Η κυβέρνηση δεν θα έπρεπε να περιμένει τις σκληρές, ακόμη και προσβλητικές, επιθέσεις εναντίον του Γιάνη Βαρουφάκη στο άτυπο Eurogroup της περασμένης Παρασκευής στη Ρίγα της Λετονίας για να αντιληφθεί ότι η κατάσταση κινδυνεύει να εκτροχιαστεί και πως το κλίμα έχει επιβαρυνθεί. Τα μηνύματα ότι η Αθήνα πρέπει να σοβαρευτεί το ταχύτερο δυνατόν είχαν καταφθάσει νωρίτερα μέσω του περιώνυμου πλέον Frankfurt Group.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι τα μηνύματα της ομάδας αυτής, που συστήθηκε ως δίαυλος πολιτικού διαλόγου και στην οποία συμμετέχουν ο Πόουλ Τόμσεν από το ΔΝΤ, ο Μπενουά Κερέ από την ΕΚΤ και ο Λουκ Τολονιάν, οικονομικός σύμβουλος του προέδρου της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, μεταφέρθηκαν στον υπουργό Επικρατείας και έμπιστο σύμβουλο του Αλέξη Τσίπρα, τον Νίκο Παππά. Συμπυκνώνονται δε στην ανάγκη να ληφθούν αποφάσεις το ταχύτερο δυνατόν σε πολιτικό επίπεδο στην Αθήνα οι οποίες θα αποδεικνύουν ότι ο Πρωθυπουργός θέλει να βρει λύση εντός των χρονοδιαγραμμάτων και των παραμέτρων που έχει θέσει η συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου.
Τι θέλει ο Πρωθυπουργός;
Το κλίμα του Eurogroup στη Ρίγα έφερε στην επιφάνεια όλα τα προβλήματα των διαπραγματεύσεων μεταξύ Αθήνας και δανειστών. Παρά την αισιόδοξη εικόνα που επιμένει να καλλιεργεί η κυβέρνηση, με αποκορύφωμα τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού μετά τη συνάντησή του με την καγκελάριο της Γερμανίας Aνγκελα Μέρκελ την Πέμπτη στις Βρυξέλλες –στο περιθώριο της έκτακτης Συνόδου Κορυφής για το Μεταναστευτικό -, η πραγματικότητα είναι μάλλον διαφορετική.
Η 11η Μαΐου προβάλλει πλέον, σύμφωνα με συγκλίνουσες πληροφορίες, ως η ημερομηνία εκείνη πέραν της οποίας ο κίνδυνος ατυχήματος αυξάνεται επικίνδυνα. Το πιστωτικό γεγονός, το «κούρεμα» των εχεγγύων (collateral) που προσφέρουν στην ΕΚΤ οι ελληνικές τράπεζες (άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο αυτό ο Μάριο Ντράγκι) και το κλείσιμο της στρόφιγγας του ELA θα εμφανιστούν στον ορίζοντα. Δεν πρέπει δε να λησμονείται ότι στις 12 Μαΐου πρέπει να καταβληθεί δόση περίπου 780 εκατ. ευρώ στο ΔΝΤ.
Το στοιχείο που ανησυχεί ιδιαίτερα τους πιστωτές είναι ποιες ακριβώς είναι οι προθέσεις του Πρωθυπουργού. Θέλει ή δεν θέλει μια συμφωνία; Αν ναι, με ποιους όρους; Οι πιθανότητες να υπερβεί τις αντιστάσεις στο κόμμα του βαίνουν μειούμενες στις αναλύσεις των δανειστών. Από αυτή την άποψη, το πρόβλημα υπερβαίνει κατά πολύ την τύχη του Γιάνη Βαρουφάκη και την παραμονή του στη θέση του υπουργού Οικονομικών.
Στις ιδιωτικές τους συζητήσεις πηγές των θεσμών ρωτούν όλο και συχνότερα το τελευταίο διάστημα για το αν αντέχει η δημοτικότητα της κυβέρνησης και του κ. Τσίπρα προσωπικά, καθώς και για τη στάση που τηρούν στενοί του συνεργάτες, όπως ο κ. Παππάς ή ο κ. Σπύρος Σαγιάς. Ο γενικός γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου θεωρείται άνθρωπος με μεγάλη επιρροή και φέρεται να έχει βαρύνουσα άποψη σε ζητήματα όπως π.χ. για τους κινδύνους που εγκυμονεί πιθανή μη αποπληρωμή μιας δόσης του ΔΝΤ. Δυστυχώς πολλοί υπουργοί Οικονομικών στο Eurogroup (το οποίο ελέγχεται απολύτως από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε) έχουν αρχίσει πλέον να συζητούν τρόπους για το πώς θα περιοριστούν οι συνέπειες πιθανής αδυναμίας της Αθήνας να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της και ίσως εξόδου της από την ευρωζώνη. Τα όσα ειπώθηκαν στο Eurogroup της Παρασκευής από τον σλοβένο υπουργό Οικονομικών περί «Σχεδίου Β» είναι ενδεικτικά. Πηγές στην Αθήνα και στις Βρυξέλλες όμως που βλέπουν τα πράγματα πιο ψύχραιμα εκτιμούν ότι όσο περνά ο χρόνος το πιθανότερο σενάριο είναι οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls).
