Μεγάλες προσδοκίες, μικρά επιτεύγματα. Σε αυτή τη φράση θα μπορούσε να συνοψισθεί το αποτέλεσμα της «παρθενικής» τριήμερης επίσκεψης (18-20 Αυγούστου) του Νίκου Δένδια ως υπουργού ανάπτυξης στο Βερολίνο.
Τα «επιτεύγματα», όπως τα χαρακτηρίζει ο ίδιος, συνοψίζονται, πρώτον, στην αναγγελία της επίσκεψης του αντικαγκελάριου και υπουργού οικονομικών της Γερμανίας Σίγκμαρ Γκάμπριελ τον ερχόμενο Μάρτιο στην Αθήνα (θα έρθει επικεφαλής ομάδας γερμανών επιχειρηματιών), και δεύτερον, στην προώθηση της συγκρότησης του Ελληνικού Επενδυτικού Ταμείου για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στο οποίο, ως γνωστό, συμμετέχει με 100 εκατομμύρια ευρώ και η κρατική Γερμανική Τράπεζα Επενδύσεων KfW.
Η λέξη «ανάπτυξη» ωστόσο, που είναι και η πιο προσφιλής του έλληνα υπουργού, δεν ανήκει προφανώς στο λεξιλόγιο των γερμανών αξιωματούχων. Αυτό προκύπτει τόσο από την τοποθέτηση του κ.Γκάμπριελ, αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον κ.Δένδια, όσο και από σχετική δήλωση κύκλων του γερμανικού υπουργείου οικονομικών στο «Βήμα»: «Οι δυο υπουργοί (σ.σ.: οι κ.Σόιμπλε και Δένδιας) συμφώνησαν, ότι η συνέχιση των δομικών μεταρρυθμίσεων είναι αποφασιστικής σημασίας για την περαιτέρω οικονομική ενίσχυση της Ελλάδας» αναφέρεται σε αυτήν. Για «ανάπτυξη» ούτε κουβέντα.
Παρόλα αυτά, ο κ.Δένδιας, όπως φαίνεται από την παρακάτω συνέντευξη, ευελπιστεί ότι οι γερμανοελληνικές σχέσεις θα γνωρίσουν καινούρια άνθηση. Το Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο είναι η αρχή. Και μέχρι τον ερχόμενο Μάρτιο θα έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για να αρχίσουν να ρέουν και οι γερμανικές επενδύσεις στην Ελλάδα
Για να αρχίσουμε με ένα επίκαιρο θέμα, τον εμπορικό πόλεμο Δύσης-Ρωσίας: Είχατε την εντύπωση, ότι οι γερμανοί συνομιλητές σας κατανοούν το αίτημα των ελλήνων παραγωγών για πλήρη αποζημίωση από την Ευρωπαϊκή Ένωση ύστερα από το ρωσικό εμπάργκο για τα προϊόντά τους;
Δεν μπορώ να πω ότι έχουν απόλυτη επίγνωση του ζητήματος, αλλά νομίζω ότι τους κάναμε σαφές ότι το ρωσικό εμπάργκο δημιουργεί δυσκολίες σε όλους, αλλά ιδιαίτερα σε μας, επειδή εφαρμόζεται ακριβώς τη στιγμή που επιχειρούμε να βγούμε από την κρίση.
Τι σας είπαν ο κ.Σόιμπλε και ο σύμβουλος της καγκελάριου Μάγιερ-Λάντρουπ για το χρέος: Είναι πρόθυμοι να το ρυθμίσουν εντός του φθινοπώρου και μάλιστα με τρόπο που να μείνουν τελικά στην Ελλάδα και κάποια χρήματα για την ανάπτυξη;
Καταρχάς να σας πω, ότι για το θέμα αυτό αρμόδιος είναι ο υπουργός Οικονομικών, όχι εγώ. Από κει και πέρα είναι όμως προφανές, ότι αντάλλαξα απόψεις γι’ αυτό με τους συνομιλητές μου. Για το θέμα μπορεί λοιπόν, να σας μιλήσει μόνο ο κ.Χαρδούβελης.
