ελεύθερη μετακίνηση προσώπων συνιστά θεμελιώδη προστιθέμενη αξία για την ΕΕ. Δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία: δεν θα τη θυσιάσουμε. Επειτα από 43 χρόνια κοινής συμμετοχής στην ΕΕ, έχοντας δημιουργήσει ένα κοινό νομικό πλαίσιο σε τόσες πολιτικές, αυτή η άσκηση αποσύνδεσης συνιστά μείζον έργο πριν καν εξετάσουμε τις οικονομικές σχέσεις μετά το Brexit. Ορισμένοι υπέρμαχοι της εξόδου φαίνεται να συνειδητοποιούν σιγά-σιγά τι σημαίνει αυτή».

Ποιοι πρέπει να είναι οι στόχοι της ΕΕ μετά το Brexit; Υπάρχει χώρος για περισσότερη ολοκλήρωση ή πρέπει να σκεφτούμε πιο πραγματιστικά;
«Η ορθή απάντηση μετά το βρετανικό δημοψήφισμα σίγουρα δεν είναι να κάνουμε ένα βήμα πίσω από όσα έχουμε επιτύχει. Πρέπει να δείξουμε ότι η ΕΕ μπορεί να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις, να απαντήσει στις ανησυχίες και στις προσδοκίες των πολιτών της. Χρειαζόμαστε σαφή μέτρα στον τομέα της μετανάστευσης, της ανεργίας των νέων, της ασφάλειας, τα οποία να μπορούν να εφαρμοστούν γρήγορα, να φέρουν ουσιαστικές βελτιώσεις. Ενας τομέας-κλειδί, κατά την άποψή μας, είναι η ενίσχυση της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής άμυνας. Πρέπει να διερευνήσουμε τις αναξιοποίητες δυνατότητες στις συνθήκες. Να αναρωτηθούμε επίσης για τα διαφορετικά επίπεδα ολοκλήρωσης εντός ΕΕ, συνυπολογίζοντας τα διαφορετικά επίπεδα φιλοδοξιών. Χρειαζόμαστε περισσότερη ειλικρίνεια όταν μιλάμε για την Ευρώπη, μια αξιόπιστη δέσμευση στην Ευρώπη ως πλαίσιο δράσης που θα μας διαχωρίσει από τους ευρωσκεπτικιστές».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