Ο Ράντοσλαβ Σικόρσκι δεν χρειάζεται πολλές συστάσεις. Ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας είναι σήμερα ένας από τους πολλά υποσχόμενους νέους ευρωπαίους πολιτικούς. Με γλώσσα αιχμηρή, ο Σικόρσκι δεν διστάζει να λέει τα πράγματα έξω από τα δόντια, έχοντας αναδειχθεί σε μία από τις προσωπικότητες που έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην τρέχουσα κρίση Ουκρανίας – Ρωσίας. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα της Κυριακής» ο πολωνός υπουργός Εξωτερικών τονίζει ότι κανείς στην Ευρώπη δεν επιθυμεί έναν δεύτερο Ψυχρό Πόλεμο. Ωστόσο, σημειώνει ότι δεν έχουν εξαφανιστεί όλα τα φαντάσματα του παρελθόντος και ότι οι πρακτικές της Μόσχας στην ουκρανική κρίση δικαίωσαν όσα έλεγε η Βαρσοβία για την ανάγκη κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) εναντίον της Ρωσίας. Κατά τον κ. Σικόρσκι, ο Βλαντίμιρ Πούτιν θέλει πάση θυσία να διατηρήσει την επιρροή της Ρωσίας στην πρώην «σοβιετική επικράτεια», άρα το ΝΑΤΟ πρέπει να ενσκήψει στις ανάγκες των μελών του στην Ανατολική Ευρώπη. Παράλληλα όμως παραδέχεται ότι η ένταξη της Ουκρανίας στην Ατλαντική Συμμαχία δεν βρίσκεται στο τραπέζι –τουλάχιστον αυτή τη στιγμή. Τονίζει, τέλος, ότι έχει έρθει η στιγμή να δημιουργηθεί μια «Ενεργειακή Ενωση» σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε η ΕΕ να ισχυροποιήσει τη θέση έναντι της Μόσχας στο ζήτημα του φυσικού αερίου.

Πολλοί σας περιγράφουν ως τον πλέον σκληροπυρηνικό ευρωπαίο πολιτικό εναντίον της Ρωσίας. Τελικά είστε και γιατί;
«Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει! Ηδη από το 2007 η πολωνική κυβέρνηση εισήγαγε μια νέα πολιτική έναντι της Ρωσίας που προέβλεπε την ενίσχυση της πολιτικής, οικονομικής και πολιτιστικής συνεργασίας. Προσπαθήσαμε επίσης να συμπεριλάβουμε όλη την επαρχία του Καλίνιγκραντ στο επονομαζόμενο καθεστώς τοπικής διασυνοριακής κυκλοφορίας. Και πιστέψτε με, δεν ήταν εύκολο να πείσουμε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ να συμφωνήσουν. Ημασταν πεπεισμένοι όμως ότι η προώθηση της διασυνοριακής συνεργασίας των πολιτών μας, του τοπικού εμπορίου και του τουρισμού και κατά συνέπεια των κοινών ευρωπαϊκών αξιών θα ήταν επωφελής για το μέλλον. Την ίδια στιγμή ποτέ δεν προσποιηθήκαμε ότι όλα τα φαντάσματα του παρελθόντος έχουν εξαφανιστεί. Δυστυχώς, πολλοί στη Δύση απέρριπταν την εμπειρία μας. Μόνο αφού η Μόσχα καταπάτησε τη διεθνή πρακτική και τις υποχρεώσεις της στην Κριμαία και στην Ανατολική Ουκρανία, όσοι πρωτύτερα αμφέβαλλαν προσκολλήθηκαν στη δική μας άποψη».
Ποια πιστεύετε ότι είναι τα κίνητρα των ρωσικών κινήσεων στην Ουκρανία; Διαβλέπετε περαιτέρω κλιμάκωση από τον Βλαντίμιρ Πούτιν;
«Ο βασικός στόχος του προέδρου Πούτιν είναι να διατηρήσει τη ρωσική επιρροή στην εγγύς γειτονιά της χώρας του και το status μιας ισχυρής και δυνατής χώρας. Οταν λοιπόν το Κίεβο επρόκειτο να συνάψει δεσμούς με την Ευρωπαϊκή Ενωση, η Μόσχα αισθάνθηκε ότι δεν είχε άλλη επιλογή από την υπεράσπιση της επιρροής της. Επρόκειτο για λανθασμένη εκτίμηση. Είμαι βέβαιος ότι η Ρωσία θα είχε περισσότερα να κερδίσει μέσω ειρηνικής, σταθερής συνεργασίας. Το έσχατο μέτρο για την αποκατάσταση της σταθερότητας στην Ουκρανία είναι οι κυρώσεις. Αντιλαμβανόμαστε ότι αυτή δεν είναι ποτέ η καλύτερη επιλογή. Ωστόσο, είναι η μόνη από τη στιγμή που τους τελευταίους μήνες όλα τα πολιτικά και διπλωματικά μέσα απέτυχαν. Δυστυχώς η Ρωσία εμφανίζεται αποφασισμένη να επικρατήσει με κάθε κόστος στη σύγκρουση της Ουκρανίας».
