Μια σειρά από σενάρια και γρίφους, που ενδεχομένως κυκλοφορούσαν στο Μέγαρο Μαξίμου, διαλύθηκαν το μεσημέρι της Παρασκευής, μετά το τέλος της συνάντησης του Αντώνη Σαμαρά με τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Διότι ο νέος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν κάτι παραπάνω από σαφής: θέλει πολύ να βοηθήσει την Ελλάδα και να τη στηρίξει στην προσπάθειά της να σταθεροποιήσει την ελληνική οικονομία.
Αλλά υπάρχουν πράγματα που μπορεί να κάνει και πράγματα που του ζητούνται αλλά αδυνατεί. Ο κ. Γιούνκερ ξεκαθάρισε στον κ. Σαμαρά, που τον συνάντησε μόνο του για μία ώρα περίπου στο Μέγαρο Μαξίμου, αλλά και στον κ. Βενιζέλο, που ήταν επίσης παρών στο γεύμα που ακολούθησε στο Μουσείο Μπενάκη:
«Λύση για το χρέος της Ελλάδας είναι δύσκολο να υπάρξει προτού ολοκληρωθεί η διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Αλλά μια υπόσχεση για την επίλυση του ζητήματος αυτού είναι δυνατόν να υπάρξει ως τον Δεκέμβριο, εφόσον και η ελληνική κυβέρνηση εκπληρώσει τρεις προϋποθέσεις».
Ποιες είναι οι προϋποθέσεις αυτές;
1. Να συμφωνηθεί μεταξύ της κυβέρνησης, αλλά και των εκπροσώπων της ΕΕ, του ΔΝΤ και της ΕΚΤ ότι η Ελλάδα δεν θα χρειαστεί επιπλέον δανεισμό. «Αυτό δεν αρκεί να το λέτε μόνο εσείς. Θα πρέπει να το πιστοποιήσουν και οι αρμόδιοι μηχανισμοί της τρόικας» εξήγησε ο κ. Γιούνκερ στους Αντ. Σαμαρά και Ευ. Βενιζέλο, αλλά και στους Γκ. Χαρδούβελη και Στ. Παπασταύρου που ήταν επίσης παρόντες στο γεύμα της Παρασκευής.
2. Να συμφωνηθεί μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της Κομισιόν ένα πλαίσιο συμφωνίας για την παρακολούθηση εφαρμογής του προγράμματος σταθερότητας από το 2015 που ολοκληρώνεται η περίοδος του Μνημονίου. Κανονικά αυτό το πρόγραμμα θα έπρεπε να ονομαζόταν πρόγραμμα επιτήρησης των δανειστών.
Αλλά επειδή ο Ιανουάριος πιθανότατα θα σημάνει και την έναρξη της προεκλογικής περιόδου, η κυβέρνηση προσπαθεί να αποφύγει φράσεις και λέξεις που δημιουργούν αρνητική ψυχολογία στην κοινή γνώμη.
Οπως εξήγησε όμως ο κ. Γιούνκερ, οι 19 χώρες που κάποτε θα κληθούν να επικυρώσουν μια λύση για το χρέος θα πρέπει να πειστούν ότι η Ελλάδα δεν έχει πια τον κίνδυνο να διολισθήσει σε πολιτικές παροχών και σπατάλης.
3. Να υπάρξει από την ελληνική κυβέρνηση ένα σχέδιο κινητροδοσίας για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Ζητείται δηλαδή ένα σχέδιο ενθάρρυνσης των επενδύσεων και ενίσχυσης της ρευστότητας, με την παράλληλη δέσμευση της ΕΕ πως θα ανταμείβεται επιπλέον με κάθε τέτοια κίνηση που θα επιχειρεί.
Εφόσον ως το τέλος του χρόνου συντρέξουν αυτές οι τρεις προϋποθέσεις, ο κ. Γιούνκερ υποσχέθηκε στον κ. Σαμαρά και στον κ. Βενιζέλο ότι θα λάβουν ως επιβράβευση των προσπαθειών τους μια πολιτική δήλωση από την ΕΕ που θα προαναγγέλλει σαφώς την επίλυση του ζητήματος του χρέους.
Εγγύηση χρέους
Επειδή ως το τέλος του χρόνου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να δηλώσει δημοσίως τι θα κάνει με την Ελλάδα, λόγω της ολοκλήρωσης του τρέχοντος προγράμματος, ο κ. Γιούνκερ αφήνει να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να υπάρξει μια εγγύηση του χρέους από την Ευρώπη, έστω και αν η οριστική λύση καθυστερήσει για μερικούς μήνες.
Μια τέτοια δήλωση θα ικανοποιούσε ασφαλώς την κυβέρνηση, καθώς θα μπορούσε να την αξιοποιήσει πολιτικά, αν η διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας δεν καρποφορήσει και αναγκαστεί να καταφύγει σε πρόωρες εκλογές.
Αλλά ο κ. Γιούνκερ υποσχέθηκε κι άλλο ένα δώρο στην ελληνική κυβέρνηση ως το τέλος του χρόνου. Την 1η Νοεμβρίου αναλαμβάνει τα καθήκοντά του και ως τα Χριστούγεννα θα ανακοινώσει την εκταμίευση ενός μεγάλου «οικονομικού πακέτου ρευστότητας» για την ενίσχυση των ασθενέστερων αγορών, συνολικού ύψους 300 δισεκατομμυρίων ευρώ. Οπως ανακοίνωσε, ένα μεγάλο τμήμα του πακέτου αυτού θα διανεμηθεί στις οικονομίες που χρειάζονται άμεση στήριξη, όπως είναι αυτές της Γαλλίας, της Ιταλίας αλλά και της Ελλάδας.
Γι’ αυτό άλλωστε τις τελευταίες εβδομάδες προτού αναλάβει τα καθήκοντά του τις αξιοποιεί για να ενημερωθεί όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένα για τα προβλήματα των τριών αυτών οικονομιών. Ηρθε στην Αθήνα για να ενημερωθεί από τον κ. Σαμαρά και θα έχει σύντομα κατ’ ιδίαν συναντήσεις με τον Φρανσουά Ολάντ και τον Ματέο Ρέντσι.
«Ποτέ άλλοτε κυβέρνηση, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη δεν έκανε τόσο θαρραλέα βήματα» είπε ο κ. Γιούνκερ, αποχαιρετώντας το απόγευμα της Παρασκευής τον Πρωθυπουργό και τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης.
«Αλλά οι αποφάσεις στην Ευρώπη έγιναν πια πολύ σύνθετες. Και εσείς έχετε να παλέψετε και με την καχυποψία, αλλά και με τους λαϊκιστές από 19 διαφορετικές χώρες», αφήνοντας ακόμη μια φορά να εννοηθεί ότι η οριστική λύση του χρέους μοιάζει αδύνατη πριν από την προεδρική εκλογή.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
