Με τα μάτια όλης της Ευρώπης στραμμένα πάνω του – αλλά πάντως με τον πρόεδρο Ολάντ να έχει δώσει των τόνο των εξελίξεων από το απόγευμα της Δευτέρας – ο Αλ. Τσίπρας βρίσκεται από την Τρίτη στην Τουρκία, στην κρισιμότερη ίσως επίσκεψη που έχει πραγματοποιήσει στην γειτονική χώρα Ελληνας πρωθυπουργός.

Μετά τα σαφή μηνύματα του προέδρου Ολάντ και την προαναγγελία της πολεμικής απάντησης στις πολύνεκρες επιθέσεις που εξαπολύθηκαν στο Παρίσι την προηγούμενη Παρασκευή, η επίσκεψη του κ. Τσίπρα στην Αγκυρα προσλαμβάνει αφενός δραματική βαρύτητα και, αφετέρου, δημιουργεί σημαντικά ερωτήματα ως προς τις προσδοκίες για τα αποτελέσματά της.

Δεδομένων των εξελίξεων, ο κ. Τσίπρας θα βρεθεί στην τουρκική πρωτεύουσα υπό την πίεση κάποιων νέων δεδομένων.

Από την μία πλευρά υπάρχει το πλέγμα ανησυχιών της Ελλάδος και της Ευρώπης σχετικά με τις προσφυγικές ροές που εκκινούν από τα τουρκικά παράλια. Πρωταρχικός στόχος της Αθήνας είναι η ανακοπή των ροών αυτών, η δημιουργία σημείων πιστοποίησης και ελέγχου στο τουρκικό έδαφος, καθώς και μία συμφωνία για μετεγκατάσταση προσφύγων από το τουρκικό έδαφος απευθείας προς δυτικούς προορισμούς.

Από την άλλη πλευρά ανακύπτει η ενίσχυση του ρόλου της Τουρκίας, η οποία και μόνο λόγω της κλιμάκωσης της έντασης και της επικείμενης πολεμικής δραστηριότητας αναδεικνύει τον στρατηγικό της ρόλο και σε κάθε περίπτωση θα διεκδικήσει ή και θα απαιτήσει ανταλλάγματα για την ουσιαστική της συνδρομή στην επιχείρηση κατά του Ισλαμικού Κράτους.

Παράλληλα, ερωτηματικό αναπάντητο παραμένει το πώς θα διαμορφωθεί το ευρωπαϊκό περιβάλλον σε ό,τι αφορά τον χώρο Σένγκεν, την ελευθερία των μετακινήσεων πληθυσμών και πάντως την δυνατότητα μετακίνησης μεταναστών και προσφύγων εντός των ορίων της ΕΕ – με ορατό κίνδυνο της μετατροπή της Ελλάδας σε «αποθήκη» μεγάλων πληθυσμών από την Μέση Ανατολή, οι οποίοι είτε θα αναγκαστούν να παραμείνουν στη χώρα είτε και θα επιλέξουν κάτι τέτοιο.

Υπό αυτές τις συνθήκες καταλυτική σημασία προσλαμβάνει η υπόγεια, αλλά γενικευμένη αίσθηση στην Ευρώπη περί του ότι η Ελλάδα αποτελεί για οποιονδήποτε λόγο την πύλη και την ίδια στιγμή την «ανοιχτή τρύπα» της Ενωσης ως προς την εισροή μεταναστευτικών και προσφυγικών κυμάτων.

Υπό το πρίσμα αυτό, ιδιαίτερη βαρύτητα φαίνεται πως έχουν – τουλάχιστον ως προς το κλίμα που καλλιεργείται – οι διακινούμενες πληροφορίες περί διέλευσης εγκεφάλων και συμμετόχων στις επιθέσεις του Παρισιού από ελληνικό έδαφος τους προηγούμενους μήνες.

