Σκληρή παρασκηνιακή διαπραγμάτευση προηγήθηκε της δημοσίευσης στην ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της έκθεσης του Χέρμαν βαν Ρομπάι για το μέλλον της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) που θα συζητηθεί από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων την Πέμπτη και την Παρασκευή στις Βρυξέλλες.

Σύμφωνα με όσους έχουν γνώση των προηγούμενων προσχεδίων της έκθεσης Βαν Ρομπάι, το τελικό κείμενο εμφανίζει αρκετές αλλαγές, ιδιαίτερα στο κρίσιμο θέμα του επανελέγχου και της παρέμβασης στην κατάρτιση των προϋπολογισμών από τις κοινοτικές αρχές (κατά πάσα πιθανότητα από την Επιτροπή) και της χρησιμοποίησης των κεφαλαίων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) για την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Η επτασέλιδη έκθεση Βαν Ρομπάι, στην οποία συνέδραμαν ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζοζέ Μπαρόζο, ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι και ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ, με τίτλο «Προς μία γνήσια Οικονομική και Νομισματική Ένωση», στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες:
α) σε ένα ενιαίο χρηματοπιστωτικό πλαίσιο,
β) σε ένα ενιαίο πλαίσιο για την κατάρτιση των προϋπολογισμών,
γ) σε ένα ενιαίο πλαίσιο οικονομικής πολιτικής και
δ) στη δημοκρατική νομιμοποίηση κατά τη λήψη αποφάσεων.

Ίσως η πιο σημαντική από τις προτάσεις του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι η επιβολή, κατόπιν κοινής συμφωνίας, ανωτάτων ορίων για το δημοσιονομικό έλλειμμα και το δημόσιο χρέος κάθε κράτους – μέλους. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι «με βάση αυτούς τους κανόνες, η έκδοση κρατικού χρέους πέρα από τα όρια που έχουν από κοινού συμφωνηθεί θα πρέπει να δικαιολογούνται και να λαμβάνουν προηγουμένως έγκριση». Επιπλέον, η ευρωζώνη θα είναι σε θέση να ζητεί αλλαγές στους προϋπολογισμούς εφόσον αυτοί παραβαίνουν τους ενιαίους δημοσιονομικούς κανόνες, αν και το λεκτικό στο συγκεκριμένο σημείο έχει… νερωθεί αρκετά για να καθησυχάσει και τις γαλλικές ανησυχίες.

Ωστόσο, η έκθεση της «Ομάδας των Τεσσάρων» εμφανίζεται αρκετά προχωρημένη στο θέμα της τραπεζικής ένωσης που λόγω Ισπανίας απασχολεί ιδιαίτερα τις Βρυξέλλες. Προτείνει τη σύσταση ενός πανευρωπαϊκού επόπτη για όλα τα ευρωπαϊκά τραπεζικά ιδρύματα και όχι μόνο σε τράπεζες με ισχυρή διασυνοριακή παρουσία – κάτι που επιθυμούσε η Γερμανία, πιθανότατα για να αποφύγει την αυστηρή εποπτεία στις περιφερειακές γερμανικές τράπεζες. Στο θέμα αυτό θα πρέπει να εξεταστούν όλες οι δυνατότητες που προσφέρει στην ΕΚΤ η Συνθήκη της Λισαβόνας. Επιπλέον, ο ESM κρίνεται ότι θα μπορούσε να αποτελέσει την εγγύηση για την ομαλή λειτουργία τόσο ενός πανευρωπαϊκού συστήματος εγγύησης καταθέσεων όσο και ενός συστήματος εξυγίανσης των τραπεζών.

Στο καυτό θέμα των ευρωομολόγων, η έκθεση Βαν Ρομπάι αναφέρει ότι πρέπει να βασιστεί σε συγκεκριμένα κριτήρια και να είναι σταδιακά, σε μία φανερή προσαρμογή προς τις θέσεις του Βερολίνου και της ΕΚΤ. Τα ευρωομόλογα, υπό οποιαδήποτε μορφή, θα πρέπει να εξεταστούν «εφόσον υιοθετηθεί ένα ισχυρό πλαίσιο δημοσιονομικής πειθαρχίας και ανταγωνιστικότητας για να αποφευχθεί ο ηθικός κίνδυνος και προωθηθεί η υπευθυνότητα και η συμμόρφωση». Ωστόσο, μία ολοκληρωμένη δημοσιονομική ένωση θα πρέπει να έχει ως κατάληξη τη δημιουργία ενός ισχυρού ευρωπαϊκού υπουργείου Οικονομικών.

Ο Χέρμαν Βαν Ρομπάι προτίθεται να ζητήσει διεύρυνση της εντολής του ώστε να καταθέσει την οριστική έκθεσή του με πιο επεξεργασμένες ιδέες στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου. Τον Οκτώβριο, ο Βαν Ρομπάι σχεδιάζει να καταθέσει μία ενδιάμεση έκθεση καταγράφοντας τη μέχρι τότε πρόοδο.

Διαβάστε την Εκθεση