Ποτέ οι παρουσιάσεις βιβλίων που γράφουν πολιτικά πρόσωπα δεν είχαν τόσο ενδιαφέρον όσο αυτό το διάστημα. Ειδικά για τον μεσαίο χώρο, ο οποίος αναζητεί τη χαμένη αίγλη του σε ένα πολιτικό περιβάλλον με πολλές αβεβαιότητες, έχοντας μπροστά του τις συμπληγάδες του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ, αλλά και μικρότερες εσωτερικές δίνες. Τα δύο κόμματα του χώρου, το ΠαΣοΚ και το Ποτάμι, δεν βρίσκονται σε πορεία σύγκλισης και η Επιτροπή Διαλόγου και Θέσεων που έφτιαξαν από κοινού δεν έχει το κύρος να επιβάλει ένα δεσμευτικό πολιτικό πλαίσιο. Αυτή η εικόνα προβληματίζει πολλά στελέχη και, εκ των πραγμάτων, έχουν ξεκινήσει παρασκηνιακές διεργασίες και συζητήσεις για το μέλλον της παράταξης, στις οποίες εμπλέκονται στελέχη από την ευρύτερη παράταξη και διευκολύνονται από τις συναντήσεις τους στις βιβλιοπαρουσιάσεις. Η λίστα όσων παρευρέθηκαν στο βιβλίο του Ευάγγελου Βενιζέλου την Τετάρτη και σε αυτό του Γιώργου Παπακωνσταντίνου την Πέμπτη λέει πολλά σε όσους παρακολουθούν τις εξελίξεις. Το ενδιαφέρον όλων περιστρέφεται γύρω από ένα ερώτημα: Ποιο πρόσωπο θα μπορούσε να αναλάβει μια αποτελεσματική πρωτοβουλία για την ενοποίηση του χώρου;
Ελπίδες και ζυμώσεις

