Η Ελλάδα βρίσκεται πλέον οριστικά αντιμέτωπη με την άβυσσο του Grexit. Οι ευρωπαίοι ηγέτες παρουσίασαν στον Αλέξη Τσίπρα το βράδυ της Τρίτης το «ουσιαστικό τελεσίγραφο» για συμφωνία επί ενός τρίτου Μνημονίου ως την Κυριακή. Σε διαφορετική περίπτωση, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που θα συνεδριάσει σε πλήρη σύνθεση και με τα 28 κράτη – μέλη του την προσεχή Κυριακή, 12 Ιουλίου, θα εξετάσει το σενάριο της εξόδου της χώρας μας από την ευρωζώνη σε συνδυασμό με ένα πακέτο ανθρωπιστικής βοήθειας. Και όλα αυτά μόλις μία εβδομάδα μετά το δημοψήφισμα στο οποίο η κυβέρνηση έσυρε τον ελληνικό λαό για να απορρίψει μία συμφωνία που δεν υπήρχε!
Όπως προέκυψε από τις δηλώσεις των ευρωπαίων αξιωματούχων, των ηγετών των κρατών της ευρωζώνης αλλά και τις πληροφορίες κοινοτικών πηγών, το κλίμα για τον έλληνα Πρωθυπουργό στη Σύνοδο Κορυφής υπήρξε εξαιρετικά βαρύ. Και καμία από τις δηλώσεις δεν φέρει μεγαλύτερη σημασία από αυτή του Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ κατά τη συνέντευξη Τύπου μετά το πέρας της συνάντησης. Για πρώτη φορά, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπήρξε τόσο ευθύς, χωρίς παράλληλα να μπορεί να κρύψει την οργή του. «Έχουμε εκπονήσει σενάριο για Grexit» παραδέχθηκε για πρώτη φορά δημοσίως ο έμπειρος λουξεμβούργιος πολιτικός, σε μία κίνηση που δείχνει ότι πλέον τα πράγματα έχουν φθάσει στο μη περαιτέρω.
Τα χρονοδιαγράμματα είναι πλέον κάτι παραπάνω από ασφυκτικά και είναι άγνωστο αν μπορεί να τα υπηρετήσει, με την απαιτούμενη επάρκεια, η ελληνική πλευρά. Την Τετάρτη, η Αθήνα πρέπει να καταθέσει επισήμως αίτημα για ένα νέο δανειακό πρόγραμμα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM). Παράλληλα, θα πρέπει να εκπονήσει αναλυτικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων (σσ. που όλα δείχνουν ότι πρέπει να είναι πολύ πιο φιλόδοξο από το πακέτο Γιούνκερ που είχε απορριφθεί την περασμένη εβδομάδα) μέχρι την Πέμπτη το αργότερο (αν και ο κ. Γιούνκερ ανέφερε ως καταληκτική ώρα την Παρασκευή το πρωϊ στις 8.30) ώστε στη συνέχεια να αξιολογηθεί από τους τρεις θεσμούς (Κομισιόν, ΕΚΤ, ΔΝΤ), να συζητηθεί σε νέο Eurogroup και να ολοκληρωθεί η έγκρισή του στη Σύνοδο Κορυφής της Κυριακής.
Για το τι θα συμβεί άνευ συμφωνίας, την απάντηση έδωσε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ. «Αν δεν υπάρξει συναίνεση, θα σημάνει το τέλος των διαπραγματεύσεων με όλες τις πιθανές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένου του χειρότερου δυνατού σεναρίου στο οποίο όλοι θα είμαστε χαμένοι. Η ανικανότητά μας να φθάσουμε σε συμφωνία θα οδηγήσει σε πτώχευση της Ελλάδος και σε χρεοκοπία του τραοεζικού της συστήματος. Με πάσα βεβαιότητα, αυτό θα ήταν πάρα πολύ επώδυνο για τον ελληνικό λαό. Δεν έχω αμφιβολία ότι θα επηρέαζε και γεωπολιτικά την Ευρώπη. Αν κάποιος έχει την οπιαδήποτε αυταπάτη ότι δεν θα είναι έτσι, είναι αφελής» σημείωσε.
