Τι μας περιμένει την επόμενη μέρα

Τεράστιες ευθύνες, πολιτικές και ποινικές, εγείρονται για την κυβέρνηση και τον υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη για την καθυστερημένη επιβολή των capital controls. Η μη έγκαιρη επιβολή γονάτισε την πληγωμένη από την πεντάμηνη διαπραγμάτευση οικονομία, οδηγώντας επιχειρήσεις σε λουκέτο, ταλαιπώρησε και εξευτέλισε εκατομμύρια συνταξιούχους και εγκλώβισε εκατομμύρια καταθέτες που κινδυνεύουν τώρα να χάσουν τα χρήματά τους. Η κυβερνητική επιλογή να επιβάλει τα capital controls την τελευταία στιγμή, ευελπιστώντας ότι οι πιστωτές θα υποχωρήσουν πρώτοι στο παίγνιο του δειλού (chicken game) που έπαιζε ο κ. Βαρουφάκης, έχει ως αποτέλεσμα το αργότερο την προσεχή εβδομάδα να ξεμείνουν από ρευστό οι τράπεζες και τα ΑΤΜ να μην έχουν να δώσουν ούτε 20 ευρώ την ημέρα.

Οχι. Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, οι τράπεζες δεν θα ανοίξουν γιατί δεν θα έχουν επαρκή μετρητά. Και χωρίς μετρητά δεν έχει νόημα να ανοίξουν.

Δύσκολα. Τα μετρητά στο τραπεζικό σύστημα πριν από το Σαββατοκύριακο βρίσκονταν σε οριακή κατάσταση. Εκτός από τα ποσοτικά, υπάρχουν και τεχνικά ζητήματα, καθώς στο σύστημα έχουν απομείνει χαρτονομίσματα των 500, 200 και 100 ευρώ, τα οποία δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις ΑΤΜ. Γίνονταν προσπάθειες να εφοδιαστεί η Τράπεζα της Ελλάδος από άλλες κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης με χαρτονομίσματα των 10, 20 και 50 ευρώ για να ανταλλαγούν τα 500άρικα, 200άρικα και 100στάρικα. Αλλά και πάλι και αυτά αναμένεται να εξαντληθούν σύντομα μόλις μπουν στην κυκλοφορία.

Μόλις υπάρξει συμφωνία και η χώρα μπει και πάλι σε πρόγραμμα. Τότε η ΕΚΤ θα ανοίξει σταδιακά τη στρόφιγγα της ρευστότητας, μέσω του έκτακτου μηχανισμού ELA.

Σε περίπτωση που το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι «Ναι», τότε μια συμφωνία μπορεί να υπογραφεί ακόμη και σε μία εβδομάδα. Αλλες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Σε γενικές γραμμές, ο χρόνος θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα προχωρήσει η κυβέρνηση στην υπογραφή συμφωνίας και από το αν θα υπάρξουν ή όχι πολιτικές εξελίξεις μετά το δημοψήφισμα. Πάντως, στις Βρυξέλλες και στη Φρανκφούρτη θεωρούν ότι σε περίπτωση που υπερισχύσει το «Ναι», η υπογραφή συμφωνίας μπορεί να γίνει και μέσα στην επόμενη εβδομάδα, με βάση το κείμενο της πρότασης των δανειστών του Ιουνίου, το οποίο θα έχει εγκρίνει ο ελληνικός λαός στο δημοψήφισμα. Στην περίπτωση αυτή η κυβέρνηση ή μια υπηρεσιακή κυβέρνηση, αν η σημερινή παραιτηθεί, θα πρέπει να κινηθεί άμεσα και χωρίς χάσιμο χρόνου.

Αν το αποτέλεσμα είναι «Οχι»;

Οπως έχουν πει όλοι οι ευρωπαίοι ηγέτες και αξιωματούχοι, σε όλους τους τόνους «Οχι» σημαίνει έξοδος από το ευρώ. Στην περίπτωση αυτή, η ΕΚΤ αναμένεται να σκληρύνει τη στάση της. Πηγές από τη Φρανκφούρτη εκτιμούν ότι σε περίπτωση «Οχι» θα συγκληθεί έκτακτη Σύνοδος Κορυφής για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ και οι επιπτώσεις στη χώρα, στην κοινωνία και στην οικονομία θα είναι πολύ περισσότερες από αυτές στις τράπεζες.

Ως τώρα ο Γιάννης Στουρνάρας έχει καταφέρει να κρατήσει με νύχια και με δόντια αμετάβλητο τον ELΑ, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται εκτός προγράμματος και δεν πλήρωσε το ΔΝΤ. Πράγμα που σημαίνει ότι η χώρα έχει ακόμη συμμάχους στην ΕΚΤ. Ομως οι σύμμαχοι αυτοί θα χαθούν σε περίπτωση του «Οχι», καθώς σύμφωνα με πηγές από τη Φρανκφούρτη, στους κύκλους των κεντρικών τραπεζιτών της ευρωζώνης, θεωρείται ότι «το «Οχι» δεν είναι συνεπές με το ευρώ (is out of context)».

Η ΕΚΤ μπορεί να κουρέψει τις εγγυήσεις που δίνουν οι τράπεζες για να πάρουν ρευστότητα. Διότι οι τράπεζες αντλούν ρευστότητα από τον μηχανισμό ELA, αφού πρώτα ενεχυριάσουν την περιουσία τους. Κούρεμα των εγγυήσεων σημαίνει ότι οι τράπεζες θα πρέπει να δώσουν πρόσθετες, αν βεβαίως διαθέτουν. Επιπλέον, μπορεί να μειώσει τον ELA από τα σημερινά επίπεδα των 89 δισ. ευρώ και να ζητήσει πίσω χρήματα, τα οποία οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν και θα πτωχεύσουν.

Πτώχευση σημαίνει ότι οι τράπεζες θα κλείσουν και κανείς δεν ξέρει αν θα ανοίξουν με ευρώ ή δραχμές, ύστερα από πόσο καιρό και κάτω από ποιες συνθήκες. Και χωρίς τράπεζες, δεν μπορεί να λειτουργήσει η χώρα.

Αν οι τράπεζες δεν μπορούν να τα επιστρέψουν, η ΕΚΤ σταδιακά θα πουλήσει τις εγγυήσεις που τις έχουν δώσει όπως ακίνητα, μετοχές, δάνεια κ.λπ., δηλαδή θα προχωρήσει σε ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών. Στην περίπτωση αυτή ο έλεγχος των τραπεζών θα περάσει στον EFSF.

Οι καταθέσεις θα είναι εγκλωβισμένες όσο οι τράπεζες είναι κλειστές και υπάρχουν capital controls.

Οχι.

Σταδιακά, όταν αποκατασταθεί η ρευστότητα του συστήματος και υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρχει συμφωνία. Αυτό μπορεί να πάρει και χρόνια. Στην Κύπρο χρειάστηκαν δύο χρόνια για την πλήρη άρση. Αν υπάρξει συμφωνία εκτιμάται ότι θα αυξηθούν τα ημερήσια όρια αναλήψεως και θα επιτραπούν ορισμένες υπηρεσίες.