Όμως το ερώτημα μένει. Κύκλοι του υπουργείου οικονομικών έλεγαν σήμερα, ότι συμφωνήσατε με τον κ.Σόιμπλε, ότι το βασικό θέμα είναι η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων. Πίεσε προς αυτή την κατεύθυνση ο γερμανός υπουργός, συνέδεσε τη ρύθμιση του χρέους με την πορεία υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων;
Οι μεταρρυθμίσεις είναι πριν από όλα δική μας υπόθεση, είναι προς το συμφέρον της χώρας και έχουν εξαγγελθεί ήδη από τον πρωθυπουργό. Αν πάμε να λύσουμε τα προβλήματα της χώρας με τα μοντέλα της δεκαετίας του 70, του 80 και του 90 θα αποτύχουμε δραματικά. Κατά τα άλλα, για να απαντήσω στο ερώτημά σας, όχι, δεν έγινε τέτοια σύνδεση από τον κ.Σόιμπλε, αλλά ούτε και μπορεί να γίνεται από οποιονδήποτε ξένο υπουργό. Συνταγματική βούληση έχει η χώρα, κυβέρνηση έχει η χώρα, και πάνω σε αυτή τη βάση χειρίζεται τα ζητήματά της. Εξ άλλου, κανείς εταίρος μας δεν θέλει να μας επιβάλει απαράδεκτους όρους.
Στη συζήτησή σας έγινε αναφορά στις βασικές παραμέτρους της ρύθμισης, όπως η επιμήκυνση, ή η περαιτέρω μείωση των επιτοκίων;
Και σε αυτό, ο μόνος αρμόδιος να απαντήσει είναι ο κ.Χαρδούβελης. Όσοι άλλοι έχουμε οικονομικά υπουργεία προφανώς συζητάμε τέτοια θέματα, αλλά δεν είμαστε αρμόδιοι για ανακοινώσεις.
Ας μιλήσουμε λοιπόν, τότε μόνο για πράγματα που εμπίπτουν στη δική σας αρμοδιότητα. Τι σας είπαν οι εκπρόσωποι της Γερμανικής Τράπεζας Επενδύσεων για την πρόοδο του Ελληνικού Επενδυτικού Ταμείου; Δεν απορούσαν για την καθυστέρηση στη συγκρότηση και τη λειτουργία του; Δεν εξέφρασαν δυσφορία;
Καμία δυσφορία. Κι αυτό επειδή είναι ένα καινοφανές επιχείρημα για την Ελλάδα, και αν θέλετε και για την Ευρωπαϊκή Ένωση, με την έννοια ότι η διαμόρφωση ενός τέτοιου ταμείου με τρία διαφορετικά υποταμεία και μάλιστα με μικτή χρηματοδότηση, δική μας και ξένη, δεν είναι συνηθισμένο φαινόμενο. Είναι γεγονός ότι οι προθεσμίες για την υλοποίησή του δεν τηρήθηκαν επακριβώς, ελπίζω όμως ότι μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου θα έχει ολοκληρωθεί και ότι θα αρχίσουμε να διαθέτουμε χρήματα στην αγορά. Κατά συνέπεια, η σχέση με τη γερμανική πλευρά έχει πάει εξαιρετικά καλά. Γι αυτό και στο ευθύ σας ερώτημα απαντώ με μια ευθεία απάντηση: Όχι, δεν εξεφράσθη δυσφορία, μάλλον το αντίθετο.
Βρέθηκαν ήδη οι τράπεζες που θα δίνουν τα δάνεια; Και αν ναι, ποιες είναι αυτές;
Και οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες. Βρισκόμαστε στο τέλος των διαπραγματεύσεων για την υπογραφή των σχετικών συμφωνιών και με τις τέσσερις. Αντίγραφο του εγγράφου, που απεικονίζει την εξέλιξη της διαπραγμάτευσης, στάλθηκε στο γραφείο μου μια μέρα πριν φύγω για τη Γερμανία.
Μεταξύ άλλων συναντήσατε και εκπροσώπους του Συνδέσμου Γερμανών Βιομηχάνων. Τι εντύπωση αποκομίσατε από τη συνάντηση; «Τσιμπάνε» το δόλωμα των δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ που θα διατεθούν στην Ελλάδα από τα ΕΣΠΑ τα επόμενα εφτά χρόνια;
Το κλίμα μαζί τους ήταν εξαιρετικό και καταλήξαμε σε ένα πολύ πρακτικό αποτέλεσμα: Να έρθει το Μάρτιο μια αντιπροσωπεία γερμανών επιχειρηματιών με επικεφαλής τον κ.Γκάμπριελ στην Αθήνα για να δει επί τόπου πως και τι μπορεί να κάνει. Επίσης να υπάρχει μια τακτική και οργανωμένη επαφή με έλληνες επιχειρηματίες, ώστε να πληροφορούνται εύκολα τις δυνατότητες επενδύσεων στην ελληνική αγορά.