Όπως ξεκαθάρισε η Άνγκελα Μέρκελ, οι ελληνικές προτάσεις πρέπει να είναι πολύ λεπτομερείς – αν και όχι σε επίπεδο staff – level agreement. Από τις δηλώσεις της γερμανίδας καγκελαρίου αλλά και του γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ, το πρόγραμμα θα είναι τουλάχιστον δύο ετών. Από τις ίδιες δηλώσεις, αλλά και από τις επισημάνσεις κοινοτικών πηγών με τις οποίες συνομίλησε «Το Βήμα» το βράδυ της Τρίτης, μόνο στο πλαίσιο ενός τέτοιου προγράμματος θα μπορούσε να συζητηθεί κάποιου είδους ενδιάμεση χρηματοδότηση ώστε να μη χάσει η Αθήνα τις πληρωμές προς την ΕΚΤ, με πρώτη αυτή στις 20 Ιουλίου.
Με το γνωστό πράο ύφος της, η κυρία Μέρκελ δεν έκρυψε την έντονη ενόχλησή της για τη στάση του έλληνα Πρωθυπουργού. «Είχαμε μία ειλικρινή συζήτηση» τόνισε – φράση που στη διπλωματική γλώσσα σημαίνει ότι οι ανταλλαγές απόψεων ήσαν έντονες και το κλίμα βαρύ. «Σεβόμαστε το ελληνικό δημοψήφισμα» είπε, αλλά πρόσθεσε ότι στην ευρωζώνη υπάρχουν 19 κράτη και 19 λαοί και «η εθνική κυριαρχία δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο της Ελλάδος». Υπογράμμισε δε ότι μετά το δημοψήφισμα, «η εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του κ. Τσίπρα μάλλον αποδυναμώθηκε»…
Η γερμανίδα καγκελάριος ρωτήθηκε και για το ενδεχόμενο εισαγωγής παράλληλου νομίσματος. Είπε ότι δεν συζητήθηκε σήμερα και ότι είναι θέμα που αφορά στους υπουργούς Οικονομικών. Σε ό,τι αφορά στο κούρεμα του χρέους όμως, είπε ότι κάτι τέτοιο απαγορεύεται από τις ευρωπαϊκές Συνθήκες. Με την εμπιστοσύνη καταρρακωμένη, μοιάζει αδύνατο σε πρώτη φάση να μπορέσει η ελληνική πλευρά να διασφαλίσει κάτι πολύ απτό στο θέμα του χρέους, αν και όλα θα εξαρτηθούν από την έκβαση της κυριακάτικης Συνόδου Κορυφής.
Ο κ. Ολάντ δεν άφησε επίσης αμφιβολίες ότι ακόμη και ένα βραχυπρόθεσμο πρόγραμμα – γέφυρα για την κάλυψη άμεσων χρηματοδοτικών αναγκών θα προβλέπει την υλοποίηση προαπαιτουμένων. Νωρίτερα βέβαια είχε προειδοποιήσει ότι αν δεν υπάρξει συμφωνία, αυτό θα έχει σοβαρότατες παρενέργειες. Πρόσθεσε πάντως ότι τουλάχιστον μέχρι την Κυριακή, η ΕΚΤ θα διασφαλίσει την ελάχιστη ρευστότητα, πράγμα που σημαίνει ότι το ύψος του ELA θα μείνει καρφωμένο στα σημερινά επίπεδα.
Ο γάλλος Πρόεδρος, που έχει υπάρξει ο στενότερος υποστηρικτής του κ. Τσίπρα, ήταν εμφανώς καταβεβλημένος στη συνέντευξη Τύπου. Άλλωστε, ο έλληνας Πρωθυπουργός είχε ελάχιστους συμμάχους εντός της Συνόδου. Οι ηγέτες των βαλτικών χωρών φέρονται, σύμφωνα με πληροφορίες, να είπαν στον κ. Τσίπρα ότι θα μπορούσαν και εκείνοι να κάνουν δημοψηφίσματα για τη χορήγηση βοήθειας προς την Ελλάδα. Τη στάση τους αυτή επιβεβαίωσε στις δηλώσεις ο ιταλός Πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι.
Το βάρος πέφτει πλέον στους ώμους του νέου υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου ο οποίος άφησε μεν καλές εντυπώσεις στο Eurogroup που είχε προηγηθεί, αλλά η έλλειψη νέων και συνεκτικών ελληνικών προτάσεων προκάλεσε εντονότατη ενόχληση.
