Ο «εναλλακτικός» σύμβουλος Στρατηγικού Σχεδιασμού του Αλέξη Τσίπρα, Νίκος Καρανίκας, μπορεί να διαγράφει από το Facebook τις «κατινιές», όπως χαρακτήρισε τις διαμαρτυρίες καρκινοπαθών και συγγενών τους για την ανάρτηση της ψεύτικης είδησης ότι καρκινοπαθής θεραπεύτηκε με χασισέλαιο. Αυτό που δεν μπορεί να διαγράψει είναι η αβάσταχτη ελαφρότητα μιας στρατηγικά ασυνάρτητης προσωπικότητας που θα ήταν αδιάφορη αν δεν προπαγάνδιζε επικίνδυνες «πληροφορίες».
Επικίνδυνη γραφικότητα


Ο Καρανίκας κατέκτησε με επιμονή τη γραφικότητά του. Ωστόσο, όταν ένας ένοικος του Μεγάρου Μαξίμου «ταΐζει» όσους τον παρακολουθούν με ένα είδος συνωμοσιολογίας, η οποία ενδεχομένως να αποδειχθεί μοιραία για τη ζωή κάποιων εύπιστων ή απλώς απελπισμένων ανθρώπων, χωρίς να αντιδρά κανένας, ούτε το υπουργείο Υγείας ούτε το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας (ΚΕΣΥ) ούτε οι ιατρικοί σύλλογοι, τότε κάτι δεν πάει καλά. Ο προϊστάμενός του δεν έδειξε καμία ευαισθησία για ένα θέμα που «καίει» χιλιάδες καρκινοπαθείς, ο Πρωθυπουργός δεν αποδοκίμασε τον σύμβουλό του και η μόνη ποινή που του επιβλήθηκε, έπειτα από τον σάλο που προκάλεσε η ανάρτησή του, ήταν να κλείσει το προφίλ του στο Facebook!
Το θέμα με τις εναλλακτικές θεραπείες για τον καρκίνο ξεπερνά το επίπεδο του Καρανίκα. Πρόκειται για μια παγκόσμια βιομηχανία δισεκατομμυρίων εντός της οποίας διακινούνται αλήθειες αλλά και μύθοι, κάνουν καριέρες γιατροί αλλά και τσαρλατάνοι. Οι κυβερνήσεις σε πολλές χώρες είναι ανίσχυρες να θέσουν κανόνες απέναντι σε ένα πανίσχυρο λόμπι που έχει επιβάλει να εξαιρούνται οι βιταμίνες και τα συμπληρώματα διατροφής από τον εξονυχιστικό έλεγχο στον οποίο υποβάλλονται τα φάρμακα. Η βιομηχανία αυτή ενισχύεται και από τη θεωρία συνωμοσίας ότι υπάρχουν φθηνές και υγιεινές θεραπείες για τον καρκίνο τις οποίες αποκρύπτουν οι φαρμακοβιομηχανίες συνεπικουρούμενες από την πλειονότητα των γιατρών προκειμένου να πουλήσουν πανάκριβα σχήματα χημειοθεραπείας και να αυξήσουν τα κέρδη τους. Το Διαδίκτυο είναι γεμάτο από πληροφορίες «ειδικών» και από ιστορίες «ασθενών» που «θεραπεύτηκαν» αλλάζοντας διατροφή, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό τους με συμπληρώματα διατροφής και πίνοντας φρεσκοστημένους χυμούς φρούτων και λαχανικών.
Τα κέρδη της βιομηχανίας των συμπληρωμάτων διατροφής είναι ιλιγγιώδη. Το 2000 στις ΗΠΑ τα κέρδη του κλάδου ήταν 17 δισ. δολάρια και ως το 2015 εκτοξεύτηκαν σχεδόν στα 34 δισ. δολάρια. Ο τομέας αυτός είναι πολύ επικερδής και πολύ ανταγωνιστικός καθώς τα συμπληρώματα ξέφυγαν από τα γυμναστήρια και τον κύκλο των μπόντι μπίλντερ και πέρασαν στα ράφια των σουπερμάρκετ απευθυνόμενα στις ανάγκες ενός καταναλωτικού κοινού το οποίο γερνάει και έχει στρέψει το ενδιαφέρον του στην υγιεινή διατροφή και στην ευεξία.
Υπάρχουν όμως μαγικά χάπια για την καταπολέμηση του καρκίνου; Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει καμία οργανωμένη μελέτη που να αποδεικνύει την αποτελεσματικότητα των συμπληρωμάτων διατροφής σε σοβαρές ασθένειες. Εχουν δημοσιευθεί όμως αρκετές έρευνες μικρότερης κλίμακας οι οποίες δείχνουν ότι τα συμπληρώματα δεν είναι πάντα αθώα, μπορεί να αποβληθούν από τον οργανισμό χωρίς να προσφέρουν τίποτα, ενδέχεται όμως να επιδράσουν αρνητικά και να πυροδοτήσουν ακόμη και καρκίνο.
Παραπληροφόρηση που στοιχίζει