Το γεγονός αυτό κατά κάποιες εκτιμήσεις και απόψεις δημιουργεί περιβάλλον πίεσης προς την ελληνική κυβέρνηση, σε συνδυασμό με ατυχείς δηλώσεις του πρόσφατου παρελθόντος, όπως οι «απειλές» περί διοχέτευσης τζιχαντιστών προς την Ευρώπη, κατά την περίοδο της διαπραγμάτευσης για το οικονομικό πρόγραμμα της χώρας.

Τα πραγματικά δεδομένα σύμφωνα με διεθνείς και εγχώριους παρατηρητές διαμορφώνονται με ταχείς ρυθμούς και αναμένεται να αποκαλυφθούν τις επόμενες ημέρες.

Σύμφωνα με αυτές τις πηγές και από την στιγμή που θα αναπτυχθούν ευρείας κλίμακας πολεμικές επιχειρήσεις κατά του Ισλαμικού Κράτους, στα εδάφη της περιοχής της κρίσης αναμένεται να ενταθούν κάποια φαινόμενα. Κατά τις αναλύσεις αυτές, συμμαχίες θα αναζητηθούν στις κουρδικές δυνάμεις της Συρίας και του Ιράκ, οπότε και θα τεθεί εκ νέου ζήτημα για τους Κούρδους της Τουρκίας.

Στο σημείο αυτό καθίσταται κομβικός ο ρόλος της Τουρκίας και τα ανταλλάγματα που με βεβαιότητα θα διεκδικήσει και που πιθανώς θα αφορούν την Ελλάδα. Μεταξύ αυτών πιθανολογείται ότι θα περιλαμβάνεται το Κυπριακό και το καθεστώς στο Αιγαίο, ενδεχομένως και σε άλλες περιοχές.

Υπό την πίεση αυτών των δεδομένων και εξελίξεων, προβληματισμό σε διεθνείς κύκλους προξένησε η σπουδή με την οποία η ελληνική κυβέρνηση έσπευσε να αποστασιοποιηθεί από την συμμετοχή της σε ενδεχόμενες πολεμικές επιχειρήσεις – κατά προφανή τρόπο προκειμένου να διαφυλάξει το παραδοσιακό στάτους της χώρας.

Σχετικές δηλώσεις είχαν κάνει από το πρωί της Δευτέρας ο υπουργός και αναπληρωτής υπουργός Αμυνας, Π. Καμμένος και Δ. Βίτσας, χωρίς καν να έχει μιλήσει ο πρόεδρος Ολάντ στην γαλλική Εθνοσυνέλευση στο Παρίσι.

Δεδομένου ότι ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας προανήγγειλε την ενεργοποίηση των συνθηκών της Ενωσης που προβλέπουν την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών, η ελληνική κυβέρνηση θα κληθεί τις αμέσως επόμενες ημέρες να αποσαφηνίσει την στάση της και τον τρόπο με τον οποίο θα συνδράμει τις επιχειρήσεις – κάτι που δεν σημαίνει αναγκαστικά την ένοπλη συμμετοχή σε πολεμικές εμπλοκές.

Αναλυτικά το πρόγραμμα του Πρωθυπουργού

Τρίτη, 17 Νοεμβρίου 2015

16:00 Αναχώρηση για την Κωνσταντινούπολη

20:30 Παρακολούθηση του φιλικού ποδοσφαιρικού αγώνα Τουρκίας-Ελλάδας

Τετάρτη, 18 Νοεμβρίου 2015

08:00 Συνάντηση με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίο

10:30 Αναχώρηση για την Άγκυρα

12:00 Κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Πρωθυπουργό της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου

13:00 Γεύμα εργασίας – διευρυμένες συνομιλίες μεταξύ των αντιπροσωπιών

14:30 Δηλώσεις – συνέντευξη τύπου

Συναντήσεις με αρχηγούς κοινοβουλευτικών κομμάτων

Συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν