Μύθοι και αλήθειες για τα δάνεια από Πεκίνο – Μόσχα

Πριν από την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, στελέχη που κινούνταν στο στενό περιβάλλον του Αλέξη Τσίπρα είχαν αρχίσει να συζητούν εκτενώς τη δυνατότητα εξεύρεσης «εναλλακτικής χρηματοδότησης» σε περίπτωση που μια αριστερή κυβέρνηση δεν έβρισκε πεδίο συνεννόησης με τους πιστωτές. Σε αυτό το πλαίσιο είχαν καταγραφεί σε non papers διάφορες ιδέες για κράτη που θα μπορούσαν να αποτελέσουν πηγές χρημάτων εφόσον εμφανίζονταν προβλήματα ρευστότητας.

Το σκεπτικό ήταν συγκεκριμένο. Από τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρούνταν από τους Ευρωπαίους και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μια αντισυστημική δύναμη η οποία, τουλάχιστον προεκλογικά, είχε υιοθετήσει σκληρή γλώσσα απέναντί τους, θα έπρεπε να αναπτυχθούν διάφορα «Σχέδια Β» για να αποφευχθούν καταστάσεις πιστωτικής ασφυξίας. Επομένως μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα έπρεπε να προετοιμάσει ιδέες για να βρει κονδύλια από χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία ή άλλες.

Τα σχέδια αυτά, αν και θεμιτά, μοιάζουν δύσκολα στην υλοποίησή τους. Το παράδειγμα της Κύπρου, η οποία προσπάθησε να αποφύγει το «πικρό χάπι» του «κουρέματος» καταθέσεων και της επιβολής ελέγχων στη διακίνηση κεφαλαίων το 2013 στρεφόμενη προς τη Μόσχα, υπενθυμίζει ότι η πραγματικότητα είναι σκληρή. Τότε η Λευκωσία προχώρησε σε μια σπασμωδική κίνηση, μη γνωρίζοντας ότι στο παρασκήνιο Ρώσοι και Ευρωπαίοι είχαν συμφωνήσει να μην μπλέξουν ο ένας με τα συμφέροντα του άλλου.

Διπλωματικοί κύκλοι σημειώνουν ότι «μεγάλα κράτη όπως η Ρωσία γνωρίζουν πολύ καλά τα όριά τους και τις γεωπολιτικές προτεραιότητές τους, ώστε να αποφεύγουν να τα παραβιάζουν χωρίς να υπάρχει σημαντικός λόγος».

Η βοήθεια των Κινέζων

Η αναζήτηση εναλλακτικής χρηματοδότησης πέραν των δυτικών θεσμών δεν είναι καινοφανής. Είχε συζητηθεί και πάλι κατά τα πρώτα στάδια της ελληνικής οικονομικής κρίσης στα τέλη του 2009 και στις αρχές του 2010, επί κυβερνήσεως Γιώργου Παπανδρέου. Η πλέον χαρακτηριστική περίπτωση, που έλαβε χώρα τον Ιανουάριο του 2010, ήταν η διαμεσολάβηση της Goldman Sachs με σκοπό να πειστεί το Πεκίνο να αγοράσει ελληνικά ομόλογα συνολικής αξίας 25 δισ. ευρώ, σε μια εποχή που ήδη τα spreads είχαν αρχίσει να εκτινάσσονται σε δυσθεώρητα ύψη.

Για τον σκοπό αυτόν μάλιστα είχε έλθει δύο φορές στην Αθήνα ο Γκάρι Κον, κορυφαίο στέλεχος της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας, συναντώντας τον κ. Παπανδρέου και άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους. Οπως μάλιστα είχαν αποκαλύψει οι «Financial Times», η Goldman Sachs είχε προτείνει την πώληση μεριδίου μετοχών της Εθνικής Τράπεζας σε κινεζικά πιστωτικά ιδρύματα. Τελικά καμία από τις ιδέες αυτές δεν προχώρησε.

Η Κίνα πρωταγωνιστεί και πάλι σε διάφορα τέτοια σενάρια τις τελευταίες εβδομάδες. Η έντονη φημολογία έχει ξεκινήσει από τη –μικρή –συμμετοχή κινεζικών κεφαλαίων στις δύο από τις τελευταίες τρεις εκδόσεις εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου. Η συμμετοχή αυτή, η οποία δεν ξεπέρασε τα 100 εκατ. ευρώ, έγινε μέσω του State Administration of Foreign Exchange (SAFE), το οποίο διαχειρίζεται τα συναλλαγματικά αποθεματικά της Κίνας.

Τα συνολικά 200 εκατ. ευρώ με τα οποία έχουν προς το παρόν συμμετάσχει οι Κινέζοι δεν είναι παρά «σταγόνα στον ωκεανό». Το στοιχείο αυτό πρέπει να ιδωθεί υπό το πρίσμα των προσδοκιών που είχαν καλλιεργηθεί από πολύ υψηλά ιστάμενους κυβερνητικούς κύκλους με άμεση πρόσβαση στον ίδιο τον Πρωθυπουργό. Οι κύκλοι αυτοί, οι οποίοι διατηρούν επαφή με κινεζικούς παράγοντες, εξέφραζαν την άποψη ότι το Πεκίνο θα μπορούσε να συμμετάσχει στις δημοπρασίες εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου με ποσά που θα προσέγγιζαν και το 1 δισ. ευρώ.

Η επίσκεψη Δραγασάκη και Κοτζιά

Οι προσδοκίες αυτές συνέπεσαν με το ταξίδι που πραγματοποιούν τις τελευταίες ημέρες στην Κίνα ο Γιάννης Δραγασάκης και ο Νίκος Κοτζιάς. Η κινεζική πλευρά έχει διαμηνύσει ότι ο θεμέλιος λίθος για την εμβάθυνση της σινοελληνικής συνεργασίας είναι το λιμάνι του Πειραιά και κυρίως η κατάληξη του διαγωνισμού για το 67,7% του ΟΛΠ που αυτή τη στιγμή βρίσκεται στον αέρα. Οι Κινέζοι όμως δεν είναι αφελείς. Γνωρίζουν ότι υπάρχει ένας διαγωνισμός σε εξέλιξη και δεν λαμβάνουν, σε αυτή τη φάση, τοις μετρητοίς τις διαβεβαιώσεις ότι όλα θα πάνε καλά.

Επομένως «πριν φανεί φως στον ΟΛΠ δεν θα πρέπει να αναμένονται εκπλήξεις, παρά το γεγονός ότι η Αθήνα «καίγεται»» σημειώνουν ψύχραιμες φωνές. Ισως αυτός να ήταν ο λόγος που η τελευταία συνάντηση του κ. Κοτζιά με τον κινέζο πρεσβευτή στην Αθήνα Ζου Ξιαολί στο υπουργείο Εξωτερικών (δεν ανακοινώθηκε) έλαβε χώρα σε μάλλον φορτισμένο κλίμα. Από την άποψη αυτή, το ταξίδι των κ.κ. Δραγασάκη και Κοτζιά στο Πεκίνο ίσως αποδειχθεί πολύ κρίσιμο.