Θετική ώθηση για μεταρρυθμίσεις με «καρότο» το χρέος επιχείρησαν να δώσουν στην κυβέρνηση ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου και ο γάλλος επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί με φόντο τα γεγονότα στην Τουρκία. Και οι δύο επισκέφθηκαν την Αθήνα.
Η συγκυρία έχει σημασία, καθώς ο κ. Λιου συνέδεσε τόσο σε συνέντευξη στους «Financial Times» όσο και στις επαφές με κυβέρνηση και αντιπολίτευση την ανάγκη για οικονομική ανάκαμψη και σταθερότητα στη χώρα μας με όσα συμβαίνουν στη γείτονα.
Ο δρόμος όμως είναι πάλι ο ίδιος, η εφαρμογή του Μνημονίου χωρίς «εκπτώσεις», ενώ τα ανταλλάγματα, η διευθέτηση του χρέους και η χαλάρωση της λιτότητας, παραμένουν διακυβεύματα ασαφή και μακρινά παρά τις θερμές δηλώσεις των αξιωματούχων και τις εντυπωσιακές διαρροές του Μαξίμου.
Ετσι οι επισκέψεις των δύο αξιωματούχων (την Πέμπτη ο Λιου, την Τρίτη ο Μοσκοβισί) χαρακτηρίστηκαν από θετικές δημόσιες αναφορές και κοφτή άρνηση για τη χαλάρωση της λιτότητας μέσω της μείωσης του στόχου για τα πρωτογενή πλεονάσματα το 2019 και το 2020.
Η ψυχρολουσία ανάγκασε την κυβέρνηση να βάλει στον πάγο το Μεσοπρόθεσμο 2017-2020 (έπρεπε κανονικά να είχε ψηφιστεί τον Μάιο) και να μεταφέρει πλέον τη στρατηγική της στον φιλόδοξο στόχο να το ψηφίσει πριν από τα Χριστούγεννα, αν στο μεταξύ έχει υπάρξει συμφωνία με το ΔΝΤ για τη δεύτερη αξιολόγηση και το χρέος που θα επιτρέψει χαμηλότερα πλεονάσματα μετά το «άπιαστο» 3,5% του ΑΕΠ το 2018. Κάποιες φωνές βέβαια μέσα στην κυβέρνηση διαφωνούν με το νέο «ποντάρισμα» και επιμένουν ότι το Μεσοπρόθεσμο πρέπει να κατατεθεί στις αρχές Αυγούστου χωρίς αλλαγή στόχων.
Οι πηγές που γνωρίζουν λένε ότι με τον ρυθμό που κινείται αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση το ενδεχόμενο να κλείσει η αξιολόγηση πριν από τα Χριστούγεννα συγκεντρώνει πολύ μικρές πιθανότητες. «Ο κ. Λιου δεν θα είναι πια υπουργός αν και εφόσον συζητηθεί το θέμα του χρέους μετά το πέρας της αξιολόγησης για τον απλό λόγο ότι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ ορκίζεται τον Ιανουάριο και ως τότε, έτσι όπως κινείται η Αθήνα, δεν θα έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση» είπε στέλεχος των θεσμών στο «Βήμα» λίγο πριν από την άφιξη Λιου και χωρίς να γνωρίζει βεβαίως τα όσα (υποτίθεται ότι) είπε σύμφωνα με κύκλους το Μαξίμου ο κορυφαίος υπουργός του Ομπάμα στον κ. Τσίπρα.
Πιο κοφτός ήταν ο Μοσκοβισί. «Οταν δεν έχει στεγνώσει το μελάνι της συμφωνίας του Μαΐου, δεν μπορούμε να μιλάμε για αλλαγές στους στόχους» διεμήνυσε στις συναντήσεις με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο, παραπέμποντας «για κάποια στιγμή στο μέλλον» τη συζήτηση για τα πλεονάσματα, αν και εφόσον οι Ευρωπαίοι τα βρουν με το ΔΝΤ για τη διευθέτηση του χρέους.
Στις κάμερες ο γάλλος Σοσιαλιστής δεν απέφυγε τον βερμπαλισμό. Στο πλαίσιο αυτόκάλεσε τους Ελληνες να μην υποτιμούν τον εαυτό τους, λέγοντας ότι «ο λαός έχει τεράστιες δυνατότητες, είναι σπουδαίος και ικανός για τα πάντα». Ισως βέβαια να έπαιξε ρόλο η φράση «εμείς είμαστε η Κεντροαριστερά» την οποία σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές είπε ο κ. Τσίπρας στο τετ-α-τετ των δύο ανδρών.
