Ο πρόεδρος του Center for American Progress Τζον Ποντέστα είναι από τους πιο ισχυρούς παράγοντες των Δημοκρατικών στην Ουάσιγκτον. Γόνος ελλήνων και ιταλών μεταναστών, ο νευρώδης Ποντέστα ήταν ο τελευταίος προσωπάρχης του Μπιλ Κλίντον (1998-2001), ενώ το 2008 ετέθη επικεφαλής της ομάδας μετάβασης του νεοεκλεγέντος Μπαράκ Ομπάμα που διαμόρφωσε το κυβερνητικό επιτελείο του. Σήμερα είναι πρόεδρος του Center for American Progress, της προοδευτικής δεξαμενής σκέψης που ίδρυσε το 2003, το εύρος επιρροής της οποίας είχε οδηγήσει τους «New York Times», επί προεδρίας Μπους, να τη χαρακτηρίσουν «εξόριστη κυβέρνηση των Δημοκρατικών». Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα της Κυριακής» μιλάει για την κρίση στην Ευρώπη και πώς επηρεάζει τις ΗΠΑ αλλά και για τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές.
– Πόσο ανησυχείτε για τις επιπτώσεις της ευρωπαϊκής κρίσης στην οικονομία των ΗΠΑ;
«Ηδη νιώθουμε τις επιπτώσεις στην αμερικανική οικονομία από την επιβράδυνση στην Ευρώπη. Ολοι εδώ ανησυχούν ότι χωρίς μια πιο ισχυρή παρέμβαση τα πράγματα θα επιδεινωθούν στην Ευρώπη και άρα θα επιδεινωθούν και εδώ. Σίγουρα απαιτείται μια στροφή προς αναπτυξιακές πολιτικές αντί για τη στρατηγική της διαρκώς διευρυνόμενης λιτότητας».
– Η επιδείνωση της κρίσης στην Ισπανία και στην Ιταλία δυσχεραίνει ή διευκολύνει την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ;
«Νομίζω ότι είμαστε στo τελικό στάδιο σχετικά με την Ελλάδα. Είτε θα βρεθεί ένα μονοπάτι σταθεροποίησης και ύστερα ανάκαμψης της οικονομίας ίτε θα αυξάνεται συνεχώς η πίεση για έξοδο από την ευρωζώνη. Δεν φαίνεται ότι θα υπάρξουν άλλες ευκαιρίες».
– Μπορεί ο Ομπάμα να επανεκλεγεί μετατρέποντας την αναμέτρηση σε ένα δημοψήφισμα για τον αντίπαλό του, όπως είχε κάνει ο Μπους με τον Κέρι το 2004;
«Ο Ρόμνεϊ σίγουρα είναι ευάλωτος. Ο Τύπος ανέδειξε πρόσφατα το ιστορικό του ως πρωτοπόρου στην εξαγωγή θέσεων εργασίας. Επίσης δεν έχει καθαρή θέση στο ζήτημα που έχει προκύψει με τη μετανάστευση. Οι άνθρωποι του Ομπάμα θα κάνουν ό,τι μπορούν για να αναδείξουν ότι είναι ο λάθος υποψήφιος για την περίοδο που διανύουμε. Η δική μου άποψη ωστόσο είναι ότι είναι ριψοκίνδυνο να επιχειρήσουν μια επανάληψη του 2004 και να προσπαθήσουν να θέσουν εκτός μάχης τον αντίπαλο υποψήφιο. Στην τελική ανάλυση, οι εκλογές αυτές αποτελούν μια επιλογή. Ο Ομπάμα πρέπει να πείσει ότι η οικονομική στρατηγική που έχει υιοθετήσει θα βελτιώσει τα πράγματα για τη μεσαία τάξη και ότι η στρατηγική του Ρόμνεϊ είναι ένας συνδυασμός των πολιτικών που έφεραν τις ΗΠΑ στο σημερινό τους χάλι και των πολιτικών που έχουν φέρει την Ευρώπη στο δικό της χάλι: μεγάλες φοροαπαλλαγές για τα υψηλά εισοδήματα, σφοδρές περικοπές στα κοινωνικά προγράμματα που είναι ζωτικά για τη μεσαία τάξη, καμία πρόβλεψη για επενδύσεις στην καινοτομία, στις υποδομές και στην Παιδεία. Η αντίστιξη αυτή από την πλευρά της εκστρατείας Ομπάμα πρέπει να έχει τόσο μια θετική όσο και μια αρνητική πτυχή».
– Ηταν αφελής ο Ομπάμα όταν το 2008 υποσχόταν ότι θα φέρει μια νέα κουλτούρα διακομματικής συνεννόησης στην Ουάσινγκτον;
«Ο Ομπάμα πάντα αναζητούσε κοινό έδαφος με αυτούς με τους οποίους διαφωνούσε – αυτός είναι ο χαρακτήρας του. Αυτό έκανε ως πολιτειακός γερουσιαστής, ακόμη και τις ημέρες του στη Νομική. Η ικανότητά του να ακούει και να κατανοεί την άλλη πλευρά τον οδήγησε σε μια ειλικρινή προσπάθεια προσέγγισης των Ρεπουμπλικανών. Πιστεύω ότι υποτίμησε την ένταση της κομματικής αντιπαράθεσης στην πρωτεύουσα, ιδιαίτερα από την πλευρά των Ρεπουμπλικανών. Πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα βιβλίο γραμμένο από δύο εκ των κορυφαίων – και σχετικά μετριοπαθών – παρατηρητών της αμερικανικής πολιτικής σκηνής, τον Τομ Μαν και τον Νόρμαν Ορνσταϊν, που συμπεραίνει ότι η ευθύνη για την πόλωση δεν μοιράζεται ισομερώς: το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα έχει επιλέξει μια στρατηγική καμένης γης όπου ο νικητής τα παίρνει όλα».
– Είναι χειρότερα τα πράγματα ακόμη κι από τότε που ήσασταν εσείς προσωπάρχης στον Λευκό Οίκο;
«Πιστεύω πως ναι και θα σας πω γιατί. Στη Βουλή η κατάσταση ήταν εξίσου κακή με τη σημερινή. Αλλά τότε η ηγεσία των Ρεπουμπλικανών στη Βουλή έθετε τη σκληρή γραμμή και τα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας ακολουθούσαν. Τώρα έχουμε την κάπως χειρότερη συνθήκη όπου τα μέλη ελέγχουν την ηγεσία. Το αποτέλεσμα είναι ότι, ακόμη κι όταν η ηγεσία είναι διατεθειμένη να συμβιβαστεί και αυτό υπηρετεί το εθνικό συμφέρον, όπως πέρυσι το καλοκαίρι με τις διαπραγματεύσεις για το όριο χρέους, δεν μπορεί να το κάνει γιατί η ακραία δεξιά πτέρυγα των Ρεπουμπλικανών του Tea Party δεν το επιτρέπει. Η Γερουσία, από την άλλη, στα τέλη της δεκαετίας του ’90, ακόμη λειτουργούσε με βάση τις παραδόσεις του συμβιβασμού. Σήμερα οι Ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές, ίσως και οι Δημοκρατικοί, συμπεριφέρονται σαν τους συναδέλφους τους στη Βουλή. Εχουμε, δηλαδή, στη Γερουσία ένα κοινοβουλευτικό σύστημα χωρίς τον κανόνα της πλειοψηφίας, έναν θανατηφόρο συνδυασμό».
