Πιστωτική Γραμμή αλλά με πιο χαλαρή εποπτεία

Η δήλωση του προέδρου του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ την περασμένη Πέμπτη ότι υπάρχει «ισχυρή υποστήριξη» για να πάρει η Ελλάδα την προληπτική Πιστωτική Γραμμή ECCL του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) επισημοποίησε το τέλος της εποχής του Μνημονίου όπως το ξέραμε και το πέρασμα σε μια νέα κατάσταση.

Ο ολλανδός υπουργός Οικονομικών είπε ότι πρόκειται για ένα προληπτικό δίχτυ ασφαλείας που θα προστατεύσει τη χώρα από ενδεχόμενες αρνητικές συνθήκες στις αγορές και το οποίο θα συνοδεύεται από όρους και προϋποθέσεις εποπτείας, επιβεβαιώνοντας πλήρως το ρεπορτάζ του «Βήματος» στις 19 Οκτωβρίου το οποίο ανέφερε ότι οι Ευρωπαίοι μάς «σπρώχνουν» στην Πιστωτική Γραμμή ECCL του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) που συνοδεύεται από Μνημόνιο «λάιτ».

Απεταξάμην το Μνημόνιο

Βεβαίως στην κυβέρνηση ούτε θέλουν να ακούσουν για Μνημόνιο καθώς ο πρωθυπουργός κ. Αντώνης Σαμαράς έχει προαναγγείλει την έξοδο από αυτό και η επαναφορά του έστω και σε άλλη μορφή αποδυναμώνει το κυβερνητικό στρατόπεδο εν όψει και της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Πόσω μάλλον αν χρειαστεί να περάσει από τη Βουλή μια νέα δανειακή σύμβαση. Ακόμη δεν είναι σαφές αν απαιτείται η έγκριση του Κοινοβουλίου. Η κυβέρνηση πάντως θα προτιμούσε να αποφύγει τη διαδικασία αυτή.

Ωστόσο οι δεσμεύσεις του Πρωθυπουργού υλοποιούνται εν μέρει καθώς η κυβέρνηση ολοκληρώνει νωρίτερα τον τρέχοντα κύκλο του προγράμματος στήριξης και εισέρχεται σε ένα νέο περιβάλλον. Και τούτο διότι σχεδιάζει να μη λάβει τις δόσεις του ΔΝΤ για το 2015-16 και να τερματίσει πρόωρα το Μνημόνιο.

Οσα από αυτά τα χρήματα, συνολικού ύψους 9 δισ. ευρώ, χρειαστεί σχεδιάζει να τα «σηκώσει» από τις αγορές. Και επειδή, όπως έδειξε η απόπειρα για πλήρη απαγκίστρωση από τους μηχανισμούς στήριξης και ελέγχου της ΕΕ και του ΔΝΤ, χωρίς τις εγγυήσεις που παρέχουν οι πιστωτές, οι αγορές κλείνουν για την Ελλάδα.

Με το νέο πλαίσιο η χώρα αποκτά έναν μηχανισμό που από τη μία εξασφαλίζει χαμηλά επιτόκια και από την άλλη προσφέρει χρηματοδότηση αν οι συνθήκες στις αγορές δεν είναι ευνοϊκές. Ωστόσο η «καθαρή» έξοδος από το Μνημόνιο εκτιμάται ότι θα πάρει τουλάχιστον έναν χρόνο καθώς η ένταξη στον μηχανισμό ECCL διαρκεί 6 έως 12 μήνες και στη συνέχεια μπορεί να ανανεωθεί για άλλα δύο εξάμηνα.

Τι αλλάζει με την Πιστωτική Γραμμή

Η ανάληψη της προληπτικής Πιστωτικής Γραμμής ECCL σημαίνει ότι η Ελλάδα αναλαμβάνει συγκεκριμένες υποχρεώσεις. Ωστόσο οι υποχρεώσεις αυτές δεν έχουν καμία σχέση με αυτές που περιλαμβάνονταν στο ογκώδες κείμενο του Μνημονίου με τις εκατοντάδες δράσεις, τους αυστηρούς ελέγχους και τις επισκέψεις των υψηλόβαθμων κλιμακίων της τρόικας που προηγούνταν της εκταμίευσης των δόσεων. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, το Μνημόνιο θα αντικατασταθεί από «μια ατζέντα 10-15 υποχρεώσεων». Στην ουσία θα αφορούν τις βασικές διαρθρωτικές αλλαγές του Μνημονίου που δεν έχουν ολοκληρωθεί. Το ποιες ακριβώς θα είναι αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης και συνδέεται με την ολοκλήρωση της τελευταίας αξιολόγησης που «τρέχει».

Κοινοτικές πηγές ωστόσο δεν συμμερίζονται την κυβερνητική αισιοδοξία για την έκταση των υποχρεώσεων και αναφέρουν ότι η γραμμή ECCL περιλαμβάνει ένα είδος MoU, δηλαδή Μνημονίου.

Διαφορετικός θα είναι και ο ρόλος των πιστωτών. Κυβερνητικές πηγές κάνουν λόγο για ένα πλαίσιο εποπτείας «πιο χαλαρό και λιγότερο παρεμβατικό» από αυτό του Μνημονίου. Δεν θα υπάρχουν κλιμάκια της τρόικας που θα κάνουν τακτικούς ελέγχους για την πρόοδο των υποχρεώσεων, όπως συνέβαινε κάτω από την πίεση της εκταμίευσης κάθε δόσης. Ωστόσο θα υπάρχει έλεγχος, με δύο αξιολογήσεις τον χρόνο και δύο αποστολές, οι οποίες όμως θα είναι σε χαμηλό τεχνικό επίπεδο.

Αγνωστο παραμένει ακόμη ποιος ακριβώς θα είναι ο ρόλος του ΔΝΤ, αν θα είναι απλώς συμβουλευτικός ή πιο ενεργός. Σύμφωνα με κοινοτικές πηγές, αρκετοί Ευρωπαίοι θεωρούν ότι η παρουσία του Ταμείου προσθέτει αξιοπιστία και διευκολύνει την πρόσβαση της χώρας στις αγορές. Οι ίδιες πηγές προσθέτουν ότι ο πρόωρος τερματισμός του τρέχοντος προγράμματος σημαίνει πως η νέα σύμβαση για τη χρηματοδότηση της χώρας μέσω της γραμμής ECCL θα χρειαστεί να εγκριθεί από τα κοινοβούλια ορισμένων χωρών και επισημαίνουν την τοποθέτηση του Πόουλ Τόμσεν στη θέση του επικεφαλής του Ταμείου στην Ευρώπη.

Εξάλλου με τις εγγυήσεις που παρέχει η προληπτική Γραμμή και η εποπτεία που τη συνοδεύει εκτιμάται ότι θα αναβαθμιστεί η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, η οποία θα συμβάλει στην υποχώρηση των spreads και του κόστους δανεισμού. Προς την ίδια κατεύθυνση θα λειτουργήσει και η ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους που θα κάνει η τρόικα έως το Eurogroup της 8ης Δεκεμβρίου. Σε αυτήν θα συνυπολογιστεί η αφαίρεση από το χρέος του μεγαλύτερου μέρους των 11,4 δισ. ευρώ του ΤΧΣ. Με τον τρόπο αυτόν η κυβέρνηση όχι μόνο πετυχαίνει ισόποση μείωση του χρέους αλλά ακυρώνει το επιχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ ότι «λεφτά υπάρχουν» και τα οποία μπορούν να διατεθούν για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής.