Προσδοκίες για οριστική λύση στην κρίση χρέους της ευρωζώνης δημιουργούν οι δηλώσεις του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Μάριο Ντράγκι ότι θα κάνει ό,τι χρειάζεται για τη σωτηρία του ευρώ. «Πιστέψτε με, θα είναι αρκετό» δήλωσε με έμφαση ο ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης, καλλιεργώντας κλίμα εξόδου της ευρωζώνης από την κρίση και προκαλώντας άνοδο στις τιμές των ευρωπαϊκών ομολόγων. «Ο Μάριο Ντράγκι έβαλε το πιστόλι πάνω στο τραπέζι και πρέπει να το χρησιμοποιήσει» αναφέρει κορυφαίος τραπεζίτης, ο οποίος σημειώνει ότι «πλέον όλοι περιμένουν να κάνει πράξη το λόγια του, καθώς παίζεται η αξιοπιστία της ΕΚΤ». Αν δεν επιβεβαιωθούν οι προσδοκίες, οι εκτιμήσεις είναι ότι η κρίση στην ευρωζώνη θα επιδεινωθεί με απρόβλεπτες συνέπειες για το ενιαίο νόμισμα.

Οι δηλώσεις Ντράγκι, όπως εκτιμούν οικονομικοί αναλυτές και τραπεζικοί κύκλοι μεταφράζονται σε αγορές ισπανικών και ιταλικών ομολόγων της τάξεως του 1-1,5 τρισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι οι κάτοχοι ομολόγων θα «ξεφορτώσουν» τους τίτλους τους στην ΕΚΤ, η οποία θα αναλάβει το κόστος αναδιάρθρωσης του χρέους των δύο χωρών. Αντίθετα με την περίπτωση της Ελλάδας, όπου η επιμονή των Γερμανών και της καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ απέκλεισαν τη συμμετοχή του επίσημου τομέα και επέβαλαν την αποκλειστική συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, με τα καταστρεπτικά αποτελέσματα για τη χώρα και τις τράπεζες, τώρα οι Ευρωπαίοι, έστω και από την πίσω πόρτα, αναλαμβάνουν το κόστος. Διότι τις ζημιές της ΕΚΤ θα κληθούν σε τελική ανάλυση να πληρώσουν οι χώρες-μέτοχοι της τράπεζας, δηλαδή οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι.

Σύμφωνα με τραπεζικούς κύκλους, η στάση του επικεφαλής της ΕΚΤ διευκολύνει τους πολιτικούς. Οπως εξηγούν «ο Μάριο Ντράγκι δηλώνει έτοιμος να πατήσει το κουμπί και να ενεργοποιήσει άμεσα ένα σχέδιο σωτηρίας της ευρωζώνης. Αυτό διαφέρει από τη στάση των πολιτικών, οι οποίοι συμφώνησαν στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής σε ένα σχέδιο που προβλέπει 100 δισ. ευρώ για τις τράπεζες της Ισπανίας, τραπεζική ένωση, ενίσχυση του ESM κ.λπ., πλην όμως τίποτα δεν έχει υλοποιηθεί ακόμα. Οπως τίποτα δεν έχει γίνει και με τη μετατροπή του EFSF σε ESM που αποφασίστηκε το 2011 και έπρεπε να είχε τεθεί σε ισχύ στις αρχές Ιουλίου, πλην όμως πάει για Σεπτέμβριο και βλέπουμε καθώς εκκρεμεί η έγκριση του γερμανικού κοινοβουλίου».

Στήριξη από πολιτικούς

Δεν είναι τυχαίο ότι ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έσπευσε να χαιρετίσει με ανακοίνωσή του τις δηλώσεις του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Οι δηλώσεις αυτές εντάσσονται «στο πλαίσιο της εντολής της ΕΚΤ, η οποία προβλέπει τη λήψη των απαραίτητων μέτρων για την προάσπιση του ευρώ» σημείωσε. Ωστόσο δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει ότι πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθεια των μεταρρυθμίσεων στις χώρες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες.
Αλλά και η Ανγκελα Μέρκελ σε κοινή ανακοίνωση που εξέδωσε με τον γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ έπειτα από τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν την Παρασκευή τόνισε ότι είναι αποφασισμένοι να κάνουν ό,τι μπορούν για να προστατέψουν το ευρώ. Οι δύο ηγέτες ανέφεραν ακόμα ότι τα κράτη-μέλη και οι θεσμοί της ευρωζώνης πρέπει να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους στους τομείς που τους αναλογούν. Παράλληλα, πρόσθεσαν ότι θα πρέπει να εφαρμοστούν γρήγορα οι αποφάσεις της τελευταίας Συνόδου Κορυφής.
Σύμφωνα με κορυφαίο τραπεζίτη «ο συνδυασμός μιας νομισματικής χαλάρωσης από την ΕΚΤ με έναν λειτουργικό μηχανισμό ESM και τραπεζική ένωση μπορεί να φέρουν την οριστική λύση της κρίσης στην ευρωζώνη σε χρονικό ορίζοντα ενός εξαμήνου».
Φυσικά ωφελημένη από μια τέτοια εξέλιξη θα είναι η Ελλάδα. «Το καλύτερο σενάριο για την Ελλάδα είναι να μην εμφανιστούν στο τραπέζι της επαναδιαπραγμάτευσης οι Ευρωπαίοι. Στο ενδιάμεσο θα πρέπει να υλοποιήσουμε όσα περισσότερα μπορούμε από αυτά που έχουμε συμφωνήσει ώστε να διεκδικήσουμε αυτά που δικαιούμαστε από την τελική λύση της ευρωζώνης» αναφέρουν τραπεζικοί κύκλοι.