Η κλεψύδρα τελειώνει
Οπως ξεκαθάρισε στις δηλώσεις του μετά το Eurogroup ο επικεφαλής του Γερούν Ντάισελμπλουμ, «έχει χαθεί πάρα πολύς χρόνος τους προηγούμενους δύο μήνες» και πλέον η ευθύνη για πρόοδο «βρίσκεται κυρίως στην ελληνική πλευρά». Πηγές που είναι σε θέση να γνωρίζουν τις συζητήσεις που λαμβάνουν χώρα τόσο σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων στην Αθήνα όσο και σε επίπεδο Brussels Group επιμένουν ότι «το χάσμα που χωρίζει τις δύο πλευρές παραμένει μεγάλο». Προσθέτουν δε ότι «έχουμε κουραστεί να ακούμε διαφορετικές απόψεις από στελέχη διαφορετικών υπουργείων και παράγοντες της κυβέρνησης. Είναι αδύνατον να διαπραγματευθούμε με αυτόν τον τρόπο».
Γιατί καθυστερεί η κυβέρνηση;
«Πρέπει να μιλάμε με τους υπουργούς στην Αθήνα» λένε οι Βρυξέλλες
Ανώτατος αξιωματούχος της ευρωζώνης σημείωνε προς «Το Βήμα» το βράδυ της Παρασκευής ότι αυτό το μείγμα συναντήσεων στην Αθήνα, στις Βρυξέλλες, στο Παρίσι και αλλού δεν έχει βοηθήσει καθόλου. Η άποψη των θεσμών είναι ότι πρέπει να υπάρξει επιστροφή στο προηγούμενο μοντέλο ώστε οι εκπρόσωποι των θεσμών να κάνουν τη δουλειά στην Αθήνα και να μπορούν να συνομιλούν απευθείας με τους υπουργούς. «Μόνο έτσι θα κερδίσουμε χρόνο» εκτιμούν.
Αγνωστο παραμένει βέβαια αν θα συμβεί κάτι τέτοιο. Πάντως ο πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων Γιώργος Χουλιαράκης παρέμεινε στις Βρυξέλλες προετοιμάζοντας το έδαφος για τις επόμενες ημέρες. Ως και την Παρασκευή δεν υπήρχε ωστόσο προγραμματισμός για νέες συνομιλίες των τεχνικών κλιμακίων στην Αθήνα, αν και δεν αποκλειόταν να συναντηθεί το Brussels Group. Αυτό που είναι σαφές είναι ότι δεν πρόκειται να υπάρξει Eurogroup μέσα στην εβδομάδα διότι δεν υπάρχει κάτι προς συζήτηση.
Αν η κατάσταση είναι τόσο κακή, τότε γιατί η κυβέρνηση καθυστερεί; Στο ερώτημα αυτό, όπως και σε εκείνο περί του περιεχομένου των συζητήσεων του Brussels Group στο Παρίσι πριν από λίγες ημέρες, παράγοντες των θεσμών απαντούσαν ότι το κύριο θέμα ήταν να μπορέσουν να καταλήξουν σε ένα «σενάριο βάσης» για τα δημοσιονομικά.
Η πλευρά των δανειστών υποστήριξε ότι αν δεν αλλάξει ο ΕΝΦΙΑ η χρονιά ίσως κλείσει με μικρό πρωτογενές έλλειμμα ή, στην καλύτερη περίπτωση, με ισοσκελισμό του πρωτογενούς ισοζυγίου. Σε περίπτωση δε που η κυβέρνηση θέσει ως στόχο πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ για το 2015, ζητεί μέτρα ύψους 2,7-3 δισ. ευρώ για την επίτευξή του.
Καθώς όμως άκρη δεν βρέθηκε, ορισμένοι κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών ισχυρίζονταν ότι οι θεσμοί επέστρεψαν στα προβλεπόμενα πλεονάσματα του Μνημονίου, ήτοι 3% για το 2015 και 4,5% για το 2016. Σε ό,τι αφορά δε τις προβλέψεις για την ανάπτυξη, οι θεσμοί εκτιμούν ότι αυτή θα είναι αναιμική για εφέτος (περίπου 0,5% του ΑΕΠ), όταν η κυβέρνηση μιλάει για 1,4%.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