Δεν είναι μόνο οι ευσεβείς πόθοι κάποιων στελεχών αλλά η αλλαγή κλίματος που διαπιστώνεται το τελευταίο διάστημα σε συνέδρια, συνδιασκέψεις και εκδηλώσεις. Σε αυτά ένα πρόσωπο απέκτησε ακούσια και απρόσμενα πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης. Το θερμό χειροκρότημα με το οποίο τον υποδέχθηκε το Ποτάμι στο συνέδριό του και η αποθέωση που γνώρισε στη συνδιάσκεψη της Δημοκρατικής Συμπαράταξης με τους συνέδρους να τον χειροκροτούν όρθιοι, παρότι στηλίτευσε τις παθογένειες της παράταξης, δηλαδή τους «εγωισμούς, τις φιλοδοξίες, τα δήθεν κληρονομικά δικαιώματα και τις μη ρεαλιστικές πολιτικές επιδιώξεις», έβαλε πολλούς σε σκέψεις. Θα μπορούσε ο κ. Σημίτης να αναλάβει την πολυπόθητη πρωτοβουλία; Ολο και περισσότεροι θεωρούν ότι ίσως είναι το πιο κατάλληλο πρόσωπο για να εγγυηθεί τις διαδικασίες ανασύνταξης της παράταξης. Ιστορικό στέλεχος, συνιδρυτής του ΠαΣοΚ, πρωθυπουργός της ΟΝΕ, επίμονος εκσυγχρονιστής ο οποίος, παρά τα λάθη που έγιναν μετά τις εκλογές του 2000, διατηρεί το κύρος του σε ένα μεγάλο κομμάτι του χώρου. Επιπλέον, είναι ένας 80χρονος πολιτικός ο οποίος μπορεί να ενώσει την παράταξη για μια μεταβατική περίοδο χωρίς να απειλήσει τις φιλοδοξίες όσων ενδιαφέρονται να ηγηθούν.
Η ηλικία όμως είναι το μεγάλο μειονέκτημα που επισημαίνει ο κ. Σημίτης σε όσους ενδιαφέρθηκαν να βολιδοσκοπήσουν τις προθέσεις του. Το γραφείο του έχει γίνει κέντρο ζυμώσεων και εκείνος δεν αποποιείται την ευθύνη του για την παράταξη ως πρώην πρωθυπουργός και πρώην πρόεδρος του ΠαΣοΚ, ωστόσο επιμένει ότι η ευθύνη για το μέλλον ανήκει στα νεότερα στελέχη της παράταξης. Ολοι όμως, παλαιοί και νέοι, βρίσκονται μπροστά σε υπαρξιακά αδιέξοδα, ο διάλογος ΠαΣοΚ – Ποταμιού δεν αποδίδει πολιτικά και η ψυχρότητα στις σχέσεις της Φώφης Γεννηματά και του Σταύρου Θεοδωράκη έχει δημιουργήσει πολικό περιβάλλον γύρω από την κοινή επιτροπή, η οποία προετοιμάζει μεγάλη ανοιχτή εκδήλωση στις 6 Ιουνίου.
Την Παρασκευή ο πρώην ΓΓ του ΠαΣοΚ στο υπουργείο Εσωτερικών Γιάννης Ιωαννίδης δημοσιοποίησε μια ανοιχτή επιστολή προς τον κ. Θεοδωράκη –επειδή θεωρεί ότι εκείνος θα είχε τη μεγαλύτερη σημασία να απαντήσει –στην οποία επικρίνει την «αυτοκτονική μιζέρια των παραταξιακών διαιρέσεων». Ο κ. Θεοδωράκης όμως δηλώνει έτοιμος να κάνει το μεγάλο βήμα και να προτείνει νέο κόμμα καθώς διαφωνεί με την ομοσπονδιακή διάρθρωση που θέλει το ΠαΣοΚ.
Παράλληλα, υπάρχουν δημόσιες τοποθετήσεις υπέρ της ανάμειξης Σημίτη στις διεργασίες από τους Νίκο Μπίστη (ΣΚΑΪ), Χρήστο Βερελή (Action24), ενώ την ίδια αντίληψη έχει ο ανεξάρτητος βουλευτής Λεωνίδας Γρηγοράκος, σχεδόν όλο το πρώην εκσυγχρονιστικό ΠαΣοΚ, ένα μεγάλο κομμάτι των νεότερων στελεχών του κόμματος και ο πρώην υπουργός Γιάννης Ραγκούσης. Πέριξ αυτών των προσώπων κινείται ένας κύκλος σοβαρών επιχειρηματιών, οι οποίοι θεωρούν καταστροφική την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης.
Ο κ. Σημίτης εξαιτίας μιας ξαφνικής αδιαθεσίας δεν παρέστη στην παρουσίαση του βιβλίου του κ. Βενιζέλου. Στο ακροατήριο όμως ήταν η Φώφη Γεννηματά, σχεδόν όλοι οι βουλευτές του ΠαΣοΚ και πρώην βουλευτές, όπως ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και ο Γιώργος Φλωρίδης, ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος και πολλά στελέχη της ΔΗΜΑΡ, οι Σπύρος Λυκούδης, Γρηγόρης Ψαριανός, Κατερίνα Μάρκου και Δημήτρης Τσιόδρας από το Ποτάμι, και οι Γιάννης Στουρνάρας, Γιώργος Προβόπουλος, Γκίκας Χαρδούβελης, Γιάννης Βαρβιτσιώτης, Παρασκευάς Αυγερινός, Παναγιώτης Πικραμμένος, Απόστολος Ταμβακάκης, Χρήστος Σταϊκούρας, Κώστας Μποτόπουλος, κ.ά. Ο κ. Βενιζέλος χειροκροτήθηκε θερμά από ένα πολυπληθές ακροατήριο που για πρώτη φορά έπειτα από πολύ καιρό ξεπερνούσε τα όρια του «βενιζελικού κύκλου».
Οι κινήσεις στη Δεξιά

