Η διαδικασία είναι πλέον μονόδρομος, το αποτέλεσμά της όμως δεν φαίνεται να είναι καθόλου προδιαγεγραμμένο. Με την ολοκλήρωση των εργασιών της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης σήμερα το βράδυ ουσιαστικά πέφτουν οι τίτλοι τέλους για τον ΣΥΡΙΖΑ όπως τον γνωρίζαμε ως σήμερα. Παρά ταύτα, δεν κλείνει οριστικά το θέμα της ταυτότητας, του προσανατολισμού του και των πολιτικών πρακτικών που θα υιοθετήσει στο εξής – φαίνεται τουλάχιστον ξεκάθαρα ότι στο πεδίο αυτό δεν υπάρχει σύμπνοια και συμφωνία. Ο κ. Αλ. Τσίπρας αποσαφηνίζει τα σχέδιά του, κατ’ αρχάς προς το εσωτερικό του κόμματος. Με συγκεκριμένες παρεμβάσεις επιχειρεί ήδη να πείσει το ακροατήριο εντός και εκτός Ελλάδας για τη στροφή στον ρεαλισμό και για το ότι οι ιδεολογικές αναφορές του, οι συμμαχίες και οι πολιτικές πρακτικές επανεξετάζονται.

Ο κ. Αλ. Τσίπρας με μεθοδευμένα βήματα εγκαταλείπει θεμελιώδεις θέσεις του (όπως η μονομερής καταγγελία του μνημονίου) και δηλώνει σαφώς ότι το πειστικό σχέδιο διακυβέρνησης είναι ζητούμενο και καθόλου δεδομένο αυτή τη στιγμή.

Εξίσου σαφείς όμως είναι και οι διαθέσεις της αριστερής πτέρυγας του ΣΥΡΙΖΑ, όπως αυτή εκφράζεται από το Αριστερό Ρεύμα, συνιστώσες όπως ΚΟΕ κ.ά., που θεωρούν ότι η ηγετική ομάδα διολισθαίνει προς τη σοσιαλδημοκρατία και τη «διαχειριστική Αριστερά», ότι είναι λάθος η προσπάθεια προσέγγισης του κεντρώου και μεσαίου χώρου («δεν υπάρχει πλέον» λένε) και ότι σκοπίμως καλλιεργείται από την Κουμουνδούρου η ασάφεια ως προς τις θέσεις, τις μεθόδους και τους στόχους του νέου κόμματος.
Καταγραφή δυνάμεων
Στο πεδίο αυτό ανέμεναν όλοι ότι κατά τη διάρκεια του τριημέρου της συνδιάσκεψης και στην πορεία προς το συνέδριο θα εκδηλωθεί η εσωκομματική σύγκρουση στον ΣΥΡΙΖΑ.
Πολλά θα κριθούν από τους συσχετισμούς που θα καταγραφούν στις σημερινές (κυριακάτικες) διαδικασίες, όπου ο κ. Τσίπρας θα έχει να αντιμετωπίσει τη συμπαγή ομάδα του Αριστερού Ρεύματος, η οποία αναμένεται να καταθέσει προτάσεις τροποποίησης στα κείμενα και να διεκδικήσει τη διεξαγωγή ψηφοφοριών με στόχο την καταγραφή της ισχύος της, καθώς φιλοδοξεί να εκλέξει δικούς της εκπροσώπους σε ποσοστό της τάξεως του 30% στη νέα Κεντρική Πολιτική Επιτροπή.
Το πρόγευμα με τους πρεσβευτές
Ο κ. Τσίπρας πραγματοποίησε στη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας δύο συναντήσεις και παρεμβάσεις στις οποίες εκδήλωσε με σαφήνεια τις διαθέσεις του και με πυξίδα μία βασική παράμετρο: την κυβερνησιμότητα του ΣΥΡΙΖΑ, όπως την αντιλαμβάνεται εκείνος και με την οποία διαφωνούν δυνάμεις όπως το Αριστερό Ρεύμα.
Η πρώτη ευκαιρία δόθηκε στο πρόγευμα που είχε την προηγούμενη Τρίτη με τους πρεσβευτές των κρατών-μελών της ΕΕ και τους εκπροσώπους της Επιτροπής στην Αθήνα.