Στη χώρα μας η φραπελιά και το δηλητήριο του γαλάζιου σκορπιού είχαν προκαλέσει φρενίτιδα πριν από μερικά χρόνια. Τώρα ακολουθώντας την παγκόσμια μόδα όλο και περισσότεροι στρέφονται προς την ανθηρή αγορά των συμπληρωμάτων.
Οι ιστορίες που κυκλοφορούν είναι πολλές: για κομπογιαννίτες, συχνά αλλοδαπούς με αμφισβητήσιμα πτυχία, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι μπορούν να θεραπεύσουν σοβαρές ασθένειες με διατροφή στα όρια της ασιτίας και πολλές βιταμίνες και συμπληρώματα που πωλούν οι ίδιοι πανάκριβα. Για καρκινοπαθείς που στην απόγνωσή τους παίρνουν τέτοια προϊόντα κρυφά από τον γιατρό τους. «Δεν μας το λένε και σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν παρενέργειες ή ακυρώνουν τη δράση της χημειοθεραπείας» λέει ογκολόγος σε μεγάλο νοσοκομείο της Αθήνας. Σε άλλο ογκολογικό νοσοκομείο νοσηλεύεται νεαρός ασθενής σε κακή κατάσταση επειδή η οικογένειά του προτίμησε τις εναλλακτικές θεραπείες και, ενώ το είδος καρκίνου που είχε ήταν θεραπεύσιμο, τώρα οι γιατροί παλεύουν να του σώσουν τη ζωή. Δεν είναι μόνο οι ασθενείς που επηρεάζονται από την παραπληροφόρηση, είναι και ορισμένοι γιατροί.

«Στο νοσοκομείο μας υπήρχε ένας γιατρός που πήγαινε στους ασθενείς της ογκολογικής μονάδας και τους συνιστούσε κρυφά να παίρνουν συμπληρώματα. Οταν το αντιληφθήκαμε, τον φωνάξαμε για εξηγήσεις και μας είπε «εγώ ήθελα να τους βοηθήσω» και όταν τον ρωτήσαμε «πώς τους βοηθάς όταν δεν ξέρεις τι φάρμακο παίρνουν και τι επίδραση μπορεί να έχει αυτό που τους προτείνεις;» δεν απάντησε τίποτα» διηγείται διευθυντής ογκολογικής κλινικής.
Οποιος ψάξει στοιχεία που να τεκμηριώνουν αυτές τις διηγήσεις θα βρεθεί σε αδιέξοδο. Η χώρα μας δεν έχει ακόμη ούτε αρχείο νεοπλασιών για τους περίπου 80.000 καρκινοπαθείς και στηρίζεται στα στατιστικά στοιχεία γειτονικών χωρών. Μια προσπάθεια που έγινε πριν από μερικά χρόνια ναυάγησε και τώρα το υπουργείο Υγείας νομοθέτησε ξανά τη δημιουργία του από μηδενική βάση. Φυσικά ούτε λόγος να γίνεται για θεσμική παρέμβαση ώστε να υπάρξει ορθή ενημέρωση των ασθενών ή προστασία τους από την παραπληροφόρηση. Οπως λένε και οι γιατροί του ΕΣΥ, «ο καθένας παίρνει τη δική του απόφαση για τη ζωή του». Εκτός κι αν δεν έχει τη συγκρότηση να απορρίψει τις ψεύτικες ελπίδες που διακινούνται από το Facebook του κάθε Καρανίκα και πιστεύει ότι το χασισέλαιο θεραπεύει πάσα νόσο και πάσα…