– Πόσο σοβαρές συνέπειες θα έχει για την ανάπτυξη στις ΗΠΑ το 2013 ο «δημοσιονομικός γκρεμός»; Αν κερδίσει ο Ρόμνεϊ τις εκλογές, θα καταστεί ακόμη πιο δύσκολη η επίτευξη συμβιβασμού πριν από το τέλος του 2012;
«Αν κερδίσει ο Ρόμνεϊ, δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να επιτευχθεί συμφωνία. Οι Ρεπουμπλικανοί στο Κογκρέσο θα θελήσουν να καθυστερήσουν τα πράγματα ώσπου να ορκιστεί τον Ιανουάριο του 2013 και να διαμορφώσουν ειδικά τη φορολογική πολιτική σύμφωνα με το μοντέλο που έχει καταρτίσει ο Πολ Ράιαν (σ.σ.: Ρεπουμπλικανός βουλευτής από το Γουισκόνσιν) και έχει ενστερνιστεί ο Ρόμνεϊ. Αν επανεκλεγεί ο Ομπάμα, οι Ρεπουμπλικανοί διατηρήσουν μια ισχνή πλειοψηφία στη Βουλή και η Γερουσία είναι κοντά στο 50-50, τότε ίσως καταφέρουμε να συμφωνήσουμε σε ένα σταθερό δημοσιονομικό πλαίσιο. Ο Ομπάμα δεν θα δεχθεί την παράταση των φοροαπαλλαγών για τους εύπορους, οι οποίες εκπνέουν στις 31.12.2012. Αν δεν υπάρξει λύση ως τότε, οι σχετικοί συντελεστές θα επιστρέψουν στα επίπεδα που τους άφησε ο Μπιλ Κλίντον. Αυτό δεν το επιθυμούν οι Ρεπουμπλικανοί και στην πραγματικότητα δεν το θέλει ούτε ο Ομπάμα. Αρα υπάρχουν οι προϋποθέσεις για μια φορολογική μεταρρύθμιση που είναι αποδεκτή και από τις δύο πλευρές, η οποία θα αποτελέσει το θεμέλιο ενός ευρύτερου δημοσιονομικού συμβιβασμού, στο πρότυπο των προτάσεων που έχει κάνει ο Ομπάμα ή η Επιτροπή Σίμπσον-Μπόουλς.
Η πλήρης αποτυχία επίτευξης συμφωνίας θα σημάνει αυτόματη δημοσιονομική προσαρμογή (αύξηση φόρων και περικοπές) ύψους 4% του ΑΕΠ. Σε πρόσφατη ανάλυσή του το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου υπολόγισε ότι κάτι τέτοιο θα οδηγήσει την οικονομία ξανά σε ύφεση στο πρώτο δίμηνο του 2013, αλλά ότι θα διαρκέσει λίγο. Από την άλλη, θα συμβάλει στη βελτίωση της μακροπρόθεσμης δημοσιονομικής εικόνας. Μόνο η εκπνοή των φοροαπαλλαγών στα φυσικά πρόσωπα θα οδηγήσει σε αύξηση των κρατικών εσόδων κατά 5% του ΑΕΠ σε σχέση με την περίοδο 2009-2012, από 15% σε 20%».
– Πρόσφατα το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε να κηρύξει συνταγματική τη μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας. Τι επιπτώσεις θα είχε στην προεκλογική εκστρατεία του αν την έκρινε αντισυνταγματική στο σύνολό της;
«Η επικύρωση της μεταρρύθμισης σίγουρα είναι μια νίκη για τον Ομπάμα. Αν ακυρωνόταν στο σύνολό της, κάποιοι Δημοκρατικοί επιχειρηματολογούσαν ότι αυτό θα εξόργιζε τους ψηφοφόρους του κόμματος και θα τους οδηγούσε να πάνε να ψηφίσουν στις εκλογές. Αλλά, δεδομένου του χρόνου και του πολιτικού κεφαλαίου που επένδυσε για την ψήφισή του νόμου ο Ομπάμα, πιστεύω ότι η ακύρωσή του θα τον έπληττε».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