Εκεί ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ εγκατέλειψε επισήμως και με κατηγορηματικό τρόπο τη λογική της μονομερούς καταγγελίας του μνημονίου και σημείωσε μεταξύ των άλλων: α) ότι «δεν επιζητούμε ευνοϊκή μεταχείριση σε εθνικό επίπεδο. Θέλουμε μια συλλογική, συνεκτική και βιώσιμη λύση σε ευρωπαϊκό επίπεδο» και β) ότι θεμελιώδης θέση του ΣΥΡΙΖΑ είναι «η επαναδιαπραγμάτευση και συναινετική αναθεώρηση της δανειακής σύμβασης».
Οι δύο αυτές αναφορές προκάλεσαν εντύπωση και σχολιάστηκαν από τους διπλωμάτες που άκουσαν τον κ. Τσίπρα. Σχολιάστηκαν όμως παρασκηνιακά και από τους θιασώτες της ριζοσπαστικοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι από την πρώτη στιγμή ενοχλούνταν από το γεγονός ότι ο κ. Τσίπρας καλλιεργεί την «επικοινωνία με τους δανειστές».
Σύγκρουση για τη διακυβέρνηση
Η δεύτερη παρέμβασή του, με την οποία φάνηκε πως είχε ξεκάθαρα το βλέμμα στραμμένο στη συνδιάσκεψη και την εσωκομματική συζήτηση, ήταν ενταγμένη στην ομιλία του κατά την παρουσίαση του βιβλίου του κ. Ι. Δραγασάκη («Ποια έξοδος; Από ποια κρίση; Με ποιες δυνάμεις;»). Εκεί ο κ. Τσίπρας έκανε ένα βήμα προς την υπόδειξη του νέου ιδεολογικού πλαισίου του ΣΥΡΙΖΑ. Μίλησε για τη συγκρότηση μιας μεγάλης πολιτικής και κοινωνικής συμμαχίας «γύρω από μια αριστερή κυβέρνηση και ένα εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο». Σημείωσε δε ότι «το σχέδιο αυτό οφείλει να είναι πειστικό. Επομένως χρειάζεται να αντέχει στην πιο σκληρή κριτική και να απαντά στα πιο ανήσυχα ερωτήματα».
Και επεσήμανε, προς έκπληξη και μεγάλη δυσαρέσκεια ενός σημαντικού τμήματος στο εσωτερικό του κόμματός του, πως «το ζήτημα δεν είναι να έχεις διατυπωμένες θέσεις και προτάσεις για κάθε επί μέρους τομέα. Το πρωταρχικό είναι να βρούμε την αρχή που θα διαπερνά το σύνολο της πολιτικής μας: τις αξίες, τις αρχές, τις προτεραιότητες».
Υιοθετώντας δε πλήρως τη λογική του κ. Δραγασάκη υπογράμμισε ότι οι κοινωνικές συμμαχίες στις οποίες θα απευθύνεται ο ΣΥΡΙΖΑ «δεν είναι δυνατόν να συγκροτηθούν ως άθροισμα επί μέρους αιτημάτων και δυσαρεσκειών από τη σημερινή πολιτική αλλά πάνω σ’ ένα στέρεο πολιτικό πρόγραμμα».
Απορρίπτοντας, τέλος, εκ προοιμίου ένα μεγάλο μέρος της λογικής πολλών συντρόφων του σημείωσε ότι «μια πολιτική εξόδου από την κρίση δεν έχει μόνο εθνική διάσταση αλλά επίσης ευρωπαϊκή και παγκόσμια» και ότι με γνώμονα αυτό το εναλλακτικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ «χρειάζεται να είναι διαρκώς υπό τη διαδικασία της συζήτησης, της αναθεώρησης και της εμβάθυνσης».
Οι αναφορές του κ. Τσίπρα προκάλεσαν έκδηλη αμηχανία και αισθητή δυσφορία στο εσωτερικό του κόμματος –τουλάχιστον σε εκείνο το κομμάτι του που εκφράζεται από το Ρεύμα και τις πλέον ριζοσπαστικές συνιστώσες. Χαρακτηριστικό ήταν ότι στο επίσημο κομματικό έντυπο, την «Αυγή», δεν υπήρξε καν ρεπορτάζ για τα όσα είπε ο κ. Τσίπρας.