Οι σχέσεις με τη Ρωσία θα μπορούσε να είναι το «νούμερο 1 ζήτημα» στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ την επόμενη πενταετία. Ωστόσο υπάρχουν βαθιές διαφωνίες και αυτό είναι εμφανές και στη διεκδίκηση της θέσης του ύπατου εκπροσώπου για την Εξωτερική Πολιτική. Φαίνεται ότι η μάχη θα είναι σκληρή ανάμεσα σε εσάς και στην ιταλίδα ομόλογό σας Φεντερίκα Μογκερίνι. Ποιοι θα έπρεπε να είναι οι βασικοί άξονες της απάντησης της ΕΕ στη Μόσχα;
«Ο συντονισμός διαφορετικών πολιτικών και συμφερόντων 28 κρατών είναι μια πρόκληση. Η Ευρώπη δεν μπορεί να δράσει αποτελεσματικά ώσπου όλα τα κράτη-μέλη να είναι έτοιμα να δώσουν την άδειά τους για κάτι τέτοιο. Σε ό,τι αφορά την πολιτική έναντι της Ρωσίας η κατάρριψη του μαλαισιανού αεροσκάφους από τους ρώσους αυτονομιστές προκάλεσε μια ιδιάζουσα «τομή» στην ευρωπαϊκή συμπεριφορά. Σήμερα δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ποιος είναι ο επιτιθέμενος. Επομένως, κατέστη δυνατή η εφαρμογή της επόμενης φάσης των κυρώσεων. Κανείς στην ΕΕ δεν θα ήθελε την επανάληψη του Ψυχρού Πολέμου. Για τον λόγο αυτόν εφιστούμε διαρκώς την προσοχή στους δυτικούς φίλους μας για τους κινδύνους που συνδέονται με την ανεπαρκή ευαισθησία για τις αγωνίες και τις ανησυχίες της περιοχής αυτής».
Η Πολωνία έχει προτείνει τη δημιουργία μιας Ενεργειακής Ενωσης ως απάντηση στην τρωτότητα που αντιμετωπίζουν πολλές χώρες της ΕΕ. Μπορείτε να μας περιγράψετε τα βασικά χαρακτηριστικά της;
«Η κατάσταση στην Ουκρανία έχει ανοίξει τα μάτια σε πολλούς ώστε να αντιληφθούν ότι η ενέργεια εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ως μέσο πολιτικής πίεσης στην Ανατολική Ευρώπη, ενώ περιορίζει δραματικά τα περιθώρια πολιτικών ελιγμών και στη Δυτική Ευρώπη. Για να γίνει πραγματικότητα η Ενεργειακή Ενωση χρειαζόμαστε αποτελεσματική ενεργειακή υποδομή και συνεργασία, πανευρωπαϊκό μηχανισμό αλληλεγγύης σε περίπτωση κρίσης, ανάπτυξη ενδογενών ενεργειακών πηγών, καθώς και εναλλακτικούς προμηθευτές, κυρίως στην αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Προσβλέπουμε στο γεγονός ότι ο κ. Γιούνκερ είναι αφοσιωμένος στο να κάνει πραγματικότητα την Ενεργειακή Ενωση. Μέσω δε ενός συστήματος συλλογικών διαπραγματεύσεων για την τιμή του αερίου θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε πλήρως τη διαπραγματευτική ισχύ της ΕΕ ως ενός εκ των μεγαλύτερων καταναλωτών αερίου στον κόσμο».
Είστε ικανοποιημένος από την απάντηση του ΝΑΤΟ στην ουκρανική κρίση; Πιστεύετε ότι θα έπρεπε να σταθμεύσουν νατοϊκές δυνάμεις στην Πολωνία;
«Το περιβάλλον ασφαλείας στην Ευρώπη έχει αλλάξει σημαντικά από την ουκρανική κρίση. Η Ρωσία παραβίασε τους κανόνες του διεθνούς δικαίου και δεν τήρησε τις διεθνείς δεσμεύσεις της. Το ΝΑΤΟ αντέδρασε γρήγορα, αμέσως μετά την εκδήλωση της ρωσικής επιθετικότητας στην Κριμαία, αποφασίζοντας ομόφωνα να παύσει τη στρατιωτική συνεργασία με τη Ρωσική Ομοσπονδία, να ματαιώσει κοινά προγράμματα και να περιορίσει τις διπλωματικές επαφές. Τα κράτη-μέλη καταδίκασαν την παράνομη στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία και την παραβίαση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας. Δυστυχώς, η ρωσική ανάμειξη συνεχίζεται. Είμαστε πεπεισμένοι ότι υπό την τρέχουσα πολιτική κατάσταση χρειάζεται να ενισχύσουμε τις αμυντικές μας δυνατότητες. Και ένας από τους πυλώνες-κλειδιά θα έπρεπε να είναι ένα μεγαλύτερο και πιο σταθερό «νατοϊκό ίχνος» στην ανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας».
Τι συνέβη το βράδυ εκείνο που μαζί με τον Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ και τον Λοράν Φαμπιούς, ως «Τρίγωνο της Βαϊμάρης», κάνατε εκείνη τη συμφωνία με τον πρώην πρόεδρο Γιανούκοβιτς; Ποιος έφταιξε που κατέρρευσε αυτή η συμφωνία;
«Τολμώ να πω ότι επρόκειτο για μία από τις πιο κρίσιμες στιγμές στην ιστορία της περιοχής. Είχαμε προετοιμαστεί για διαφορετικά σενάρια. Και οι δύο πλευρές της σύγκρουσης βρίσκονταν στο χείλος. Η συμφωνία που πετύχαμε ήταν μια ευκαιρία για σταδιακή επίλυση της κρίσης. Δυστυχώς ο πρώην πρόεδρος Γιανούκοβιτς επέλεξε διαφορετικά, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε σε περαιτέρω κλιμάκωση της κατάστασης και στο σημείο όπου είμαστε σήμερα».
Είστε ικανοποιημένος από το επίπεδο των ελληνοπολωνικών σχέσεων; Μοιάζει ότι λόγω της ρωσο-ουκρανικής κρίσης οι απόψεις των δύο χωρών μας διέφεραν έντονα…
«Θα ήθελα να σας υπενθυμίσω ότι εφέτος γιορτάσαμε την 95η επέτειο από τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των χωρών μας. Το διμερές εμπόριο αυξήθηκε πάλι το 2013 και είμαστε πρόθυμοι να διατηρήσουμε την τάση αυτή. Σημειώνουμε επίσης το αυξημένο ενδιαφέρον πολωνικών εταιρειών στο ελληνικό πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, κάτι που δείχνει την αυξανόμενη εμπιστοσύνη στην ελληνική αγορά η οποία ανακάμπτει μετά την κρίση. Συνεργαστήκαμε επιτυχώς σε σειρά ζητημάτων –πιο δυναμικά στον στρατιωτικό τομέα. Στην Ελλάδα διαμένουν επίσης 14.000 Πολωνοί, μέλη της πολωνικής διασποράς, ενώ η χώρα σας είναι ένας από τους βασικούς προορισμούς για τους πολωνούς τουρίστες. Σε ό,τι αφορά τη ρωσοουκρανική κρίση, και τα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ τη βλέπουν υπό διαφορετικές προοπτικές, έστω για λόγους καθαρά γεωγραφικούς. Ακόμη κι έτσι όμως η ΕΕ κατάφερε να διαμορφώσει μια ισορροπημένη προσέγγιση απέναντι στη Ρωσία ειδικά στο θέμα των κυρώσεων βασιζόμενη στην αλληλεγγύη των μελών της».
Η χώρα σας έχει αναδειχθεί σε πρότυπο της νέας ΕΕ με ρυθμούς ανάπτυξης που πολλά ευρωπαϊκά κράτη θα ζήλευαν και με ενεργητική εξωτερική πολιτική. Πότε θα αποφασίσει η Πολωνία να γίνει μέλος της ευρωζώνης;
«Βλέπω την Πολωνία στον πυρήνα της ενωμένης Ευρώπης. Η είσοδος στο ευρώ συνιστά μία από τις προτεραιότητες της οικονομικής πολιτικής της πολωνικής κυβέρνησης. Η νέα γεωπολιτική κατάσταση απαιτεί να λάβουμε υπόψη μας τις πολιτικές πτυχές της συμμετοχής στην ευρωζώνη. Οι προσπάθειες της Πολωνίας να συμμετάσχει στο ευρώ δεν πρέπει μόνο να αρκούνται στα κριτήρια του Μάαστριχτ αλλά επίσης να οικοδομούν επαρκές επίπεδο διεθνούς ανταγωνιστικότητας, ευελιξίας της αγοράς εργασίας και βελτίωσης των δημοσίων οικονομικών. Οι Πολωνοί είναι από τους πιο ενθουσιώδεις σχετικά με την ΕΕ και αναγνωρίζουν τα οφέλη της ιδιότητας του μέλους της ΕΕ. Επομένως υπάρχει η δυνατότητα να αποκτήσει η ένταξη στην ευρωζώνη κοινωνική αποδοχή».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