Αυτή την επαφή την είχαν πάντα, αλλά εδώ και μερικά χρόνια δεν πατάνε το πόδι τους στην Ελλάδα…
Αυτό είναι και δική μας υπόθεση – θα πρέπει να κάνουμε την Ελλάδα περισσότερη ελκυστική από άποψη κερδοφορίας και γενικότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Διότι, αν δεν εξασφαλίσουμε την αποδοχή των ξένων επενδύσεων από το συνολικό πολιτικό σύστημα, δύσκολα θα έρθει ένας επενδυτής να επενδύσει στην χώρα μας. Αν ο ξένος επενδυτής δεν έχει την αίσθηση ότι είναι καλοδεχούμενος – δεν είμαστε δα και μια τεράστια αγορά! – θα μείνει μακριά από αυτήν. Νομίζω ότι η Γερμανία μπορεί να ζήσει και χωρίς ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα και αυτό ισχύει και για πολλές άλλες χώρες.
Τι είναι αυτό που θα έκανε ξαφνικά την Ελλάδα ελκυστική, αυτό δηλαδή που δεν ήταν μέχρι τώρα;
Δεν έχει αλλάξει ξαφνικά κάτι. Αλλά πρέπει να καταλάβουμε πόσο κρίσιμη είναι η προσέλκυση ξένων κεφαλαίων στην Ελλάδα. Εναπόκειται σε μας να δείξουμε, ότι μπορούν να τοποθετήσουν με ασφάλεια τα λεφτά τους στην Ελλάδα και να κερδίσουμε από αυτό και εκείνοι κι εμείς.
Θέτουν οι Γερμανοί όρους για την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα; Σας ζήτησαν, για παράδειγμα, τη δημιουργία Ειδικών Οικονομικών Ζωνών;
Δεν έθεσαν προϋποθέσεις. Οι Γερμανοί απαιτούν από μας μόνο αυτό που θα απαιτούσα κι εγώ για να τοποθετήσω τα χρήματά μου: σταθερότητα πλαισίου και συστήματος. Αν αυτό το εξασφαλίσουμε, τότε σίγουρα θα έρθουν.
Συνοπτικά: Τι έβγαλε πολιτικά το ταξίδι σας;
Ένα σαφές πλαίσιο κατανόησης με τη γερμανική ηγεσία που αναγνωρίζει, ότι η χώρα χρειάζεται να ενισχύσει την αναπτυξιακή της προοπτική – είτε με κεφάλαια, είτε με γερμανικές παρεμβάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και οικονομικά; Υπήρξαν συμφωνίες, όπως, για παράδειγμα, παλιότερα, στον τομέα της ενέργειας;
Λόγω της κρίσης με την Ουκρανία και τη Ρωσία, μιλήσαμε πολύ και για τα μεγάλα ενεργειακά θέματα, αν και ούτε αυτά εμπίπτουν στην αρμοδιότητά μου. Η χώρα μας θα αντιμετωπίσει όντως πρόβλημα ενέργειας αν η Μόσχα σταματήσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πιο σημαντικό επίτευγμα ήταν πάντως η συμφωνία για την υποστήριξη των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων όχι μόνο μέσω του Ελληνικού Επενδυτικού Ταμείου και των υποταμείων του, αλλά και άλλων κεφαλαίων της συμφωνίας, που θα τα δείτε με τον καιρό να εκτυλίσσονται. Ο απώτερος στόχος είναι η επίτευξη ισορροπίας στο εμπορικό μας ισοζύγιο, δεδομένου ότι οι εξαγωγές μας καλύπτουν μόνο ένα τρίτο των εισαγωγών. Το γεγονός, ότι ο γερμανός υπουργός συνυπογράφει το σχέδιο δημιουργίας του Επενδυτικού Ταμεία, μας βοηθάει με κεφάλαια και τεχνική βοήθεια να το υλοποιήσουμε και προτρέπει τους βιομηχάνους της να επενδύσουν στην Ελλάδα και τους φέρνει μάλιστα ο ίδιος στην Αθήνα γι αυτό, δείχνει ξεκάθαρα πόσο σοβαρά παίρνει το θέμα.
Αρχή μιας νέας συνεργασίας;
Ελπίζω να έχουμε τον καιρό να πάνε τα πράγματα καλά. Είμαι βέβαιος ότι η χώρα θα εκλέξει πρόεδρο Δημοκρατίας και θα μπορέσουμε να υλοποιήσουμε όλα αυτά που σχεδιάζουμε. Το τελευταίο που χρειαζόμαστε είναι πολιτική αναταραχή. Πρέπει να σηκώσουμε όλοι τα μανίκια και να δουλέψουμε για να βγούμε από την κρίση. Μετά θα έχουμε όλο τον καιρό να συζητάμε.
Αρκεί να υπάρχουν δουλειές. Προς το παρόν οργιάζει η ανεργία.
Αλλά χωρίς επενδύσεις δεν θα υπάρξει δουλειά. Από τον Θεό δεν πρόκειται να πέσει. Αυτός μας έδωσε μυαλό για να προσπαθούμε μόνοι.