Μακροχρόνιος πόλεμος
Η διαμάχη για τις βιταμίνες και τα συμπληρώματα
Η διαμάχη ανάμεσα στους ιεροκήρυκες των εναλλακτικών θεραπειών και στους οπαδούς της κλασικής ιατρικής μαίνεται εδώ και δεκαετίες. Το 1970 ο αμερικανός βιοχημικός Λάινους Πόλινγκ, ο οποίος τιμήθηκε δύο φορές με το βραβείο Νομπέλ και θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους επιστήμονες όλων των εποχών, έπειτα από μια ασθένεια των νεφρών, μεταστράφηκε στη θεραπεία ασθενειών όπως οι καρδιοπάθειες και ο καρκίνος με βιταμίνες και συμπληρώματα διατροφής.
Εγραψε βιβλία και προκάλεσε το δημοφιλές αλλά αμφιλεγόμενο κίνημα της θεραπείας με μεγαβιταμίνες (δηλαδή, με μεγάλες ποσότητες βιταμινών). Επίσης πειραματίστηκε με καρκινοπαθείς τελικού σταδίου χορηγώντας τους μεγάλη δόση βιταμίνη C. Τα αποτελέσματα της μελέτης του καταρρίφθηκαν από άλλες κλινικές μελέτες της Mayo Clinic προκαλώντας έντονη συζήτηση στην Αμερική, που είχε ως αποτέλεσμα να ατονήσει το ενδιαφέρον του κοινού για τη βιταμίνη C ως θεραπεία για τον καρκίνο. Η κληρονομιά του Πόλινγκ όμως επιβιώνει ως σήμερα καθώς αποτελεί σημείο αναφοράς για πολλές ιστοσελίδες που υπερασπίζονται την εναλλακτική θεραπεία για τον καρκίνο.
Προσφάτως, με αφορμή τον θάνατο μιας 30χρονης η οποία επέλεξε να αντικαταστήσει τη χημειοθεραπεία με εναλλακτική θεραπεία, δημοσιεύτηκε στον «Guardian» άρθρο στο οποίο αναφέρεται ότι σχεδόν το 70% των καρκινοπαθών και το 90% των ασθενών που συμμετέχουν στο πρώιμο στάδιο μιας κλινικής δοκιμής χρησιμοποιούν εναλλακτικές μορφές θεραπείας. Η εφημερίδα έκανε δική της έρευνα σε 44 μπουκάλια με βότανα και αποκαλύφθηκε ότι το ένα τρίτο περιείχε υποκατάστατα –το φυτό που διαφημιζόταν στο μπουκάλι δεν υπήρχε ούτε για δείγμα. Αντίστοιχες έρευνες και μάλιστα ορισμένες με εισαγγελική εντολή έγιναν και στις ΗΠΑ και έδειξαν ότι η ετικέτα πολλών προϊόντων είναι παραπλανητική.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΚΟΜΠΟΓΙΑΝΝΙΤΕΣ
Οι κυβερνήσεις σε πολλές χώρες είναι ανίσχυρες να θέσουν κανόνες απέναντι σε ένα πανίσχυρο λόμπι που έχει επιβάλει να εξαιρούνται οι βιταμίνες και τα συμπληρώματα διατροφής από τον εξονυχιστικό έλεγχο στον οποίο υποβάλλονται τα φάρμακα.

Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει καμία οργανωμένη μελέτη που να αποδεικνύει την αποτελεσματικότητα των συμπληρωμάτων διατροφής σε σοβαρές ασθένειες.

Η χώρα μας δεν έχει ακόμη ούτε αρχείο νεοπλασιών για τους περίπου 80.000 καρκινοπαθείς και στηρίζεται στα στατιστικά στοιχεία γειτονικών χωρών.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