Στην ομιλία του κατά την έναρξη της Συνδιάσκεψης την προηγούμενη Παρασκευή ο κ. Τσίπρας τόνισε μεταξύ άλλων ότι ο υπό συγκρότηση φορέας δεν θα είναι ένα κόμμα «που με έφοδο θα καταλάβει το κράτος» και μίλησε για διεκδίκηση της «ιδεολογικής ηγεμονίας» στον λαό. Απάντησε δε ευθέως στις πρόσφατες δηλώσεις του κ. Π. Λαφαζάνη περί της μη ετοιμότητας του ΣΥΡΙΖΑ να κυβερνήσει, λέγοντας «δεν είμαστε απλά αποφασισμένοι να αναλάβουμε την ευθύνη. Είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε τη ευθύνη. Σαν έτοιμοι από καιρό». Εσπευσε να προκαταλάβει εσωκομματικές συζητήσεις και είπε ότι ο νέος ΣΥΡΙΖΑ θα είναι «ένα κόμμα ανιδιοτελών συντρόφων και συντροφισσών που θέτουν τη συλλογικότητα και την κοινή ευθύνη πάνω από προσωπικές απόψεις, στρατηγικές ή επιδιώξεις». Παράλληλα, μίλησε για «μετασχηματισμό του ριζοσπαστισμού σε πολιτικό πρόγραμμα», με στόχο την ιδεολογική ηγεμονία σε κοινωνικά στρώματα «που έβλεπαν την αριστερά με επιφυλακτικότητα ή και εχθρότητα», ενώ αναφέρθηκε εμμέσως στους κκ. Ν. Κωνσταντόπουλο και Αλ. Αλαβάνο σημειώνοντας: «Χρωστάμε σε όσους πίστεψαν στην ενότητα της αριστεράς και έφτιαξαν το Χώρο Διαλόγου και Κοινής Δράσης και, αργότερα, τον ΣΥΡΙΖΑ, σε δύσκολα χρόνια».

Ισχυρή μειοψηφία
Εντός του κόμματος, απέναντι στον Τσίπρα
Η Συνδιάσκεψη του Σαββατοκύριακου σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις είναι το πρώτο επεισόδιο εσωκομματικής σύγκρουσης της νέας εποχής του ΣΥΡΙΖΑ. Οπως μεταδιδόταν λίγες ώρες πριν από την έναρξη της διαδικασίας, το Ρεύμα ήταν αποφασισμένο να θέσει τις προτάσεις του σε ψηφοφορία ενώ σαφής ήταν ο υπαινιγμός πως «αν χάσουμε το δημοκρατικό κεκτημένο του ΣΥΝ, το νέο κόμμα δεν θα έχει μέλλον».
Από την πλευρά δε του Αριστερού Ρεύματος διαμηνυόταν ότι είχε γίνει «πολύ καλύτερη προετοιμασία για τη συνδιάσκεψη». Μετά τις διαδικασίες εκλογής αντιπροσώπων την προηγούμενη Κυριακή σημειώνουν ότι ελέγχουν μια σημαντική μερίδα των νέων μελών του κόμματος (αξιοσημείωτο είναι ότι επίσημη ανακοίνωση για την προσέλευση δεν εκδόθηκε από την Κουμουνδούρου ως και την ημέρα έναρξης της Συνδιάσκεψης) και με βάση αυτό ήταν αποφασισμένοι να καταθέσουν ενστάσεις και προτάσεις για τροποποιήσεις στο υπό συζήτηση σχέδιο διακήρυξης του νέου κόμματος. Με βάση τις τελευταίες πληροφορίες, το Αριστερό Ρεύμα φιλοδοξούσε και αναμενόταν να διεκδικήσει την καταγραφή μιας δύναμης της τάξης του 30% στη νέα Κεντρική Πολιτική Επιτροπή, ποσοστό που αν επιβεβαιωθεί απόψε, θα αναδείξει έναν διόλου ευκαταφρόνητο πόλο επίσημης (πλέον) εσωκομματικής αντιπολίτευσης στον κ. Τσίπρα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