Αυτό το υβριδικό και ακατέργαστο ευρωπαϊκό μέτωπο προκάλεσε ενδιαφέροντες συνειρμούς όταν έγινε γνωστή η τοποθέτηση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργου Κυρίτση ότι η κυβέρνηση ψηφίστηκε τον Σεπτέμβριο «για να μετακυλήσει όσο μπορεί τα βάρη στους μενουμευρωπαίους, και αυτό ακριβώς κάνει» και δημοσιεύτηκαν οι φωτογραφίες από την παρουσίαση του βιβλίου του Ευριπίδη Στυλιανίδη. Στις πρώτες σειρές οι Κώστας Καραμανλής, Προκόπης Παυλόπουλος, Πάνος Καμμένος και στο πάνελ ο Νίκος Κοτζιάς – μια συνύπαρξη που προκάλεσε έντονη δυσφορία στο άλλο κομμάτι της ΝΔ, η οποία προσβλέπει σε συνεργασία με το Κέντρο και την Κεντροαριστερά και θεωρεί εθνικά επικίνδυνη τη σύμπλευση του καραμανλισμού με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Οι διεργασίες αυτές, αν καταλήξουν σε μια νέα ελκυστική και αξιόπιστη έκφραση του χώρου, η οποία θα ενσωματώνει τα υπάρχοντα κόμματα, τις Κινήσεις και τις διάχυτες δυνάμεις, εκτιμάται ότι έχει τις προϋποθέσεις να αναδειχθεί σε ηγετική δύναμη, να επηρεάσει τις εξελίξεις και να βάλει σε άλλη τροχιά τη χώρα.
Ευάγγελος Βενιζέλος
Ο μόνος που «στριμώχνει» την κυβέρνηση
Ο κ. Βενιζέλος είναι ένα πρόσωπο το οποίο αναδύεται σταδιακά κάτω από τους τόνους μίσους και παραπληροφόρησης με τους οποίους τον φόρτωσαν εχθροί και σύντροφοι. Ολο και περισσότεροι παραδέχονται πλέον ότι οι αναλύσεις και οι πολιτικές τοποθετήσεις του δικαιώνονται από τις εξελίξεις και ότι είναι ο μόνος που ασκεί αποτελεσματική αντιπολίτευση στην κυβέρνηση επειδή αποφεύγει συστηματικά να παίζει στο γήπεδο που έχει προετοιμάσει ο κ. Τσίπρας και μιλάει μόνο για το πρόβλημα της χώρας.
Οι αντιθέσεις του με στελέχη του χώρου όπως η Αννα Διαμαντοπούλου –η οποία έχει ξεκαθαρίσει σε όλους ότι δεν θα μετακινηθεί σε άλλο κόμμα και ότι θα αναμειχθεί ενεργά με την πολιτική μόνο αν δημιουργηθεί νέος φορέας –και ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης έχουν αμβλυνθεί ενώ τον προσεγγίζουν συνεχώς πρόσωπα από τον ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο για να ανταλλάξουν απόψεις. Στελέχη της παράταξης θεωρούν ότι θα μπορούσε να παίξει ξανά ηγετικό ρόλο στην παράταξη όταν επιδράσει το αντίδοτο στο δηλητήριο του λαϊκισμού με το οποίο έχει ποτιστεί μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας.

Γιάννης Στουρνάρας
Διαθέτει ισχυρό μεταρρυθμιστικό στίγμα

Ενα πρόσωπο που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον της Κεντροαριστεράς είναι ο Γιάννης Στουρνάρας. Ο κεντρικός τραπεζίτης έχει πολιτικές φιλοδοξίες τις οποίες διστάζει να εκφράσει όσο διατηρείται η πολυδιάσπαση της παράταξης, καθώς είναι ο μόνος που δεν έχει πίσω του κόμμα να τον στηρίξει και εκ των πραγμάτων θα πρέπει να στηριχθεί σε όσες συμμαχίες καταφέρει να συμπήξει.
Η παρουσία του την Πέμπτη για το βιβλίο του κ. Παπακωνσταντίνου, σε ένα περιβάλλον παπανδρεϊκό, συζητήθηκε. Συνομιλητές του επισημαίνουν ότι πιστεύει πως στον ευρύτερο χώρο έχει θέση ένα κομμάτι του ΠαΣοΚ που παραμένει εγκλωβισμένο στο ΚΙΔΗΣΟ.
Το πλεονέκτημά του εκτιμάται ότι είναι το ισχυρό μεταρρυθμιστικό στίγμα στην κοινωνία. Για να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο όμως θα χρειαστεί να παραιτηθεί από τη θέση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, μια δύσκολη απόφαση με μεγάλο ρίσκο, αλλά απαραίτητη για να αποδείξει τη σοβαρότητα των προθέσεών του.

ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ
Ο κ. Σημίτης δεν αποποιείται την ευθύνη του για την παράταξη ως πρώην πρωθυπουργός και πρώην πρόεδρος του ΠαΣοΚ, ωστόσο επιμένει ότι η ευθύνη για το μέλλον ανήκει στα νεότερα στελέχη της παράταξης.

Υπάρχουν πολλές δημόσιες τοποθετήσεις στελεχών υπέρ της ανάμειξης Σημίτη στις διεργασίες. Σχεδόν όλο το πρώην εκσυγχρονιστικό ΠαΣοΚ, ένα μεγάλο κομμάτι των νεότερων στελεχών του κόμματος και ο πρώην υπουργός Γιάννης Ραγκούσης.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