Αντιρρήσεις από την Bundesbank

Πάντως, με ενδιαφέρον αναμένεται η σύσκεψη των ευρωπαίων κεντρικών τραπεζιτών στις 2 Αυγούστου. Πριν από αυτή, ο Μάριο Ντράγκι θα συναντηθεί με τον επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Γερμανίας Γενς Βάιντμαν σε μια προσπάθεια να κάμψει τις αντιστάσεις της Bundesbank, η οποία μία ημέρα μετά τις δηλώσεις Ντράγκι έσπευσε να ξεκαθαρίσει τη θέση της. Εκπρόσωπός της υποστήριξε πως το να δοθεί τραπεζική άδεια στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) αντιστοιχεί σε de facto χρηματοδότηση των κυβερνήσεων, η οποία θα ήταν «μοιραία», ενώ απαγορεύεται από τις ευρωπαϊκές συνθήκες.
Τάχθηκε επίσης κατά της αγοράς κρατικών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα λέγοντας πως έτσι «δίνονται τα λάθος κίνητρα».
Στη συνάντηση με τον Γενς Βάιντμαν ο διοικητής της ΕΚΤ αναμένεται να προτείνει τη λήψη μέτρων που θα περιλαμβάνουν την αγορά ομολόγων από τους μόνιμους μηχανισμούς στήριξης και την ΕΚΤ, ώστε να εξασφαλιστεί η μετάδοση της νομισματικής της πολιτικής. Παράλληλα, ενδέχεται να προτείνει έναν νέο γύρο LTRO, δηλαδή ενίσχυση της ρευστότητας των τραπεζών και την περαιτέρω μείωση των επιτοκίων.

Στόχος η μείωση των spreads

Σύμφωνα με τις δηλώσεις Ντράγκι οι αγορές ομολόγων θα γίνονται όταν το spread ξεφεύγει. Οταν δηλαδή η διαφορά των αποδόσεων μεταξύ των γερμανικών και ισπανικών ή ιταλικών ομολόγων διαμορφώνεται πάνω από ένα συγκεκριμένο επίπεδο. Η διαφορά αυτή δεν ανοίγει μόνο επειδή ανεβαίνει η απόδοση του ισπανικού ή του ιταλικού τίτλου αλλά επίσης όταν μειώνεται η απόδοση των γερμανικών τίτλων. Και σήμερα η απόδοση αυτή υποχωρεί συνεχώς επειδή οι επενδυτές καταφεύγουν στο ασφαλές καταφύγιο των γερμανικών ομολόγων, οδηγώντας σε όλο και χαμηλότερο επίπεδο το κόστος δανεισμού της Γερμανίας.
Το γεγονός αυτό διογκώνει τις στρεβλώσεις στην ευρωζώνη. Οχι μόνο η Γερμανία δανείζεται φθηνότερα αλλά και το κόστος του χρήματος για τις γερμανικές επιχειρήσεις είναι πολύ χαμηλότερο από αυτό των ανταγωνιστών τους σε άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ. Για να μη μιλήσουμε για την Ελλάδα, όπου οι επιχειρήσεις επιβαρύνονται με διψήφια επιτόκια, πράγμα που σημαίνει ότι είναι αδύνατον να ανταγωνιστούν τις γερμανικές που δανείζονται με 2% ή 3%. Ακόμα και οι γαλλικές εταιρείες πληρώνουν 1% μεγαλύτερο επιτόκιο από τις γερμανικές, ενώ για τις ιταλικές εταιρείες το κόστος δανεισμού σήμερα μπορεί να είναι διπλάσιο από τις γερμανικές ανταγωνίστριές τους π.χ. στον χώρο της αυτοκινητοβιομηχανίας, των ηλεκτρικών συσκευών, της τεχνολογίας, των ενδυμάτων κ.λπ.
Σύμφωνα λοιπόν με τις δηλώσεις Ντράγκι η ΕΚΤ εκτιμάται ότι θα ακολουθήσει μια πολιτική που θα κλείσει τη διαφορά στις αποδόσεις των γερμανικών, των ισπανικών και των ιταλικών ομολόγων αυξάνοντας την απόδοση των γερμανικών τίτλων.
Τα σενάρια
Αγορά ομολόγων από την ΕΚΤ
Μετά τις δηλώσεις Ντράγκι αρκετά σενάρια είδαν το φως της δημοσιότητας. Ορισμένα αναφέρουν ότι η ΕΚΤ και τα ευρωπαϊκά κράτη καταστρώνουν ένα σχέδιο που μπορεί να περιλαμβάνει την αγορά κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ και το EFSF.
Σύμφωνα με αυτά, η ΕΚΤ με το EFSF θα αγοράζουν ισπανικά και ιταλικά ομόλογα στην πρωτογενή αγορά από τον Σεπτέμβριο, για να βοηθήσουν στη μείωση των επιτοκίων με τα οποία δανείζονται οι δύο χώρες. Ωστόσο, για να ξεκινήσει το σχέδιο, πρέπει πρώτα η Ισπανία να ζητήσει βοήθεια από τους ευρωπαίους εταίρους, μια κίνηση που μέχρι στιγμής ο ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι έχει αποφύγει, καθώς ανησυχεί ότι θα πέσει στο έλεος των πιστωτών της.
Αλλα σενάρια αναφέρουν ότι παράλληλα θα χορηγηθεί τραπεζική άδεια στο ταμείο διάσωσης της Ευρώπης (ΕΣΜ), το οποίο έτσι θα μπορεί με την εγγύηση της ΕΚΤ να αυξήσει τη ρευστότητα προς τις ευρωπαϊκές χώρες.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