Ηδη εν αναμονή της επίσκεψης Λιου ο μηχανισμός… επαυξημένης πραγματικότητας τα έδωσε όλα. Πηγές του Μαξίμου τόνιζαν μετ’ επιτάσεως την Τετάρτη ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα έδωσε εντολή στον κ. Λιου «για άμεση επίλυση του θέματος του ελληνικού χρέους» (!) ενώ στη διάρκεια της συνάντησης Τσίπρα – Λιου «έδιναν» ατάκες στον Τύπο. Η πιο εντυπωσιακή ήταν ότι ο κ. Λιου είπε στον κ. Τσίπρα πως επιθυμία του Ομπάμα είναι να λυθεί το πρόβλημα του χρέους στην Ελλάδα προτού εγκαταλείψει τον Λευκό Οίκο στο τέλος του χρόνου.
Η πραγματικότητα είναι ελαφρώς πιο σύνθετη. Μετά τη συνάντηση με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο ο κ. Λιου μίλησε αόριστα για ένα «ενδεδειγμένο μείγμα παρεμβάσεων» στο χρέος. «Είναι σημαντικό να δούμε πώς μπορούμε να έχουμε ένα βιώσιμο σχέδιο και ένα πλάνο που θα συμβαδίζει με τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα της χώρας. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να γίνει αυτό, αλλά σημασία έχει το τελικό αποτέλεσμα» ανέφερε, κλείνοντας ξανά το κεφάλαιο «κούρεμα».
Πλεόνασμα παύσης πληρωμών
Το Γενικό Λογιστήριο ανακοίνωσε μέσα στην εβδομάδα πρωτογενές πλεόνασμα 2,48 δισ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο, έναντι πρωτογενούς πλεονάσματος 1,88 δισ. ευρώ την ίδια περίοδο το 2015 και στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 1,03 δισ. ευρώ. Η εικόνα είναι καθησυχαστική, καθώς η εκτέλεση του Προϋπολογισμού κινείται εντός τροχιάς και με το παραπάνω. Ωστόσο, παρότι τα έσοδα ξεπέρασαν τον στόχο κατά 1 δισ. ευρώ (χάρη και στα έσοδα των τελωνείων από το «στοκάρισμα» τσιγάρων, αυτοκινήτων και καυσίμων προ των αυξήσεων του Ιουνίου), το θετικό αποτέλεσμα οφείλεται επί της ουσίας στην άτυπη εσωτερική παύση πληρωμών στο κράτος. Τα στοιχεία του ΓΛΚ δείχνουν ότι οι δαπάνες συγκρατήθηκαν κατά 3,3 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να μην καλύπτονται βασικές ανάγκες σε νοσοκομεία και δημόσιες υπηρεσίες.
Το Γενικό Λογιστήριο ανακοίνωσε μέσα στην εβδομάδα πρωτογενές πλεόνασμα 2,48 δισ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο, έναντι πρωτογενούς πλεονάσματος 1,88 δισ. ευρώ την ίδια περίοδο το 2015 και στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 1,03 δισ. ευρώ. Η εικόνα είναι καθησυχαστική, καθώς η εκτέλεση του Προϋπολογισμού κινείται εντός τροχιάς και με το παραπάνω. Ωστόσο, παρότι τα έσοδα ξεπέρασαν τον στόχο κατά 1 δισ. ευρώ (χάρη και στα έσοδα των τελωνείων από το «στοκάρισμα» τσιγάρων, αυτοκινήτων και καυσίμων προ των αυξήσεων του Ιουνίου), το θετικό αποτέλεσμα οφείλεται επί της ουσίας στην άτυπη εσωτερική παύση πληρωμών στο κράτος. Τα στοιχεία του ΓΛΚ δείχνουν ότι οι δαπάνες συγκρατήθηκαν κατά 3,3 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να μην καλύπτονται βασικές ανάγκες σε νοσοκομεία και δημόσιες υπηρεσίες.
ΓΙΑ ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ
Σε κάθε περίπτωση, ύστερα και από τις επισκέψεις των Λιου και Μοσκοβισί, η κυβέρνηση θα πρέπει να εφαρμόσει αυτά που υπέγραψε στη συμφωνία του Μαΐου, και συγκεριμένα το τρίτο σημείο της σελίδας 14 στην έκθεση της Κομισιόν στο οποίο αναφέρεται ότι θα διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ και για 10 χρόνια μετά το 2018.
Με όπλο (αλλά και κίνδυνο) την εν πολλοίς ανομολόγητη υπερφορολόγηση (βλέπε ΕΝΦΙΑ) ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος εκφράζει βεβαιότητα ότι θα πιαστεί ο στόχος του πλεονάσματος του 2016 (0,5% του ΑΕΠ) και ότι δεν θα ενεργοποιηθεί ο «κόφτης» τον Απρίλιο. Από την άλλη πλευρά, ολοένα και περισσότεροι οικονομολόγοι εκφράζουν αγωνία για την ύφεση. Τονίζουν ότι «η οικονομία μαυρίζει επικίνδυνα», καθώς πολλοί επαγγελματίες αποκρύπτουν εισοδήματα για να καταφέρουν να ανταποκριθούν στις υπέρογκες φορολογικές υποχρεώσεις του β’ εξαμήνου, λίγο προτού έλθουν οι νέες αυξήσεις στα καύσιμα και στα άλλα είδη από τον Ιανουάριο του 2017.
Σε κάθε περίπτωση, ύστερα και από τις επισκέψεις των Λιου και Μοσκοβισί, η κυβέρνηση θα πρέπει να εφαρμόσει αυτά που υπέγραψε στη συμφωνία του Μαΐου, και συγκεριμένα το τρίτο σημείο της σελίδας 14 στην έκθεση της Κομισιόν στο οποίο αναφέρεται ότι θα διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ και για 10 χρόνια μετά το 2018.
Η απειλή του «κόφτη» δαπανών
Φόβοι για ύφεση 2% το 2016 παρά τις προβλέψεις για 0,3%
Με όπλο (αλλά και κίνδυνο) την εν πολλοίς ανομολόγητη υπερφορολόγηση (βλέπε ΕΝΦΙΑ) ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος εκφράζει βεβαιότητα ότι θα πιαστεί ο στόχος του πλεονάσματος του 2016 (0,5% του ΑΕΠ) και ότι δεν θα ενεργοποιηθεί ο «κόφτης» τον Απρίλιο. Από την άλλη πλευρά, ολοένα και περισσότεροι οικονομολόγοι εκφράζουν αγωνία για την ύφεση. Τονίζουν ότι «η οικονομία μαυρίζει επικίνδυνα», καθώς πολλοί επαγγελματίες αποκρύπτουν εισοδήματα για να καταφέρουν να ανταποκριθούν στις υπέρογκες φορολογικές υποχρεώσεις του β’ εξαμήνου, λίγο προτού έλθουν οι νέες αυξήσεις στα καύσιμα και στα άλλα είδη από τον Ιανουάριο του 2017.
Μετά την πρόβλεψη του ΙΟΒΕ για ύφεση 1% του ΑΕΠ το 2016, ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κατάσταση στην οικονομία έχει η επισήμανση του πρώην υπουργού Οικονομικών Αλέκου Παπαδόπουλου για τον κίνδυνο η χρονιά που διανύουμε να κλείσει με ύφεση 2% του ΑΕΠ (έναντι 0,3% του ΑΕΠ) που προβλέπουν το Μνημόνιο και ο νυν υπουργός. Μάλιστα, όπως εξηγεί ο κ. Παπαδόπουλος σε συνομιλητές του, το μεγάλο πρόβλημα προκύπτει από τα στοιχεία που δείχνουν μειωμένα έσοδα από τον τουρισμό και τη ναυτιλία. Αυτή η υποαπόδοση θα κρίνει αν το αποτέλεσμα θα είναι -1,5% ή -2% τη χρονιά που διανύουμε. Ετσι όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα μετά το σύντομο διάλειμμα ανάπτυξης το 2014 (+0,7%), μια μεγαλύτερη βουτιά το 2016 σε σύγκριση με το 2015 (έκλεισε με -0,2%) θα σημαίνει ότι η χώρα επέστρεψε για τα καλά στην τσουλήθρα της δυσπραγίας. Η προσοχή όλων στρέφεται πλέον στις ανακοινώσεις που θα κάνει η ΕΛΣΤΑΤ στις 12 Αυγούστου για την πορεία του ΑΕΠ κατά το β’ τρίμηνο της χρονιάς που διανύουμε.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
